Bài 1: Kinh tế TP.HCM: Động lực từ chuyển đổi mô hình tăng trưởng

Vai trò đầu tàu kinh tế với đà tăng trưởng ổn định

TP.HCM tiếp tục khẳng định vị thế dẫn đầu của mình trong nền kinh tế Việt Nam. Báo cáo thường niên năm 2024 ghi nhận tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) đạt 1.178 nghìn tỷ đồng (theo giá so sánh 2010), tăng 7,17% so với năm trước. Đây là mức tăng trưởng ổn định, mặc dù chưa hoàn toàn quay lại xu hướng trước đại dịch, nhưng đã phản ánh sự nỗ lực vượt bậc của Thành phố trong bối cảnh các thách thức nội tại và biến động kinh tế toàn cầu.

Ngành dịch vụ tiếp tục là "ngọn cờ đầu" trong cơ cấu kinh tế của Thành phố. Chiếm tới 65,7% GRDP và tăng trưởng 7,7% trong năm qua, lĩnh vực này đã chứng minh khả năng chống chịu trước những biến động bất lợi. Các ngành thương nghiệp bán buôn, bán lẻ, vận tải kho bãi, tài chính ngân hàng, và thông tin truyền thông nổi bật với sự phục hồi mạnh mẽ nhờ tiêu dùng nội địa và sự quay trở lại của dòng khách du lịch quốc tế.

Trong khi đó, khu vực công nghiệp và xây dựng vẫn đối mặt với nhiều thách thức. Giá trị gia tăng của ngành công nghiệp tăng 7,26% - một con số khiêm tốn so với tiềm năng của Thành phố. Ngành xây dựng, vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch, vẫn đang nỗ lực tái cấu trúc để phù hợp với nhu cầu và xu hướng phát triển mới.

Chuyển đổi mô hình tăng trưởng

Trong bối cảnh toàn cầu chuyển dịch sang nền kinh tế xanh và công nghệ cao, TP.HCM không nằm ngoài xu thế. Thành phố đã xác định chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ thâm dụng lao động sang dựa vào công nghệ cao và thân thiện môi trường là hướng đi chiến lược. Điều này không chỉ giúp Thành phố cải thiện chất lượng tăng trưởng mà còn gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, những thách thức vẫn còn hiện hữu. Một trong những rào cản lớn nhất là thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao. Tỷ lệ lao động đã qua đào tạo tại TP.HCM không có sự cải thiện đáng kể sau đại dịch, trong khi đây là yếu tố then chốt để triển khai các công nghệ sản xuất tiên tiến. Ngoài ra, chi phí sản xuất và sinh hoạt cao cũng làm giảm sức hút đối với các nhà đầu tư trong và ngoài nước, gây khó khăn trong việc duy trì dòng vốn ổn định để thực hiện các dự án đổi mới công nghệ.

Hướng tới nền kinh tế bền vững

Để thực hiện thành công chuyển đổi mô hình tăng trưởng, TP.HCM cần triển khai đồng bộ các chiến lược và giải pháp nhằm khai thác tối đa tiềm năng hiện có, đồng thời vượt qua những rào cản hiện tại.

Việc thúc đẩy liên kết vùng là một chiến lược quan trọng, đặc biệt trong bối cảnh nhiều ngành công nghiệp thâm dụng lao động đang có xu hướng dịch chuyển về các tỉnh thành lân cận. TP.HCM cần đóng vai trò trung tâm trong việc xây dựng chuỗi cung ứng sản xuất và dịch vụ vùng, tận dụng lợi thế về công nghệ, hạ tầng và nhân lực của mình để hỗ trợ các tỉnh thành khác. Điều này không chỉ giúp giảm tải cho Thành phố mà còn tạo động lực tăng trưởng chung cho cả khu vực phía Nam.

Thành phố cũng cần tạo điều kiện thuận lợi hơn để thu hút vốn đầu tư, đặc biệt là đầu tư nước ngoài vào các lĩnh vực công nghệ cao và thân thiện môi trường. Điều này đòi hỏi cải cách mạnh mẽ về thủ tục hành chính, tăng cường minh bạch và cải thiện môi trường kinh doanh. Bên cạnh đó, cần có các chính sách ưu đãi để hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, nâng cấp quy trình sản xuất và tối ưu hóa năng suất lao động.

Cuối cùng, việc đầu tư vào giáo dục và đào tạo cần được ưu tiên nhằm đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao của nền kinh tế chuyển đổi. Xây dựng các chương trình đào tạo phù hợp với xu hướng công nghệ mới, đồng thời hợp tác với doanh nghiệp trong và ngoài nước để định hướng đào tạo theo nhu cầu thị trường là bước đi cần thiết.

Kết luận

TP.HCM đang bước vào một giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội nhưng cũng không ít thách thức. Chuyển đổi mô hình tăng trưởng là xu hướng tất yếu để Thành phố không chỉ phục hồi nhanh chóng mà còn vươn lên mạnh mẽ hơn trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu. Tuy nhiên, sự thành công của quá trình này phụ thuộc vào khả năng điều phối chính sách hiệu quả, đầu tư đồng bộ vào cơ sở hạ tầng và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.

Với những bước đi chiến lược đúng đắn, TP.HCM hoàn toàn có thể trở thành hình mẫu phát triển bền vững, góp phần nâng cao vị thế kinh tế của Việt Nam trên trường quốc tế. Thành phố không chỉ giữ vai trò đầu tàu kinh tế mà còn có thể trở thành động lực chính dẫn dắt cả nước tiến vào một kỷ nguyên phát triển mới.

Văn Tâm