Thiếu điện, vấn đề cấp bách của chuỗi cung ứng điện năng
Thời sự - Logistics - Ngày đăng : 12:11, 07/06/2023
Vì sao thiếu điện?
Nhiều nơi, cả thành thị và nông thôn, cả sinh hoạt và sản xuất đang bị cắt điện luân phiên.
Tiêu thụ điện tăng vọt vì nắng nóng là lý do đầu tiên được lãnh đạo Bộ Công Thương cũng như EVN giải thích cho tình trạng phải cắt điện hiện nay.
Lượng tiêu thụ điện bình quân cả nước đạt gần 820 triệu kWh một ngày trong tháng 5, tăng hơn 20% so với tháng 4. Riêng ngày 19/5, lượng tiêu thụ gần 924 triệu kWh, mức cao nhất từ đầu năm và tăng 10,5% so với cùng kỳ. Công suất tiêu thụ cực đại cũng đạt đỉnh ở 44.600 MW và tăng 8,5% so với cùng kỳ năm trước.
Hà Nội, nơi những ngày qua liên tục xảy ra mất điện ở nhiều khu vực, lượng tiêu thụ tăng vọt trong tháng 5 và đầu tháng 6. Tổng công ty Điện lực Hà Nội cho biết, lượng điện tiêu thụ bình quân tháng 5 là hơn 75,4 triệu kWh, tăng 22,5% so với tháng 4. Đến 4/6, mức tiêu thụ bình quân đạt đỉnh gần 88,5 triệu kWh.
Dù vậy, nguồn điện cung ứng lại không theo kịp. Nguồn điện miền Bắc chủ yếu là thủy điện và nhiệt điện. Nhưng điểm khác biệt năm nay là thủy điện - chiếm khoảng 43% cung ứng điện tại miền Bắc (tính đến tháng 5) - giảm huy động do thời tiết cực đoan, các hồ thủy điện lớn cạn nước. Sản lượng điện huy động bình quân giảm một nửa so với năm ngoái, khoảng 12-15% công suất phát.
Cuối tháng 5, điện quy đổi từ lượng nước còn lại trong hồ thủy điện ở miền Bắc chưa đến 1,23 tỷ kWh, tức chỉ đủ nhu cầu của miền Bắc trong 4 ngày, nếu tính theo mức tiêu thụ "đỉnh" lập ngày 22/5 là 313,6 triệu kWh.
Đến 3/6, miền Bắc huy động hụt khoảng 5.000 MW lượng thuỷ điện do hầu hết hồ lớn của vùng đã về gần mực nước chết (dưới mức nước này không thể phát điện). Các hồ như Lai Châu và Hủa Na, Thác Bà, Sơn La, Tuyên Quang chỉ còn đủ để khai thác trong 0,4-0,9 ngày. Riêng thủy điện Lai Châu và Sơn La hiện phải chạy máy tối thiểu ở dưới mực nước chết, tiềm ẩn nhiều rủi ro vận hành.
Lý do khác là một số tổ máy nhiệt điện than - chiếm 48% cơ cấu nguồn điện tại miền Bắc - bị giảm công suất hoặc gặp sự cố.
Đến 1/6, 9 tổ máy tại nhà máy nhiệt điện phía Bắc gặp sự cố vận hành cao liên tục trong điều kiện thời tiết nóng gay gắt kéo dài, gồm Phả Lại 1, tổ máy 6 Phả Lại 2, tổ máy 2 Cẩm Phả, tổ máy 1 Vũng Áng 1, BOT Nghi Sơn 2, tổ máy 2 Mạo Khê, Quảng Ninh, Thăng Long, Sơn Động. Trong đó, tổ máy số 1 tại dự án BOT Nghi Sơn 2 dự kiến tới giữa tháng 7 mới có thể khắc phục xong sự cố, theo Thứ trưởng Công Thương Đặng Hoàng An. Đến 5/6, tổng công suất các tổ máy bị suy giảm hoặc ảnh hưởng khoảng 4.200 MW.
Theo ông Bùi Văn Thịnh, Chủ tịch Hiệp hội Điện gió Bình Thuận, quy hoạch điện VII đã không được tuân thủ nghiêm túc khi nhiều dự án nguồn và lưới điện ngoài EVN, như của PVN, TKV đã không được thực hiện bởi nhiều lý do, dẫn tới nguy cơ thiếu điện.
Theo tờ VnExpress, "Cắt điện không phải chỉ luân phiên 1-2 giờ mà cả ngày lẫn đêm nên ảnh hưởng nghiêm trọng đời sống nhân dân, kinh tế xã hội. Việc thiếu điện như vậy rất đáng lo", bà Đỗ Thị Lan, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Xã hội của Quốc hội nói bên hành lang Quốc hội chiều 5/6. Theo bà, mới bắt đầu vào mùa nóng, kinh tế phục hồi nhưng vẫn có nhiều doanh nghiệp bị ảnh hưởng, thiếu đơn hàng, một số lĩnh vực còn khó khăn.
