Tranh chấp về mua bán theo nguyên trạng (Phần 1)

Thời sự - Logistics - Ngày đăng : 09:30, 23/05/2023

Mua bán xác tàu biển cũng có thể xảy ra tranh chấp về những vấn để tưởng như đơn giản, qua vụ kiện dưới đây để bạn đọc tham khảo:

Tóm tắt sự việc

Ngày 28/11/2019, tàu “NS” (“Tàu”) bị chìm trong vùng nước của tỉnh Hà Tĩnh do một tai nạn khi đang trên đường tới cảng Sơn Dương. Ngày 16/01/2020, Nguyên đơn (Chủ tàu/Người bán) và Bị đơn Thứ nhất (Người Mua xác tàu) ký kết Hợp đồng mua bán, xử lý và di dời xác tàu (“Hợp đồng Mua bán Xác tàu”). Theo đó, Nguyên đơn và Bị đơn Thứ nhất đồng ý mua bán xác tàu với điều kiện “theo nguyên trạng” với mọi phụ tùng, thiết bị, nhiên liệu v.v... còn sót lại trên Tàu. Theo Hợp đồng này, số tiền 6.274.800.000 VND tương đương với 270.000 USD (“Khoản Giá trị Hợp Đồng”) sẽ được chuyển vào tài khoản của Nguyên đơn từ tài khoản của Bị đơn Thứ hai (Đại lý) vào thời điểm ký kết Hợp đồng Mua bán Xác tàu. Việc chuyển Khoản Giá trị Hợp Đồng từ Bị đơn Thứ nhất sang Bị đơn Thứ hai được thực hiện theo Thỏa thuận Ba Bên được ký cùng ngày về đảm bảo mua bán xác tàu của tàu “NS” (“Xác Tàu”).

Theo Thỏa thuận Ba Bên, Bị đơn Thứ nhất có nghĩa vụ chuyển Khoản Giá Trị Hợp Đồng vào tài khoản của Bị đơn Thứ hai để đảm bảo thực hiện Hợp đồng Mua bán Xác tàu (“Khoản Đảm Bảo”). Bị đơn Thứ hai giữ Khoản Đảm Bảo và chuyển Khoản này sang tài khoản của Nguyên đơn sau khi khấu trừ 3.000 USD đại lý phí khi yêu cầu thanh toán được xác lập giữa Bên Bán và Bên Mua (“Yêu Cầu Thanh Toán”). Cùng ngày, Bị đơn Thứ hai nhận Yêu Cầu Thanh Toán được xác nhận bởi Nguyên đơn và Bị đơn Thứ nhất. Tuy vậy, cho đến nay, Bị đơn Thứ nhất không cung cấp được các tài liệu theo yêu cầu của ngân hàng về chứng cứ thực hiện Hợp đồng Mua bán Xác tàu. Vì vậy, Ngân hàng không thể chuyển Khoản Đảm Bảo vào tài khoản của Nguyên đơn.

aerial-top-view-container-ship-shipping-transportation-concept-background-compressed(1).jpeg

Ngày 27/02/2020 và 19/03/2020, Bị đơn Thứ nhất gửi một số tài liệu tới Bị đơn Thứ hai yêu cầu giữ lại Khoản Đảm Bảo vì hoạt động di dời xác tàu theo Hợp đồng Mua bán Xác tàu chưa được giải quyết vì Nguyên đơn đã bán 14 nắp hầm hàng của Tàu cho Công ty TT vào ngày 18/12/2019.

Ngày 01/07/2020, Nguyên đơn nộp Đơn khởi kiện tới trọng tài để giải quyết tranh chấp về Hợp đồng Mua bán Xác tàu và Thỏa thuận Ba Bên.

