Bình Dương: Tìm giải pháp hiện thực hóa “giấc mơ” an cư cho người lao động
Bất động sản - Ngày đăng : 09:52, 27/09/2023
Tham dự có ông Nguyễn Văn Dành – Phó Chủ tịch UBND tỉnh cùng lãnh đạo các sở, ngành, địa phương; nhà khoa học, chuyên gia, doanh nghiệp, công nhân lao động.
Giai đoạn 2021-2030, đầu tư xây dựng gần 173.000 căn NOXH
Phát biểu đề dẫn Hội thảo, ông Nguyễn Hoàng Thao – Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy nhấn mạnh, toàn tỉnh có hơn 1,2 triệu lao động, trong đó hơn 50% lao động đến từ các tỉnh, thành khác nhau trong cả nước tới Bình Dương sinh sống và làm việc, họ chủ yếu sống trong các nhà trọ nhỏ, ẩm thấp, các điều kiện sống tối thiếu nhiều nơi chưa được đảm bảo.
Mặc khác, Bình Dương có tốc độ gia tăng dân số cơ học cao nhất cả nước, tỉnh phải đối diện với nhiều vấn đề liên quan đến an sinh xã hội, trong đó có thực hiện giải quyết nhu cầu NOXH, nhà ở công nhân cho các đối tượng được hưởng chính sách về NOXH theo quy định tại Luật Nhà ở xã hội của Việt Nam năm 2014.
Toàn cảnh Hội thảo
Thời gian qua, việc chăm lo giải quyết nhà ở cho người dân nói chung, công nhân nói riêng luôn được Tỉnh ủy, UBND tỉnh xác định là nhiệm vụ trọng tâm. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực hiện các chính sách về NOXH cũng đã bộc lộ một số khó khăn, hạn chế. Theo Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, trình tự thủ tục đầu tư xây dựng, mua - bán NOXH còn phức tạp và kéo dài; các chính sách ưu đãi cho chủ đầu tư dự án đã ban hành chưa đủ hấp dẫn; nhiều dự án không cho thuê được phần diện tích tối thiểu 20% diện tích NOXH trong dự án để cho thuê và chủ đầu tư chỉ được bán sau 5 năm đưa vào sử dụng, dẫn đến tình trạng các căn hộ để không, lãng phí, trong khi đó chủ đầu tư không được bán dẫn đến không thu hồi được vốn gây lãng phí xã hội và giảm thu hút đầu tư vào phân khúc NOXH để cho thuê. Luật Nhà ở hiện hành chưa có quy định cho phép tổ chức doanh nghiệp, hợp tác xã thuộc đối tượng được mua, thuê, thuê mua NOXH trong khi trên thực tế nhu cầu của các tổ chức doanh nghiệp, hợp tác xã muốn mua, thuê NOXH để cho người lao động của họ thuê lại để ở là rất lớn...
Hội thảo góp ý "Đề án phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân tỉnh Bình Dương giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030" (Đề án) nhằm lấy ý kiến phản biện, góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học, người lao động, chủ đầu tư NOXH, các doanh nghiệp có nhu cầu mua, thuê NOXH,… Trên cơ sở đó tỉnh sẽ tiếp thu, hoàn thiện và tổ chức thực hiện Đề án đạt hiệu quả cao trong thực tế.
Báo cáo tóm tắt dự thảo Đề án, ông Huỳnh Phạm Tuấn Anh –Phó Giám đốc Sở Xây dựng cho biết, Đề án tập trung vào 10 nhóm đối tượng được hưởng chính sách về NOXH gồm: Người có công với cách mạng, hộ nghèo và cận nghèo, người thu nhập thấp, người lao động, sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, công chức, viên chức, học sinh - sinh viên… Giai đoạn 2021-2030, Đề án đề ra mục tiêu đầu tư khoảng 172.879 căn NOXH, tổng diện tích đất khoảng 612 hecta, diện tích sàn xây dựng ước đạt khoảng hơn 10 triệu m2, đáp ứng cho khoảng trên 678.000 người với tổng mức đầu tư khoảng 92.661 tỷ đồng, cao gấp 2 lần chỉ tiêu được Chính phủ giao.
Trong đó, giai đoạn 2021-2025, dự kiến sẽ bố trí 158 hecta diện tích đất đầu tư hoàn thành trên 42.000 căn NOXH, với diện tích sàn xây dựng đạt 2,7 triệu m2, đáp ứng cho khoảng 163.476 người.
