Việt Nam vị thế "mắt xích" trong chuỗi cung ứng toàn cầu và những trở ngại
Thương hiệu - Giao thương - Ngày đăng : 07:03, 09/07/2023
Theo Financial Times, diện tích tổ hợp công nghiệp Deep C 2 ở một tỉnh miền Bắc Việt Nam đang trở nên vô cùng "đắt giá", tới mức họ phải nghĩ đến việc lấn biển.
Tại khu công nghiệp gần cảng Hải Phòng này, ta có thể thấy rải rác các trụ sở của những công ty công nghệ toàn cầu hay những hãng cung ứng linh kiện đa quốc gia, chuyên cung cấp sản phẩm cho các công ty công nghệ lớn nhất thế giới.
Căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington cùng những rủi ro đối với hoạt động kinh doanh do đại dịch Covid-19 gây ra đang thúc đẩy ngày càng nhiều nhà sản xuất đa dạng hóa hoạt động bên ngoài Trung Quốc.
Deep C, hãng phát triển cơ sở hạ tầng sản xuất Bỉ, đang chuẩn bị cho cơ hội này. "Nếu nhu cầu là thật cần thiết, chúng tôi sẽ xây đất lấn biển", bà Bùi Thị Thủy Dung, Giám đốc marketing của Deep C, chia sẻ với FT.
Trong thập kỷ qua, các "ông lớn" doanh nghiệp phương Tây luôn tìm kiếm một địa điểm sản xuất thay thế cho Trung Quốc. Xu hướng này được các lãnh đạo doanh nghiệp gọi là "Trung Quốc cộng 1". Và giờ đây, họ càng muốn mở rộng, đa dạng hóa ra nhiều quốc gia hơn nữa để giảm thiểu rủi ro.
Sự dịch chuyển nhanh chóng sang các quốc gia như Việt Nam là một phần của chiến lược "Trung Quốc cộng 1" đang phát triển nhằm "vẽ" lại chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đại dịch Covid-19 tác động mạnh tới các chuỗi cung ứng, khiến nhiều doanh nghiệp nước ngoài thấy rõ hơn rủi ro của việc tập trung vào chỉ một nơi sản xuất. Cạnh tranh Mỹ - Trung cũng ngày càng gay gắt khiến Bắc Kinh trở nên khó đoán hơn đối với các doanh nghiệp nước ngoài.
Bên cạnh đó, cuộc chiến của Nga - Ukraine cũng như một lời nhắc nhở rằng những xung đột lớn vẫn có thể bùng phát vào bất cứ lúc nào. Do đó, nhiều hãng tìm cách mở thêm nhà máy sản xuất ở các quốc gia, vùng lãnh thổ ngoài Trung Quốc.
Trả lời FT, Koen Soenens, Giám đốc tiếp thị và bán hàng của Deep C, cho biết: "Các công ty đến từ Hàn Quốc, Đài Loan và cả Trung Quốc đang có một làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng từ Trung Quốc đến các nơi khác".
Ông nói thêm: "Đối với các hãng nước ngoài hiện có trụ sở tại Trung Quốc, nếu để phục vụ thị trường Trung Quốc, họ sẽ giữ cơ sở sản xuất tại đây. Còn nếu để phục vụ khách hàng nước ngoài, họ sẽ tìm đến những địa điểm mới".
Cơ sở hạ tầng tại Việt Nam, bao gồm cả mạng lưới điện, đang phải chịu sức ép do nhu cầu lớn. Trong khi đó, Việt Nam cũng đang đối mặt với những "cơn gió ngược" từ nền kinh tế toàn cầu đầy biến động.
Mức tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đã được vực dậy mạnh mẽ nhờ "sức kéo" của xuất khẩu, giúp hàng triệu người thoát nghèo trong 30 năm qua. Việt Nam đã giành được vị trí lớn trong chuỗi cung ứng công nghệ khi được Apple lựa chọn để sản xuất hàng triệu hàng triệu AirPods tại đây.
Tuy nhiên, một nhà ngoại giao châu Âu nhận xét, Việt Nam đang ở một giai đoạn "ngã rẽ quan trọng", đòi hỏi hệ thống pháp lý minh bạch hơn.