Nguyên đơn cho rằng (i) các Bên đã ký kết Hợp đồng Mua bán Xác tàu và Thỏa thuận Ba Bên. Theo đó, Nguyên đơn đã thực hiện toàn bộ nghĩa vụ của mình nhưng Các Bị đơn lại không thực hiện nghĩa vụ theo Hợp Đồng và Thỏa Thuận này; (ii) họ không có nghĩa vụ hút hết dầu từ Xác Tàu; (iii) sau thời điểm Hợp đồng Mua bán Xác tàu được ký kết, Nguyên đơn chỉ đóng vai trò hỗ trợ Bị đơn Thứ nhất trong việc hút dầu dưới sự cho phép của Bị đơn Thứ nhất; (iv) nghĩa vụ hút dầu lúc này đã thuộc về Bị đơn Thứ nhất theo Điều 2 và Điều 7.1 của Hợp đồng Mua bán Xác tàu; (v) Nguyên đơn có quyền bán 14 nắp hầm hàng cho Công ty TT; và (vi) kể từ ngày 18/12/2019 là ngày mà Hợp đồng Mua bán 14 nắp hầm hàng được ký kết giữa Nguyên đơn và Công ty TT, 14 nắp hầm hàng đã không còn là một phần của Xác Tàu nữa. Thậm chí, Nguyên đơn còn cho rằng 14 nắp hầm hàng này đã không còn là một phần của Xác Tàu từ trước cả khi được bán cho Công ty TT, cụ thể là từ thời điểm các nắp hầm hàng bị đánh dạt vào bờ.

Tại Phiên họp cuối cùng, đáp lại quan điểm của Bị đơn Thứ nhất về việc 14 nắp hầm hàng đã rời khỏi Xác Tàu thuộc sở hữu của Bị đơn Thứ nhất dựa vào điều khoản theo bản tiếng Việt tại Điều 12.2 Hợp đồng Mua bán Xác tàu rằng “Bên B trực tiếp chịu trách nhiệm di dời và trục vớt Xác tàu và mọi nhiên liệu và những thứ khác còn lại trên Tàu hoặc đã rơi khỏi Tàu với tư cách là chủ sở hữu của Tàu”, Nguyên đơn phản biện rằng những bộ phận “rơi khỏi Tàu” chỉ được tính từ thời điểm nhận bàn giao, tức ngày 16 tháng 01 năm 2020.

businessman-male-lawyer-judge-consult-having-team-meeting-with-client-1-compressed.jpeg

Nguyên đơn yêu cầu Hội đồng Trọng tài quyết định: (i) Bị đơn Thứ nhất có trách nhiệm trả 6.274.800.000 VND cho Nguyên đơn theo Hợp đồng Mua bán Xác tàu và Thỏa thuận Ba Bên ngày 16/01/2020; và (ii) Bị đơn Thứ hai phải chuyển đổi 6.274.800.000 VND sang đô la Mỹ và chuyển vào tài khoản của Nguyên đơn.

Quan điểm của bị đơn thứ nhất

Nguyên đơn (i) không hút hết dầu theo thỏa thuận; (ii) đã bán một phần của Xác Tàu cho Công ty TT. Về 14 nắp hầm hàng, Bị đơn Thứ nhất cho rằng theo Điều 12.2 của Hợp đồng Mua bán Xác tàu (bản tiếng Việt) thì 14 nắp hầm hàng đã rời khỏi Xác Tàu cũng thuộc sở hữu của họ. Về nghĩa vụ thanh toán của Các Bị đơn, Bị đơn Thứ nhất cho rằng có vấn đề trong việc bàn giao Xác Tàu nên đã yêu cầu Bị đơn Thứ hai niêm phong tạm thời Khoản Đảm Bảo. Đồng thời Bị đơn Thứ nhất không cung cấp các giấy tờ cần thiết theo yêu cầu của Ngân hàng để thực hiện việc thanh toán.

Quan điểm của bị đơn thứ hai

Bị đơn Thứ hai nhấn mạnh, sẽ tuân thủ quyết định cuối cùng của Hội đồng Trọng tài về việc chuyển 6.724.800.000 VND vào tài khoản của Nguyên đơn.

(Còn tiếp)

(*) Trọng tài viên VIAC

Ngô Khắc Lễ