Giai đoạn 2026-2030, dự kiến sẽ bố trí khoảng 454 hecta diện tích đất đầu tư hoàn thành khoảng 130.623 căn NOXH, với diện tích sàn xây dựng đạt 7,4 triệu m2, đáp ứng cho khoảng 514.831 người.
Để đạt được mục tiêu trên, Đề án đề ra 4 nhóm giải pháp: Tạo quỹ đất, quy hoạch kiến trúc, nguồn vốn đầu tư, ứng dụng khoa học công nghệ để định hướng.
Trong đó giải pháp về quỹ đất được ưu tiên hàng đầu, có 34 khu vực do các doanh nghiệp Nhà nước đang quản lý; 17 khu vực có sẵn quỹ đất của các nhà đầu tư; 20% quỹ đất đã có sẵn từ các dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị quy hoạch dành cho phát triển NOXH; quỹ đất chuyển đổi công năng trên các địa bàn thành phố Thủ Dầu Một, Thuận An, Dĩ An, Tân Uyên và thị xã Bến Cát để phát triển NOXH…
Đề xuất tháo gỡ những điểm nghẽn
Tại Hội thảo, các đại biểu tập trung trao đổi, chỉ ra những khó khăn, vướng mắc, hạn chế trong quá trình xây dựng NOXH đồng thời đưa ra những kiến nghị, đề xuất về mục tiêu, quan điểm, phương hướng tháo gỡ các điểm nghẽn.
Qua nghiên cứu những mô hình phát triển NOXH của một số quốc gia, TS. Phùng Ngọc Bảo - Vụ trưởng, Trưởng Cơ quan Thường trực miền Nam Tạp chí Cộng sản rút ra một số bài học gợi ý cho Bình Dương có thể vận dụng sáng tạo vào điều kiện thực tế của tỉnh. Theo ông, cần thực hiện khuyến khích đầu tư NOXH bằng các Chương trình phát triển đất xây nhà ở với giá cả ưu đãi, chỉ như vậy mới thu hút được nhiều nhà đầu tư, họ sẽ cung cấp số lượng lớn những ngôi nhà với giá cả phải chăng. Đồng thời có những cơ chế, chính sách nhằm kiểm soát các đối tượng mua NOXH không ở mà sử dụng vào mục đích đầu cơ. Thực hiện chính sách phát triển NOXH dựa trên một cơ quan duy nhất chịu trách nhiệm về phát triển NOXH để phân bổ, quy hoạch nguồn nhân lực hiệu quả hơn. Có chính sách ưu đãi về tài chính, pháp lý giúp chương trình NOXH đi đúng lộ trình và đến được với người dân có nhu cầu thật sự. Quá trình quy hoạch nên thực hiện mô hình "bốn trong một" đối với NOXH, đó là bốn loại hình: nhà ở giá rẻ, nhà ở cho thuê chi phí thấp, nhà ở cho thuê công cộng và nhà ở di dời, tái định cư.
Đối với Việt Nam nói chung và Bình Dương nói riêng, Nhà nước không có nhiều nguồn lực để thực hiện chính sách NOXH như một chính sách hỗ trợ toàn diện mà cần thông qua doanh nghiệp để hiện thực hóa chính sách NOXH. Trên thực tế, còn nhiều vấn đề phát sinh trong chặng đường mời gọi doanh nghiệp tham gia. Để tìm lời giải cho bài toán thu hút nhiều doanh nghiệp chủ động tham gia vào các dự án về xây dựng NOXH không dễ dàng. Ông Nguyễn Như Khánh - Nghiên cứu viên, Trung tâm Nghiên cứu Đô thị và Phát triển chỉ ra một số thách thức mà doanh nghiệp, nhà đầu tư phải đối mặt. Theo ông, hiện nay nhiều dự án NOXH đang phải tạm dừng do vướng khâu thủ tục khi chờ đợi Luật Đất đai mới được thông qua. Việc quy định lãi mà một dự án NOXH đem lại cho doanh nghiệp không vượt quá 10% trong chi phí đầu tư đối với giá bán nhà và không vượt quá 15% đối với giá thuê mua nhà đã làm cho lĩnh vực đầu tư xây dựng NOXH kém hấp dẫn đi trong mắt nhà đầu tư, doanh nghiệp. Không những thế, thủ tục rườm rà, đòi hỏi sự cho phép từ nhiều cơ quan (cấp Bộ) khi thực hiện các dự án NOXH có quy mô lớn là những nguyên nhân mà theo doanh nghiệp là cần phải sửa đổi nếu muốn thu hút nhà đầu tư.