Theo nhận xét của nhà ngoại giao, Việt Nam đã trải qua một thời kỳ phát triển thuận lợi, nhưng xu hướng đầu tư mới này sẽ là thử thách và không rõ liệu cơ sở hạ tầng của nước ta có đủ để gánh mức tăng trưởng cao hơn nữa hay không.
Việt Nam đã tạo ra 22,4 tỷ USD từ các dự án đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong 2022, tăng 13,5% so với cùng kỳ năm trước.
Tuy vốn FDI giảm nhẹ trong 5 tháng đầu năm so với cùng kỳ năm ngoái, các nhà đầu tư và chuyên gia phân tích cho biết nhu cầu vẫn ở mức rất cao. Việt Nam đã thu hút 962 dự án FDI mới trong 5 tháng đầu năm 2023, tăng so với 578 dự án cùng kỳ năm ngoái.
Trả lời FT, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết hạ tầng cơ sở quốc gia đang được cải tiến tốt và hiện đại hơn và nhấn mạng điểm nổi bật thu hút các nhà đầu tư là chi phí lao động thấp. "Chúng tôi có một nguồn lao động dồi dào với chi phí thấp và ổn định trong một thời gian dài", ông nhấn mạnh.
Tuy nhiên, một số nhà đầu tư lại nhận thấy thị trường tuyển dụng đang bị thắt chặt. Ông Koen Soenens, Giám đốc tiếp thị và bán hàng của Deep C, cho rằng Pegatron, một trong những nhà cung cấp linh kiện lớn nhất cho Apple, bắt đầu sản xuất tại Hải Phòng vào 2021. Và đến cuối năm 2024, nhà sản xuất Đài Loan này hy vọng họ sẽ có thể thuê 20.000 công nhân làm việc trong tổ hợp Deep C.
Cách Hải Phòng 150km, tổ hợp Công nghiệp Thanh Oai, Hà Nội, hãng công nghệ y tế B. Braun cũng đang có kế hoạch xây dựng một khu nhà ở cho 1.100 công nhân của họ, với kế hoạch tăng số công nhân lên gấp đôi trong vòng 5 năm tới.
Thị trường lao động đang trở nên "nóng" dần tại Việt Nam. Ông Torben Minko, Giám đốc điều hành công ty cung cấp các sản phẩm chăm sóc sức khỏe B Braun Việt Nam, cho rằng lao động trình độ cao đang ngày càng trở nên khan hiếm, bởi tất cả các công ty đều có nhu cầu gia tăng lực lượng này.
Lao động trình độ cao sẽ có thu nhập cao hơn nhiều so với mức thu nhập bình quân tại Việt Nam, khoảng 4,68 triệu đồng. Trần Khánh Ly, nhà phát triển kinh doanh, cho biết thu nhập bình quân của bạn bè đồng trang lứa cô ở khoảng 15 đến 18 triệu đồng/tháng.
Một giải pháp cho các nhà đầu tư lớn muốn đặt nền móng tại Việt Nam là góp phần cải thiện toàn bộ môi trường chuỗi cung ứng.
"Ông lớn" công nghệ Samsung có đến 6 nhà máy lớn tại Việt Nam, cũng như nhiều trung tâm nghiên cứu và phát triển. Từ năm 2015, hãng này đã làm việc với 400 công ty Việt Nam để giúp họ cải thiện chất lượng sản phẩm.
Một giải pháp khác cho các doanh nghiệp nước ngoài là cùng nhau hợp tác di chuyển chuỗi cung ứng. Hãng sản xuất ô tô Pyeong Hwa Automotive đã chuyển cơ sở sản xuất của họ cùng 3 hãng khác vào Hải Phòng từ năm 2019.
Dù khó khăn về nguồn cung lao động, cơ sở hạ tầng hay bất kỳ vấn đề nào khác, xu hướng này được dự báo sẽ tiếp tục bùng nổ mạnh mẽ. "Cửa mở là họ sẽ vào", giám đốc tiếp thị và bán hàng của Deep C nhấn mạnh với FT.
Nguồn: Dân Trí