"Hồi ức Thế Hùng" những trang "sao kê" của "ngân hàng ký ức"
Văn hóa - Ngày đăng : 19:43, 17/08/2025
Thực ra, ông bắt đầu viết, tôi có biết và khuyến khích; nhưng với cái cách “thức khuy dậy sớm” vắt kiệt mình trong hơn 400 ngày đêm để khắc họa 53 chân dung những người tài của đất nước thì thật bất ngờ về “năng lượng chữ” trong con người tài hoa này.
53 chân dung được Thế Hùng khắc họa là những ai? Họ là những văn nghệ sĩ, nhà khoa học, doanh nhân mà tác giả có dịp thân quen, để lại dấu ấn sâu đậm trong cuộc đời ông. Phần lớn họ, là những “tinh hoa” thực sự trên lĩnh vực văn học nghệ thuật, phần lớn đều đã được Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật.
Nhiều người trong số 53 chân dung kia đã mất, nhưng khi họ về “miền mây trắng”, những “ngọn núi” văn chương, tác phẩm âm nhạc và văn học nghệ thuật của các tác giả ngày càng sừng sững. Quan trọng hơn, thế hệ hiện nay và tương lai tiếp tục được “thụ hưởng” những cống hiến của họ.
Đó là những bậc kỳ tài về văn học Văn Cao, Nguyễn Tuân, Phùng Quán, Đào Vũ, Bế Kiến Quốc, Nguyễn Đình Thi, Hoàng Cầm, Quang Dũng, Hoàng Trung Thông, Xuân Diệu, Lưu Quang Vũ, Xuân Quỳnh...; các danh họa như Bùi Xuân Phái, Nguyễn Sáng, Nguyễn Gia Trí, Lưu Công Nhân; Về âm nhạc là Đoàn Chuẩn, Phan Huỳnh Điểu, Trịnh Công Sơn, Chu Minh, Huy Du, Thuân Yến, Phó Đức Phương, Nguyễn Thụy Kha....
Hồi ức Thế Hùng được cấu trúc thành hai phần; Phần I là những kỷ ức về cuộc đời của chính tác giả; Phần II là hồi ức về 53 gương mặt văn nghệ sỹ nổi tiếng và các nhà khoa học, doanh nhân mà ông quý mến (các nhân vật đêu có ảnh và bút tích).
Qua từng trang hồi ức, độc giả sẽ được biết đến tài năng, cuộc đời và những thăng trầm của số phận, những đớn đau và cả những góc khuất của những bậc kỳ tài. Ngoài những trang văn, sách còn tập hợp được 800 ảnh tư liệu quý, nhiều bức Bảo tàng Văn học Việt Nam không có. Nói về chuyện này, tôi kinh ngạc ở khả năng lưu trữ tư liệu (từ bút tích, ảnh, hiện vật...) của Thế Hùng, ngay từ những ngày ông còn là phóng viên Báo Văn Nghệ, có cơ hội gần gũi, trước khi trở thành tri âm, tri kỷ của các “chân dung” trong hồi ức của mình.
Ông trải lòng khi viết tác phẩm: “Xin trân trọng cám ơn báo Văn Nghệ và Hội Nhà văn Việt Nam – ngôi nhà chung của văn nghệ sỹ cả nước mà tôi may mắn, hạnh phúc khi được làm phóng viên 10 năm có lẻ. Sự may mắn ấy đã cho tôi có mối quan hệ thân thiết với các cây cao bóng cả, các tài năng lớn trong các loại hình văn học nghệ thuật và khoa học nên tôi mới tự tin viết cuốn sách này. Các đại thụ ấy, hôm nay hầu như đã khuất”.
Những nhà văn, nhà thơ, nhạc sỹ, họa sỹ, nhiếp ảnh gia, nhà nghiên cứu đương đại “có mặt” trong Hồi ức Thế Hùng có Hữu Thỉnh, Bằng Việt, Nguyễn Quang Thiều, Trần Đăng Khoa, Nguyễn Cường, Trần Tiến, Thành Chương, Bùi Việt Hưng, Dương Trung Quốc...
Nhà thơ, tác giả Thế Hùng ví cuốn sách như một “dạng thức của văn bia”, một cách gọi đầy chất thơ và ý nghĩa, thể hiện mong muốn lưu giữ những ký ức, những giá trị về những con người tài hoa cho hậu thế. Hơn một năm lao động miệt mài, Thế Hùng không ngừng tìm tòi, chiêm nghiệm để tái hiện một cách chân thực và sống động nhất cuộc đời của 53 nhân vật mà ông kính trọng. Đó là một quá trình sáng tạo đầy thử thách nhưng cũng tràn đầy cảm xúc.
