Logistics xanh tại châu Á: Động lực mới phát triển ngành vận tải

Với tốc độ phát triển kinh tế mạnh mẽ tại châu Á, áp lực lên môi trường ngày càng gia tăng, đòi hỏi các quốc gia và doanh nghiệp khu vực này phải nhanh chóng chuyển mình. Từ việc áp dụng các phương tiện vận tải thân thiện môi trường đến xây dựng cơ sở hạ tầng xanh, logistics xanh không chỉ là giải pháp bảo vệ hành tinh mà còn là chìa khóa để đảm bảo tính cạnh tranh dài hạn.

Tầm quan trọng của bền vững trong ngành logistics

Ngành logistics từ lâu đã là nhân tố thiết yếu trong phát triển kinh tế, kết nối sản xuất, tiêu dùng và thương mại quốc tế. Tuy nhiên, sự phát triển của ngành này cũng đi kèm với những tác động tiêu cực đến môi trường. Theo báo cáo mới nhất từ Tổ chức Năng lượng Quốc tế (IEA), lĩnh vực vận tải chiếm khoảng 37% lượng khí thải CO₂ toàn cầu, trong đó logistics là một trong những ngành có mức phát thải lớn nhất.

Với tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh chóng ở châu Á, nhu cầu vận chuyển hàng hóa đang gia tăng đáng kể. Dự báo cho thấy, đến năm 2050, khối lượng hàng hóa vận chuyển trong khu vực sẽ tăng gấp ba lần hiện nay. Điều này không chỉ gây áp lực lên cơ sở hạ tầng mà còn tạo ra lượng phát thải khổng lồ, đẩy nhanh quá trình biến đổi khí hậu. Do đó, việc thúc đẩy logistics xanh không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực lên môi trường mà còn mang lại lợi thế cạnh tranh cho các doanh nghiệp và quốc gia trong dài hạn.

Những sáng kiến nổi bật trong logistics xanh

Để giảm thiểu phát thải và tác động môi trường, nhiều sáng kiến logistics xanh đã được triển khai tại châu Á. Đáng chú ý là sự chuyển đổi từ phương tiện vận tải truyền thống sang các loại phương tiện không phát thải, như xe điện, xe chạy bằng nhiên liệu sinh học và tàu hỏa sử dụng năng lượng tái tạo. Ví dụ, Trung Quốc hiện đang dẫn đầu trong việc áp dụng xe tải điện cho dịch vụ giao hàng đô thị, với hơn 300.000 phương tiện xanh được đưa vào hoạt động từ năm 2022.

Ngoài phương tiện vận tải, các doanh nghiệp logistics lớn cũng chú trọng vào việc xây dựng các kho hàng và trung tâm phân phối sử dụng năng lượng tái tạo. Điển hình, công ty DHL đã đầu tư hàng triệu USD vào việc lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời tại các kho hàng ở Singapore và Thái Lan, giúp giảm hơn 50% mức tiêu thụ năng lượng thông thường. Đồng thời, các công nghệ như tự động hóa và trí tuệ nhân tạo (AI) cũng được sử dụng để tối ưu hóa hành trình vận chuyển, giảm thời gian giao hàng và lượng nhiên liệu tiêu thụ.

Nhật Bản, Hàn Quốc – tiên phong trong công nghệ xanh

Nhật Bản và Hàn Quốc là những điển hình về việc áp dụng công nghệ xanh trong logistics. Nhật Bản đã thực hiện kế hoạch đầy tham vọng với dự án "Tuyến vận tải tự động xanh" nối Tokyo và Osaka. Dự án này không chỉ sử dụng các phương tiện chạy điện mà còn ứng dụng AI và blockchain để tối ưu hóa chuỗi cung ứng, đảm bảo vận hành hiệu quả với mức phát thải bằng không. Chính phủ Nhật Bản cũng cam kết giảm 46% lượng khí thải CO₂ vào năm 2030 so với mức của năm 2013.

Tại Hàn Quốc, chính phủ đã triển khai chương trình hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyển đổi sang mô hình logistics xanh, bao gồm việc trợ giá mua xe tải điện và xây dựng cơ sở hạ tầng sạc nhanh. Quốc gia này cũng đặt mục tiêu tăng tỷ lệ sử dụng năng lượng tái tạo trong ngành logistics lên 25% vào năm 2030. Theo ông Yoo Myung-hee, cựu Bộ trưởng Thương mại Hàn Quốc, "Logistics xanh không chỉ là trách nhiệm môi trường mà còn là cơ hội vàng để các doanh nghiệp Hàn Quốc dẫn đầu thị trường toàn cầu."

Thách thức trong việc triển khai logistics xanh

Mặc dù lợi ích của logistics xanh là không thể phủ nhận, việc triển khai trên thực tế vẫn gặp nhiều trở ngại. Đầu tiên là chi phí đầu tư ban đầu rất cao. Các phương tiện vận tải không phát thải và cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo thường yêu cầu nguồn vốn lớn, tạo ra gánh nặng tài chính cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ – vốn chiếm phần lớn tại châu Á.

Bên cạnh đó, việc thiếu các chính sách hỗ trợ rõ ràng từ phía chính phủ cũng khiến nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc chuyển đổi. Ở nhiều quốc gia, các quy định pháp lý về giảm phát thải vẫn còn lỏng lẻo, trong khi các ưu đãi tài chính cho doanh nghiệp chuyển đổi còn hạn chế. Một thách thức khác là thiếu hụt nguồn nhân lực có kỹ năng chuyên môn về vận hành và quản lý các hệ thống logistics xanh.

Chuyển đổi sang logistics xanh không chỉ là xu hướng mà còn là yêu cầu tất yếu để đảm bảo sự phát triển bền vững tại châu Á. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ giữa chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng. Các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn, như ưu đãi thuế, trợ cấp đầu tư và phát triển cơ sở hạ tầng năng lượng tái tạo, sẽ đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy quá trình này.

Doanh nghiệp cũng cần đầu tư vào nghiên cứu và ứng dụng công nghệ mới, đồng thời hợp tác với các đối tác trong chuỗi cung ứng để tối ưu hóa hoạt động logistics. Theo ông Takeshi Hashimoto, CEO của công ty NYK Line, "Chúng ta không thể tiếp tục phát triển bằng cách làm tổn hại đến hành tinh. Logistics xanh chính là con đường duy nhất để đảm bảo cả kinh tế lẫn môi trường được duy trì bền vững."

Hành trình hướng đến logistics xanh không hề dễ dàng, nhưng đó là trách nhiệm không thể chối bỏ nếu chúng ta muốn xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho các thế hệ sau.

Kiên Lê