TP. Hồ Chí Minh: Nông nghiệp sinh thái, nền tảng bền vững của đô thị lớn
Thời sự - Logistics - Ngày đăng : 10:00, 09/09/2025
Từ nông nghiệp hữu cơ và nuôi trồng thủy sản xanh tại vùng đất Bà Rịa – Vũng Tàu trước đây, siêu đô thị TP. Hồ Chí Minh hiện nay đang kiến tạo một nền kinh tế nông nghiệp tuần hoàn, nâng cao giá trị vùng nguyên liệu và gắn kết chặt chẽ với chuỗi cung ứng toàn cầu. Với tầm nhìn giai đoạn 2030–2050, mô hình nông nghiệp sinh thái chính là yếu tố bảo đảm bền vững về môi trường, xã hội và kinh tế – làm nền móng tinh thần cho đô thị hiện đại mang tên TP. Hồ Chí Minh.
Nông nghiệp công nghệ cao – sản phẩm sạch cho thị trường quốc tế
Bà Rịa – Vũng Tàu trước đây đã triển khai mạnh mẽ các vùng nông nghiệp công nghệ cao, tính đến năm 2024 có gần 370 cơ sở sản xuất hiện đại, ứng dụng nhà màng, hệ thống tưới nhỏ giọt, cảm biến tự động và chuỗi liên kết khép kín. Thu nhập bình quân nông thôn đạt 80–85 triệu đồng/người/năm, tiệm cận mức của các đô thị phát triển, khẳng định vai trò hạt nhân trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Chuỗi thủy sản xanh Côn Đảo – Long Điền – Cần Giờ
Thủy sản là lợi thế nổi trội của khu vực, với việc sáp nhập Bà Rịa – Vũng Tàu cũ vào TP. Hồ Chí Minh mới càng củng cố vai trò “chuỗi thủy sản xanh” trải dài từ Côn Đảo, Long Điền, Xuyên Mộc đến Cần Giờ. Tại Côn Đảo, mô hình nuôi tôm sinh thái, bào ngư, rong biển hữu cơ kết hợp bảo tồn biển đã chứng minh hiệu quả kép – vừa bảo vệ hệ sinh thái vừa cung cấp sản phẩm chất lượng cao cho thị trường nội địa và xuất khẩu.
Đặc biệt, Cần Giờ – nay là một phần quan trọng của TP. Hồ Chí Minh được định hướng trở thành trung tâm nuôi trồng thủy sản kết hợp du lịch sinh thái rừng ngập mặn. Nhiều dự án đang triển khai nuôi nghêu, hàu và cá chẽm theo mô hình “zero waste”, tận dụng phụ phẩm làm thức ăn hoặc phân bón hữu cơ. Chuỗi thủy sản xanh này không chỉ đáp ứng nhu cầu khổng lồ của thị trường nội đô hơn 10 triệu dân mà còn kết nối với Đồng bằng sông Cửu Long, mở rộng kênh xuất khẩu sang EU và Mỹ.
Nông nghiệp sinh thái – không chỉ là ngành sản xuất thực phẩm – mà là hệ sinh thái giá trị gia tăng, bền vững từ trang trại công nghệ cao đến trải nghiệm du lịch, từ sản phẩm OCOP đến chuỗi xuất khẩu toàn cầu.
Nông thôn mới nâng cao, tiệm cận chuẩn đô thị
Bà Rịa – Vũng Tàu trước đây là tỉnh đầu tiên của cả nước được công nhận hoàn thành nông thôn mới cấp tỉnh, với 47/47 xã đạt chuẩn, 37 xã đạt nâng cao vào năm 2025. Không chỉ dừng lại ở tiêu chí cơ bản, các địa phương như Đất Đỏ, Long Điền đã hoàn thành toàn bộ tiêu chí nâng cao giai đoạn 2021–2025, đưa thu nhập nông thôn lên 80–84 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo dưới 0,2%.
Điểm khác biệt là diện mạo nông thôn nay đã tiệm cận chuẩn đô thị: đường làng trải nhựa, vỉa hè có cây xanh, chiếu sáng thông minh, trường học và trạm y tế đạt chuẩn quốc gia. Hệ thống chợ truyền thống được cải tạo, song hành cùng siêu thị và cửa hàng tiện lợi. Mô hình “làng thông minh” đang được thí điểm tại Xuyên Mộc, nơi ứng dụng số hóa trong quản lý nông nghiệp, an ninh và dịch vụ công. Như vậy, nông thôn mới không còn là khái niệm thuần túy nông thôn, mà đã trở thành phần mở rộng của đô thị hiện đại, sẵn sàng hòa nhập vào siêu đô thị TP. Hồ Chí Minh.
Nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái và xuất khẩu
Một hướng đi nổi bật của vùng là kết hợp nông nghiệp với du lịch sinh thái – tạo ra giá trị kép cả về kinh tế và văn hóa. Nhiều vườn trái cây tại Châu Đức, Xuyên Mộc đã phát triển mô hình “farmstay” phục vụ khách nội địa và quốc tế. Các hợp tác xã tại Sông Xoài không chỉ sản xuất nông sản sạch mà còn tổ chức tour trải nghiệm “một ngày làm nông dân”, thu hút hàng chục nghìn lượt du khách mỗi năm. Các sản phẩm OCOP như rượu sim, mật ong rừng, hạt điều rang củi được quảng bá trực tiếp tại TP. Hồ Chí Minh, trở thành cầu nối thương mại và văn hóa.
Ngoài ra, hơn 4.000 ha đất tại Châu Đức, Đất Đỏ và Phú Mỹ đang được quy hoạch cho nông nghiệp công nghệ cao kết hợp du lịch, xây dựng “làng du lịch nông nghiệp” gắn với hệ sinh thái xanh. Mô hình này vừa tạo thêm việc làm tại chỗ, vừa tăng doanh thu cho người dân thông qua dịch vụ lưu trú, ăn uống, mua sắm sản phẩm địa phương. Trên bình diện quốc tế, việc phát triển nông nghiệp gắn với du lịch giúp quảng bá thương hiệu TP. Hồ Chí Minh như một đô thị sinh thái – văn hóa, đủ sức cạnh tranh với các điểm đến nổi tiếng trong khu vực như Chiang Mai (Thái Lan) hay Bali (Indonesia).
Nông nghiệp sinh thái không chỉ bảo đảm nguồn cung thực phẩm an toàn mà còn tạo dựng “lá phổi xanh” và bản sắc riêng cho TP. Hồ Chí Minh mới. Từ chuỗi thủy sản xanh Côn Đảo - Long Điền - Xuyên Mộc - Cần Giờ đến nông thôn mới nâng cao và mô hình du lịch sinh thái, vùng đất Bà Rịa – Vũng Tàu trước đây đã chứng minh và đóng góp khả năng chuyển mình mạnh mẽ, hòa nhập vào cấu trúc siêu đô thị. Trong bối cảnh toàn cầu đề cao phát triển bền vững, sự hội tụ giữa công nghiệp, dịch vụ và nông nghiệp sinh thái chính là “tam giác vàng” giúp TP. Hồ Chí Minh vươn tầm trở thành đô thị quốc tế hiện đại và đáng sống.