Cuối tháng 4, EVN dự báo miền Bắc có thể thiếu 1.600-4.900 MW trong mùa khô. Hơn một tháng sau, tại cuộc họp báo Chính phủ chiều 4/6, Thứ trưởng Công Thương Đỗ Thắng Hải thừa nhận điều này "không còn là nguy cơ" khi một số nơi đã thiếu điện cho sản xuất, sinh hoạt.
Thực hiện các giải pháp bảo đảm cung ứng điện
Đó là chỉ đạo mới nhất của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại Công điện số 517/CĐ-TTg ngày 6/6/2023 về việc thực hiện các giải pháp bảo đảm cung ứng điện mùa khô năm 2023 và thời gian tới.
Đối với Bộ Công Thương, Thủ tướng yêu cầu, rà soát, đánh giá kỹ về tình hình cung ứng điện hiện nay, nhất là các yếu tố phát sinh ảnh hưởng đến việc bảo đảm cung ứng điện để tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, khẩn trương hướng dẫn EVN xây dựng các kịch bản chủ động kịp thời ứng phó với những khó khăn về cung ứng điện và tổ chức thực hiện theo quy định. Hoàn thành việc này trước ngày 10/6/2023; Khẩn trương hoàn thiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường tiết kiệm điện trong giai đoạn 2023 - 2025 và các năm tiếp theo, theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, trong đó tập trung các giải pháp thiết thực, hiệu quả trong giai đoạn khó khăn về cung ứng điện hiện nay, trình Thủ tướng Chính phủ ký ban hành trước ngày 08 tháng 6 năm 2023.
Đồng thời, khẩn trương hoàn thiện Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về đảm bảo cung ứng điện, cung cấp than, khí cho sản xuất điện trong thời gian tới theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại văn bản số 8230/VPCP-CN ngày 07/12/2022, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 15/6/2023; Nghiên cứu, hướng dẫn xử lý dứt điểm theo thẩm quyền đối với các dự án điện gió, điện mặt trời đã thực hiện đầu tư xây dựng nhưng không đáp ứng thời hạn áp dụng cơ chế giá FIT (đã hết hạn); khẩn trương hướng dẫn về công tác đàm phán giá điện trên tinh thần "lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ" đối với các dự án điện gió, điện mặt trời thuộc diện nêu trên theo quy định, hoàn thành trong tháng 6/2023.
Thủ tướng cũng giao rà soát quy định của pháp luật về điện lực để có hướng dẫn về đầu tư lưới điện truyền tải theo quy hoạch phát triển điện lực được duyệt, trong đó đẩy mạnh đầu tư theo hình thức hợp tác công tư trong quá trình xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch thực hiện Quy hoạch điện VIII; Khẩn trương điều chỉnh việc quản lý, chỉ đạo Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia về Bộ Công Thương theo quy định của Đảng và Nhà nước trong tháng 6/2023 và nghiên cứu thực hiện các chính sách phù hợp, hiệu quả.
Đối với Tập đoàn Điện lực Việt Nam, Thủ tướng yêu cầu tập trung huy động hiệu quả mọi nguồn lực, nỗ lực cao nhất trong chỉ đạo điều hành thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp bảo đảm cung ứng điện; tổ chức thực hiện nghiêm theo quy định và theo các chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Công Thương về vấn đề này; Chủ động xây dựng các kịch bản linh hoạt ứng phó với những khó khăn về cung ứng điện và theo hướng dẫn của Bộ Công Thương; đồng thời, chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương tổ chức thực hiện theo quy định. Đồng thời, khẩn trương chỉ đạo và trực tiếp tháo gỡ khắc phục sự cố các nhà máy điện, nhất là các nhà máy điện tại miền Bắc để đưa vào vận hành trong thời gian sớm nhất; Tập trung cao độ thực hiện hiệu quả các giải pháp về tăng cường tiết kiệm điện, đặc biệt trong tháng 6/2023.
Đối với Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản, Tập đoàn Dầu Khí Việt Nam, Thủ tướng yêu cầu cung cấp đủ than, khí cho các nhà máy điện theo đề nghị của EVN; phối hợp chặt chẽ với EVN trong thực hiện các giải pháp bảo đảm cung ứng điện trong thời gian tới; khẩn trương chỉ đạo khắc phục ngay sự cố các nhà máy điện thuộc thẩm quyền, sớm đưa vào vận hành trong tháng 6/2023.