TS. Trần Đình Lý: “Phát triển nguồn nhân lực gắn với trách nhiệm xã hội”

1. Ông có thể chia sẻ triết lý giáo dục mà ông đã và đang áp dụng tại Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM không?
TS. Trần Đình Lý: Triết lý giáo dục mà tôi luôn theo đuổi là "giáo dục phải gắn liền với thực tiễn và phát triển bền vững". Điều này có nghĩa rằng giáo dục không chỉ đơn thuần dừng lại ở việc truyền đạt kiến thức mà cần khơi dậy tư duy sáng tạo, ý thức trách nhiệm xã hội và khả năng áp dụng thực tiễn. Tại Trường Đại học Nông Lâm TP.HCM, triết lý này đã được hiện thực hóa thông qua các định hướng như đổi mới chương trình đào tạo, thúc đẩy nghiên cứu ứng dụng và xây dựng mạng lưới kết nối chặt chẽ với doanh nghiệp và cộng đồng xã hội. Chúng tôi đặc biệt chú trọng đào tạo nguồn nhân lực có khả năng hội nhập quốc tế, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước.

2. Trong vai trò Phó Hiệu trưởng và Giám đốc Phân hiệu Ninh Thuận, ông đã triển khai những chiến lược gì để hiện đại hóa hệ thống giáo dục và đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực cho phát triển bền vững của xã hội?
TS. Trần Đình Lý: Tôi thực hiện các bước hiện đại hóa hệ thống giáo dục và đáp ứng yêu cầu nguồn nhân lực phục vụ phát triển bền vững của xã hội. Đầu tiên, chương trình đào tạo được xây dựng gắn bó mật thiết với thực tiễn, tích hợp kiến thức lý thuyết và kỹ năng thực hành, đặc biệt chú trọng đến các lĩnh vực nông nghiệp, thủy sản và năng lượng tái tạo. Chúng tôi cũng tăng cường các yếu tố liên ngành, kết hợp công nghệ, kinh tế và môi trường vào các chương trình đào tạo nhằm trang bị cho sinh viên một cái nhìn tổng thể và khả năng thích ứng cao.

Đội ngũ giảng viên được bồi dưỡng chuyên môn thông qua các chương trình tập huấn, hợp tác quốc tế và nghiên cứu khoa học, đồng thời ứng dụng công nghệ quản lý thông minh để tối ưu hóa quy trình và minh bạch hóa thông tin. Ngoài ra, chúng tôi đẩy mạnh hợp tác với doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế để tạo cơ hội thực tập, việc làm và áp dụng các mô hình đào tạo tiên tiến. Phân hiệu Ninh Thuận cũng không ngừng đầu tư cơ sở vật chất hiện đại, từ các phòng thí nghiệm, cơ sở thực hành, khu ký túc xá đến các nền tảng chuyển đổi số trong giảng dạy. Đặc biệt, chúng tôi gắn kết đào tạo với phát triển bền vững địa phương thông qua các dự án nông nghiệp thông minh, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và khuyến khích văn hóa sáng tạo cũng như trách nhiệm xã hội trong cộng đồng sinh viên.

3. Việc gắn kết đào tạo với thực tiễn địa phương tại Phân hiệu Ninh Thuận đã đạt được những kết quả gì và gặp phải thách thức nào?
TS. Trần Đình Lý: Đã có những thay đổi và hiệu quả khá rõ nét như sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể đáp ứng ngay các yêu cầu công việc tại địa phương, trong khi các dự án nghiên cứu chuyển giao công nghệ đã góp phần nâng cao năng suất sản xuất và cải thiện đời sống của người dân. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất khi thực hiện chiến lược này là sự chênh lệch về nguồn lực giữa cơ sở đào tạo và thực tế địa phương. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng để thu hẹp khoảng cách, tạo điều kiện phát triển đồng bộ hơn.

4. Theo ông, đâu là các yếu tố cốt lõi để đổi mới chương trình đào tạo và tăng cường kết nối quốc tế trong giáo dục đại học?
TS. Trần Đình Lý: Việc đổi mới chương trình giảng dạy và tăng cường kết nối quốc tế trong giáo dục đại học tại Việt Nam cần tập trung vào ba yếu tố cốt lõi để đạt được hiệu quả thực chất. Trước hết, nội dung chương trình phải được đổi mới, bám sát xu hướng toàn cầu và đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động. Năng lực của đội ngũ giảng viên cũng cần được nâng cao thông qua đào tạo và giao lưu quốc tế, từ đó áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại. Cuối cùng, việc xây dựng các liên kết quốc tế với các trường đại học và tổ chức nước ngoài là thiết yếu để chia sẻ nguồn lực và tạo ra nhiều cơ hội học tập, nghiên cứu mới cho sinh viên.