Ông Khánh cho rằng việc phát triển NOXH của tỉnh Bình Dương còn chủ yếu dựa vào các doanh nghiệp, nhà đầu tư lớn của tỉnh vì những doanh nghiệp, nhà đầu tư này có nguồn vốn lớn để đầu tư xây dựng dự án NOXH. Dự kiến việc mở rộng xây dựng NOXH trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới đòi hỏi cần có thêm sự tham gia của các doanh nghiệp, chủ đầu tư vừa và nhỏ. Trong khi, các doanh nghiệp, chủ đầu tư vừa và nhỏ không có khả năng huy động nguồn vốn linh hoạt như các doanh nghiệp lớn mà phải dựa vào việc vay vốn ưu đãi để thực hiện dự án. Do đó, đây có thể là một thách thức đối với doanh nghiệp mà tỉnh cần ưu tiên tìm giải pháp. Trong đó vấn đề về vốn được quan tâm từ phía doanh nghiệp, cần được gỡ "nút thắt" một cách khéo léo bằng cách tạo hành lang pháp lý để vận dụng nguồn lực từ xã hội hỗ trợ cho nhà đầu tư hoàn thành các dự án NOXH còn đang chậm tiến độ. Từ phía đối tượng thụ hưởng, cần tạo điều kiện để người lao động có thể chứng minh rằng họ phù hợp với điều kiện thụ hưởng, điều này đòi hỏi rất nhiều nỗ lực từ phía chính quyền địa phương.
Tổng công ty Becamex IDC là đơn vị tiên phong trong việc phát triển NOXH tại Bình Dương. Sau 10 năm triển khai xây dựng ở nhiều địa phương như: TP. Thuận An, TP. Thủ Dầu Một, thị xã Bến Cát, huyện Bàu Bàng…, Đề án NOXH Becamex ban đầu có quy mô 65.000 căn, đã xây dựng hoàn thành trên 47.500 căn. Becamex IDC tiếp tục mở rộng giai đoạn tiếp theo với tổng số 118.234 căn NOXH, tạo cơ hội an cư cho người lao động. Chia sẻ mô hình tại hội nghị, KTS. Nguyễn Hồng Hải - Tổng công ty Becamex IDC cho biết, các khu nhà ở công nhân - NOXH được gắn với quy hoạch gần các khu công nghiệp, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; được thụ hưởng đầy đủ các tiện ích đô thị. Mô hình nhà ở được quy hoạch-thiết kế linh hoạt phù hợp với nhu cầu người dân sống và làm việc tại địa phương gồm nhiều loại hình phù hợp với các mức thu nhập, 2 tầng, 5 tầng, 10-15-20 tầng tùy theo vị trí.
Một số đề xuất được KTS. Nguyễn Hồng Hải đưa ra tại Hội thảo: Cần có mô hình tài chính hỗ trợ như một quỹ phát triển NOXH, Ngân hàng Chính sách xã hội, hay Chương trình nhà ở Quốc gia với việc cho vay tới 70% và lãi suất cố định trong nhiều năm như 20-25-30 năm,... Phải có mô hình nhà NOXH phù hợp cho từng địa phương với từng điều kiện kinh tế - xã hội, điều kiện tự nhiên, khí hậu, nguồn lực, văn hóa, lối sống, các nhóm thu nhập. NOXH cần có thị trường để tiếp cận đúng đối tượng, phải là một phân khúc tham gia trực tiếp vào thị trường nhà ở. Nhà nước cần duy trì các chính sách xã hội phù hợp trong quá trình quản lý, vận hành, duy tu bảo trì của các khu nhà ở công nhân, NOXH để đảm bảo được chất lượng sống lâu dài cho người dân. Ông đề xuất thêm các điểm cần tiếp tục cải thiện tại các dự án NOXH: Nâng cao hơn nữa chất lượng công trình xây dựng; hỗ trợ công tác bảo trì; tăng cường sử dụng công nghệ trong cả quá trình xây dựng; chú ý công tác duy tu, bảo trì, vận hành,... Thiết kế đi kèm hạ tầng xã hội cơ bản: Y tế, giáo dục, các thiết chế văn hóa, không gian cộng đồng… Đồng thời phổ cập văn hóa sống chung cư, lối sống đô thị, cộng đồng cho cư dân. Bổ sung thêm các chương trình, chính sách hỗ trợ người mua nhà để đảm bảo an sinh xã hội; tăng cường giám sát, giáo dục an ninh, an toàn, vệ sinh, phòng chống cháy, nổ.