“Họ là tài sản của quốc gia,” Thế Hùng khẳng định như thế và không ai không ghi nhận điều này. Các tên tuổi “lững lững” trong “Hồi ức Thế Hùng” đều đã đặt tên đường phố, tên các trường học, trung tâm văn hóa ở nhiều địa phương trong cả nước; trong đó có hai đô thị đặc biệt là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Bên cạnh đó, cuốn sách còn giới thiệu những “thằng”- như cách gọi thân yêu, dân dã của các thành viên thuộc nhóm “Hợi hữu”, Đinh Hợi (1947). Đó là nhạc sĩ Trần Tiến, nhà thơ Nguyễn Duy, nhà sử học Dương Trung Quốc, nhà văn – Anh hùng Lao động Minh Chuyên, nhạc sĩ “cao bồi” Nguyễn Cường…
Giọng văn của hồi ức thường có đặc điểm là trầm lắng, mang tính chất hồi tưởng, suy tư, và thường được thể hiện qua những câu văn giàu cảm xúc, đôi khi có chút tiếc nuối hoặc hoài niệm. Nó có thể là sự kết hợp giữa kể chuyện và suy ngẫm, đưa người đọc vào không gian và thời gian của quá khứ. Đối với “Hồi ức Thế Hùng” nó còn có yếu tố “tếu táo” đầy gia vị đời sống, khi viết về những người bạn thân trong nhóm “Hợi hữu”.
Có thể nói, “Hồi ức Thế Hùng” mang đến một bức tranh đa sắc màu về những con người tài năng trên nhiều lĩnh vực. Mỗi chân dung là một câu chuyện riêng, một số phận riêng, nhưng tất cả đều hội tụ ở điểm chung: tài năng và cống hiến cho đất nước. Hơn thế, những “chân dung” được ông hồi ức đều gắn liền với lịch sử đất nước, chứa nhiều gam màu lấp lánh từ đời sống văn học nghệ thuật, rộng ra là văn hóa của Việt Nam thời hiện đại.
“Hồi ức Thế Hùng” là một tác phẩm ý nghĩa, mang đến cho độc giả cái nhìn sâu sắc về cuộc đời của những con người tài hoa, và là nguồn cảm hứng lớn lao về ý chí, nghị lực và tinh thần cống hiến cho đất nước. Cuốn sách là một tài liệu quý giá để thế hệ mai sau hiểu rõ hơn về những di sản tinh thần mà các bậc tiền bối đã để lại.
NXB Hội Nhà văn là nơi chắp cánh, lan tỏa nhiều tác phẩm văn học giá trị, trong đó có tác phẩm “Hồi ức Thế Hùng”, ra mắt hôm 27/6/2025.
Cũng xin nói thêm, trước nghi thức "ra mắt" 15 ngày, nhiều bạn bè đăng ký mua 500 cuốn. Đó là niềm vui của bất cứ tác giả viết nào, nhưng với “Hồi ức Thế Hùng” là sự đón nhận khả tín. "Anh đã bổ sung để tái bản", ông cho biết.
Thế Hùng là hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, đã là "chủ nhân" của 6 tập thơ. Nhiều bài thơ của ông đã được các nhạc sĩ tên tuổi như Phan Huỳnh Điểu, Văn Ký, Thuận Yến, Huy Du, Chu Minh, Huy Thục, Văn Dung... phổ thành 26 ca khúc.
Thế Hùng là Hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam, ông đã sáng tác hơn 150 ca khúc, từng tổ chức 4 đêm nhạc ở Hà Nội và Ninh Bình - quê gốc của ông. Nhiều ca khúc của ông như "Lời ru của biển", "Quan họ mùa xuân", "Tình khúc mùa hè", "Bản Tango mùa thu" được nhiều ca sĩ có tên tuổi biểu diễn. Học trò của ông, đều là những ca sĩ, nhạc sĩ thành danh; đó là các nhạc sĩ Đỗ Bảo, Hồ Hoài Anh, các ca sĩ Anh Thơ, Trọng Tấn, Lan Anh, Lê Anh Dũng, Khánh Linh, Quang Hào...
Thế Hùng còn là Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam, đã sáng tác hàng trăm bức tranh trên các chất liệu lụa, sơn dầu, Acrylic, sơn mài... Tranh của ông có ba mảng đề tài: tĩnh vật, phong cảnh và trừu tượng.
TS. Thế Hùng tốt nghiệp ba trường đại học danh giá: Mỹ thuật công nghiệp, Học viện Báo chí, Khoa học xã hội và nhân văn. Là Tiến sĩ chuyên ngành Mỹ học, là thầy giáo, giảng viên bậc 9/9 của Đại học Quốc gia Hà Nội. Ông đã từng giảng dạy tại 10 trường đại học, thuyết trình 12 chuyên đề với hơn 1.500 buổi đào tạo nhân lực mỹ học khắp cả nước. Về mỹ học, anh đã xuất bản 12 đầu sách, 8 đĩa DVD.
Dẫu gần 80 tuổi nhưng nhà thơ Thế Hùng vẫn luôn khát khao cống hiến, lãng du. Sau lễ ra mắt "Hồi ức Thế Hùng", ông đã thực hiện kế hoạch xuyên Việt lần thứ hai bằng xe ô tô, rong ruổi cùng bạn bè văn chương.