5. Vai trò của giáo dục trong việc phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đặc biệt ở các lĩnh vực như nông nghiệp và môi trường, cần được nhìn nhận như thế nào?
TS. Trần Đình Lý: Giáo dục đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Đặc biệt, đối với các lĩnh vực như nông nghiệp, lâm nghiệp và môi trường, giáo dục không chỉ cung cấp kiến thức chuyên môn mà còn phải khơi dậy tinh thần trách nhiệm đối với cộng đồng và hành tinh. Đây chính là chìa khóa để hướng đến sự phát triển bền vững.

6. Ông đã thực hiện những cải tiến gì để thúc đẩy hiệu quả hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp?
TS. Trần Đình Lý: Hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp là một yếu tố cốt lõi nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội, đặc biệt trong bối cảnh thị trường lao động không ngừng thay đổi. Trong vai trò một nhà quản lý giáo dục, tôi đã cùng đội ngũ triển khai nhiều cải tiến nhằm nâng cao hiệu quả hợp tác này. Trước hết, các chương trình thực tập bắt buộc tại doanh nghiệp đã được xây dựng, giúp sinh viên làm quen với môi trường làm việc thực tế, đồng thời tạo điều kiện để doanh nghiệp sớm phát hiện và lựa chọn nhân tài phù hợp.

Bên cạnh đó, trường tổ chức các diễn đàn doanh nghiệp, hội thảo nghề nghiệp và "Ngày hội việc làm" nhằm tạo cầu nối trực tiếp giữa nhà trường và doanh nghiệp. Những sự kiện này không chỉ giúp sinh viên định hướng nghề nghiệp mà còn giúp doanh nghiệp nắm bắt tiềm năng của nguồn nhân lực. Chương trình đào tạo cũng được đồng sáng tạo với sự tham gia của các doanh nghiệp, đảm bảo nội dung giảng dạy sát với yêu cầu thực tiễn của thị trường.

Ngoài ra, trường phát triển các dự án nghiên cứu ứng dụng hợp tác với doanh nghiệp, giải quyết các bài toán thực tiễn trong sản xuất và kinh doanh, mang lại giá trị thiết thực cho xã hội. Mạng lưới cựu sinh viên, với nhiều người hiện đang giữ các vị trí quan trọng trong doanh nghiệp, cũng đóng vai trò cầu nối quan trọng trong việc hỗ trợ đào tạo và truyền cảm hứng cho sinh viên.

Những cải tiến này không chỉ giúp sinh viên nâng cao khả năng làm việc sau tốt nghiệp mà còn tạo ra một hệ sinh thái bền vững, nơi nhà trường và doanh nghiệp hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển.

7. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, ông có đề xuất gì để cải thiện khả năng hội nhập quốc tế của sinh viên Việt Nam, đặc biệt trong các ngành kinh tế và kỹ thuật?
TS. Trần Đình Lý: Để cải thiện khả năng hội nhập quốc tế của sinh viên Việt Nam, đặc biệt trong các ngành kinh tế và kỹ thuật, cần tập trung vào bốn yếu tố. Trước hết, nâng cao ngoại ngữ là yếu tố tiên quyết, bởi tiếng Anh và các ngôn ngữ khác là công cụ giúp sinh viên tiếp cận tri thức toàn cầu. Chương trình học ngôn ngữ cần được xây dựng chuyên sâu và gắn với thực tế. Thứ hai, chương trình đào tạo cần đạt chuẩn quốc tế thông qua việc liên kết với các trường đại học uy tín nước ngoài, áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong giảng dạy và đánh giá. Thứ ba, phát triển kỹ năng mềm như làm việc nhóm, quản lý thời gian, tư duy phản biện và sáng tạo sẽ giúp sinh viên thích nghi trong môi trường quốc tế. Cuối cùng, tăng cường cơ hội giao lưu quốc tế qua các chương trình trao đổi học thuật, thực tập tại nước ngoài và tham gia các diễn đàn quốc tế sẽ mở rộng tầm nhìn và kinh nghiệm cho sinh viên.

8. Là người trực tiếp tham gia vào các dự án nghiên cứu và phát triển thương hiệu nông sản Việt Nam, ông thấy vai trò của giáo dục và nghiên cứu trong việc hỗ trợ kinh tế địa phương được phát huy như thế nào?
TS. Trần Đình Lý: Giáo dục và nghiên cứu đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ kinh tế địa phương, đặc biệt trong ngành nông sản. Đầu tiên, đào tạo bài bản sẽ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đưa họ trở thành những người dẫn dắt trong sản xuất, chế biến và kinh doanh nông sản. Tiếp theo, nghiên cứu khoa học kỹ thuật được ứng dụng vào sản xuất sẽ nâng cao năng suất, chất lượng nông sản và tối ưu hóa quy trình bảo quản, từ đó gia tăng giá trị kinh tế.

