Hơn 36.000 người chết do động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria

Hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin, chỉ tính riêng tại nước này, đến nay đã có ít nhất 31.643 người thiệt mạng vì trận động đất mạnh 7,8 độ Richter và hàng chục dư chấn càn quét 10 tỉnh miền nam ngày 6/2. Số liệu khiến sự cố trở thành thảm họa động đất gây chết chóc nhất ở nước này trong 80 năm qua.
Tính gộp thêm gần 5.000 ca tử vong ở Syria, tổng số trường hợp thiệt mạng vì động đất ở 2 nước láng giềng đã lên tới 36.200 người, theo CNN. Ước tính khoảng 75.600 người khác bị thương, khiến thảm họa động đất này được đánh giá là thiên tai gây thương vong lớn thứ 5 trên toàn thế giới trong 20 năm qua.
Cơ quan Quản lý các tình huống khẩn cấp và thảm họa Thổ Nhĩ Kỳ (AFAD) cho hay, hiện có 238.500 nhân viên tìm kiếm, cứu nạn đang làm việc tại các vùng thiên tai của đất nước. Hơn 158.000 người đã được sơ tán khỏi những khu vực này.
Theo Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ, tổng cộng 9.401 nhân viên cứu hộ đến từ 77 nước đang hỗ trợ Ankara khắc phục hậu quả thiên tai. 99 quốc gia đã đề xuất trợ giúp và thêm 7 nước nữa dự kiến sẽ cử các chuyên gia giúp Thổ Nhĩ Kỳ.
Lực lượng cứu hộ hôm nay (13/2) báo tin vui khi có thêm một số nạn nhân được cứu sống sau ít nhất 177 giờ bị đất đá chôn vùi. Đó là một cụ bà 70 tuổi ở quận Antakya thuộc tỉnh Hatay, một phụ nữ 26 tuổi và một bé gái 6 tuổi ở tỉnh Adiyaman. Nhà chức trách và các đội cứu hộ đang chạy đua với thời gian để tìm kiếm và giải cứu những nạn nhân có thể còn sống, đang bị mắc kẹt dưới các đống đổ nát.
Bloomberg ngày 13/2 trích dẫn đánh giá của một nhóm tư vấn kinh doanh cho rằng, thảm họa xảy ra tuần trước có thể gây tổn thất ước tính lên tới 84 tỉ USD chỉ riêng ở Thổ Nhĩ Kỳ. Con số này cao hơn đáng kể những ước tính trước đây và tương đương hơn 1/10 GDP của đất nước.
Hiện chưa có báo cáo đánh giá thiệt hại của Syria. Tuy nhiên, Liên Hợp Quốc đã lên tiếng báo động về tình trạng khủng hoảng nhân đạo, do nơi này nhận được rất ít sự hỗ trợ vì bị phong tỏa và chỉ có một cửa khẩu biên giới duy nhất nối khu vực với Thổ Nhĩ Kỳ ở phía bắc.
Theo báo Guardian, Tổng thư ký Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã gặp Tổng thống Syria Bashar al-Assad ở Damascus hôm 12/2. Chính phủ Syria đã hứa sẵn sàng gửi viện trợ cho vùng thiên tai phía bắc.

Thổ Nhĩ Kỳ bắt hàng loạt nhà thầu xây dựng sau động đất

Chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ phát lệnh bắt hơn 100 người liên quan tới các tòa nhà sập, trong đó có nhà thầu, kiến trúc sư, kỹ sư.
Phó tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Fuat Oktay ngày 12/2 cho biết giới chức đã xác định 131 nghi phạm chịu trách nhiệm về chất lượng công trình tại 10 tỉnh bị động đất ảnh hưởng.
"Chúng tôi đã phát lệnh bắt 113 người", ông Oktay nói trong cuộc họp báo ở trung tâm điều phối thảm họa tại Ankara. "Chúng tôi sẽ điều tra vấn đề kỹ lưỡng tới khi đưa ra thủ tục tố tụng cần thiết, đặc biệt với các tòa nhà thiệt hại nặng nề gây thương vong".

Phó thủ tướng Oktay cho hay Bộ Tư pháp đã thành lập văn phòng điều tra tội phạm liên quan đến động đất ở các vùng bị ảnh hưởng. Bộ trưởng Môi trường Murat Kurum cho hay theo đánh giá sơ bộ về hơn 170.000 tòa nhà khắp miền nam đất nước, 24.921 tòa bị sập hoặc hư hỏng nặng nề do động đất.
Công tố viên bang ở Andana đã ra lệnh giam 62 người để điều tra, trong khi các công tố viên ở Diyarbarki đang tìm cách bắt 33 người vì lý do tương tự. Hãng thông tấn nhà nước Anadolu cho hay 8 người đã bị bắt ở Sanliurfa và 4 người ở Osmaniye.
Cảnh sát ngày 11/2 bắt Mehmet Yasar Coskun, nhà thầu xây dựng một khu chung cư cao cấp 12 tầng sập trong động đất ở Antakya. Ông ta bị bắt ở sân bay Istanbul khi chuẩn bị lên máy bay tới Montenegro, quốc gia ở đông nam châu Âu. Chung cư 249 căn hộ hoàn thành 10 năm trước. Coskun cho hay không biết tại sao chung cư sập.
Lực lượng cứu hộ đang tìm kiếm người sống sóng sau trận động đất ngày 6/2 ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria. Các đảng đối lập cáo buộc chính quyền Tổng thống Tayyip Erdogan không thực thi quy định xây dựng và chi tiêu không minh bạch về các khoản thuế đặc biệt nhằm phát triển nhà cửa có khả năng chống động đất tốt hơn, bắt đầu thu từ sau trận động đất lớn năm 1999.
Ông Erdogan cho rằng phe đối lập dối trá, vu khống bôi nhọ Chính phủ, cản trở đầu tư thay vì đối mặt nạn tham nhũng ở các thành phố do đảng đối lập điều hành.

* Động đất xảy ra hằng ngày trên trái đất, nhưng hầu hết không đáng chú ý và không gây ra thiệt hại. Động đất lớn có thể gây thiệt hại trầm trọng và gây tử vong bằng nhiều cách. Động đất có thể gây ra đất lở, đất nứt, sóng thần, nước triều giả, đê vỡ, và hỏa hoạn. Tuy nhiên, trong hầu hết các trận động đất, sự chuyển động của mặt đất gây ra nhiều thiệt hại nhất. Trong rất nhiều trường hợp, có rất nhiều trận động đất nhỏ hơn xảy ra trước hay sau lần động đất chính những trận này được gọi là dư chấn. Năng lực của động đất được trải dài trong một diện tích lớn, và trong các trận động đất lớn có thể trải hết toàn cầu. Các nhà khoa học thường có thể định được điểm mà các sóng địa chấn được bắt đầu. Điểm này được gọi là chấn tiêu. Hình chiếu của điểm này lên mặt đất được gọi là chấn tâm.

Nhiều trận động đất, đặc biệt là những trận xảy ra dưới đáy biển, có thể gây ra sóng thần, hoặc có thể vì đáy biển bị biến dạng hay vì đất lở dưới đáy biển.

Bảo Hân (tổng hợp)