9. Làm thế nào để xây dựng một môi trường giáo dục khuyến khích sáng tạo, nghiên cứu và trách nhiệm xã hội ở sinh viên?
TS. Trần Đình Lý: Ba yếu tố quan trọng nhất để xây dựng một môi trường giáo dục đại học hiệu quả, khuyến khích sự sáng tạo, nghiên cứu và trách nhiệm xã hội của sinh viên gồm: Thứ nhất, khuyến khích sáng tạo thông qua việc tạo ra không gian tự do tư duy, hỗ trợ ý tưởng mới bằng các cuộc thi và dự án nghiên cứu thực tế. Thứ hai, hỗ trợ nghiên cứu bằng cách cung cấp đầy đủ tài nguyên, cơ sở vật chất, quỹ tài trợ và hướng dẫn từ giảng viên để sinh viên có thể theo đuổi các dự án khoa học. Cuối cùng, lồng ghép các dự án cộng đồng vào chương trình học sẽ giúp sinh viên hình thành ý thức và trách nhiệm xã hội ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

10. Theo ông, hệ thống giáo dục đại học Việt Nam cần hướng đến những mục tiêu nào trong thập kỷ tới để cạnh tranh và phát triển bền vững?
TS. Trần Đình Lý: Tôi nghĩ, trong tầm 10 năm tới, hệ thống giáo dục đại học Việt Nam cần hướng đến bốn mục tiêu quan trọng để cạnh tranh và phát triển bền vững trong bối cảnh toàn cầu. Đầu tiên là quốc tế hóa, thông qua việc tăng cường các chương trình liên kết quốc tế và đổi mới phương pháp giảng dạy theo chuẩn quốc tế. Tiếp theo, đẩy mạnh tự chủ đại học cả về tài chính, tổ chức và học thuật sẽ nâng cao hiệu quả hoạt động của các trường. Thứ ba, chuyển đổi số là yêu cầu tất yếu, với việc áp dụng công nghệ 4.0 trong giảng dạy và quản lý để đáp ứng nhu cầu của thời đại. Cuối cùng, việc gắn kết chặt chẽ giữa đào tạo và nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp sẽ đảm bảo chất lượng đầu ra, giúp sinh viên sẵn sàng đáp ứng các yêu cầu của thị trường lao động.

11. Là một nhà quản lý giáo dục, ông cân bằng thời gian giữa công việc, gia đình và cuộc sống cá nhân như thế nào?
TS. Trần Đình Lý: Để cân bằng giữa công việc bận rộn của một nhà quản lý giáo dục với các hoạt động giải trí, chăm sóc gia đình và tham gia sinh hoạt xã hội, tôi luôn đặt ưu tiên rõ ràng cho từng nhiệm vụ và sử dụng công cụ hỗ trợ quản lý thời gian. Tôi lập kế hoạch chi tiết, sắp xếp công việc theo tuần, tháng với các mốc thời gian cụ thể. Dành thời gian cho gia đình là một trong những ưu tiên lớn, thông qua thói quen trò chuyện và tham gia các hoạt động chung. Khi có những chuyến công tác thuận tiện, tôi thường kết hợp với sự đồng hành của người bạn đời, tạo nên những trải nghiệm thú vị và ý nghĩa. Cuối cùng, tôi duy trì sức khỏe và sự thư giãn bằng việc tập thể dục đều đặn và tham gia các hoạt động giải trí để tái tạo năng lượng cho công việc.

12. Quan niệm của ông về việc giáo dục và định hướng nghề nghiệp cho con cái được thể hiện ra sao trong gia đình?
TS. Trần Đình Lý: Tôi cho rằng giáo dục con cái và định hướng nghề nghiệp dựa trên sự lắng nghe và đồng hành. Tôi tin rằng trẻ em cần được tự do khám phá và phát triển theo sở thích cũng như năng lực của mình. Trong gia đình, tôi luôn khuyến khích các con đặt câu hỏi, tìm giải pháp và chịu trách nhiệm với những lựa chọn của mình. Những quan niệm giáo dục mà tôi áp dụng bao gồm việc khuyến khích sự tự lập, giúp con tự giải quyết vấn đề và học hỏi từ thất bại. Tôi tôn trọng cá nhân của từng con trẻ, hỗ trợ các mục tiêu riêng mà không áp đặt quan điểm. Ngoài ra, tôi luôn truyền cảm hứng để các con thấy được niềm vui trong học tập và khơi dậy tinh thần học hỏi suốt đời.

Lê Văn Hỷ thực hiện