Các doanh nghiệp Việt Nam cần chuẩn bị gì để nắm bắt các cơ hội?

Ông Võ Tân Thành – Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc chi nhánh VCCI TP.HCM phát biểu khai mạc tại Hội thảo

Thực hiện theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và trong khuôn khổ của Đề án “Đẩy mạnh Hợp tác Thương mại đầu tư song phương giữa Việt Nam với các Đối tác chiến lược quan trọng”, sáng ngày 14/8/2019 Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tại TP.HCM (VCCI-HCM) đã phối hợp với Hiệp hội doanh nghiệp Châu Âu tại Việt Nam (Eurocham), Bộ Công thương, Trung tâm trọng tài quốc tế Việt Nam tổ chức hội thảo “Nhận diện cơ hội kinh doanh đầu tư trong bối cảnh EVFTA dự kiến sẽ sớm được thông qua”. Đây là cơ hội tốt để doanh nghiệp Việt Nam nắm vững tiến trình thực thi EVFTA qua đó hoạch định chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp trong bối cảnh mới, đồng thời có thể chia sẻ các kinh nghiệm vướng mắc trong quá trình kinh doanh đầu tư với các doanh nghiệp EU.

EVFTA là Hiệp định đầu tiên mà EU ký kết với một nước đang phát triển ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương

Ngày 30/6/2019, Việt Nam và EU đã chính thức ký kết Hiệp định Thương mại tự do EVFTA, kết thúc một quá trình đàm phán từ 12/2015. Việt Nam là đối tác thương mại lớn thứ nhì của EU trong toàn khối ASEAN, chỉ sau Singapore, với kim ngạch hàng hóa 49,3 tỷ Euro và kim ngạch dịch vụ khoảng 3 tỷ Euro. Theo như Bà Nguyễn Sơn Trà, Phó Trưởng phòng WTO và Đàm phán thương mại, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công thương chia sẻ tại hội thảo, EVFTA là Hiệp định toàn diện, chất lượng cao và đảm bảo cân bằng lợi ích cho cả Việt Nam và EU. Trong đó, hiệp định cũng đã lưu ý đến chênh lệch về trình độ phát triển giữa hai bên; củng cố mối quan hệ song phương theo định hướng chiến lược toàn diện và bền vững.

Theo Ông Võ Tân Thành – Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc chi nhánh VCCI TP.HCM, trong khu vực ASEAN, độ mở kinh tế của Việt Nam chỉ sau Singapore, nhưng năng lực hội nhập, cạnh tranh, còn thấp, Việt Nam xếp thứ 77/140 nền kinh tế, ở mức trung bình. Trong đó, năng lực cạnh tranh thể chế xếp thứ 94/140, năng lực cạnh tranh doanh nghiệp 101/140. Đứng trước các cơ hội mà EVFTA có thể mang lại, nhưng độ sẵn sàng của cộng đồng doanh nghiệp, các cơ quan quản lý vẫn còn thấp. Các doanh nghiệp Việt Nam dường như vẫn còn sức ì lớn trong việc chuẩn bị đón bắt những lợi thế từ EVFTA.

Bà Nguyễn Sơn Trà, Phó Trưởng phòng WTO và Đàm phán thương mại, Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công thương chia sẻ tại hội thảo

Các doanh nghiệp Việt Nam cần làm gì để tận dụng cơ hội?

Theo khảo sát của PCI năm 2018 trong bài phát biểu của Luật sư Trần Hữu Huỳnh – Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam, mức độ hiểu biết của Doanh nghiệp về EVFTA thì chỉ có khoảng 1,55% các doanh nghiệp đã tìm hiểu tương đối kỹ (65% có nghe nói nhưng chưa tìm hiểu kỹ, 12% doanh nghiệp lần đầu biết đến, 21% doanh nghiệp đã tìm hiểu sơ qua một vài thông tin). Như vậy có thể thấy, các doanh nghiệp cần phải nghiên cứu kỹ hiệp định này để tìm được điểm mạnh và khắc phục điểm yếu. Cơ hội lớn cho các doanh nghiệp là học hỏi được nhiều trình độ cũng như năng lực quản trị, công nghệ, qua đó cải thiện điều kiện sản xuất.

Ông Trần Hữu Huỳnh chia sẻ tại Hội thảo : “Thực tế Hiệp định đã trải qua thời gian đàm phán khá dài, được nhiều phương tiện truyền thông đưa tin và chuẩn bị đi vào thực thi nhưng số doanh nghiệp nắm được nội dung của hiệp định rất hạn chế, trong khi Chính phủ và các bộ ngành tích cực đàm phán và ký kết các hiệp định thương mại để tìm kiếm cơ hội thị trường cho hàng hóa xuất khẩu thì rất nhiều doanh nghiệp Việt Nam còn thờ ơ với lợi ích của chính mình”.

Luật sư Trần Hữu Huỳnh – Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam chia sẻ ý kiến tại Hội thảo

EVFTA nếu được thực thi sẽ giúp doanh nghiệp tăng kim ngạch xuất khẩu ở những mặt hàng mà Việt Nam có lợi thế như nông sản, thủy sản, dệt may, giày dép... với thuế suất về 0%. Các doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội để mở rộng thị trường xuất khẩu, tuy nhiên để tận dụng cần phải chuẩn bị, tính toán và nắm rõ các quy định mà FTA yêu cầu như tiêu chuẩn sản phẩm, nhu cầu của người tiêu dùng từng thị trường. Bởi lẽ, EU là thị trường rất khó tính, điều kiện kinh doanh ngày càng chặt chẽ, chỉ với một sơ suất cũng có thể kéo theo một loạt các rủi ro dù cho đã ký FTA, ví dụ như về vệ sinh an toàn thực phẩm, EU luôn đề cao sức khỏe người tiêu dùng vì vậy chỉ cần phát hiện một lô hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, không đạt chất lượng, ngành hàng đó sẽ bị kiểm tra gắt gao, thậm chí sẽ bị cấm nhập khẩu vào thị trường EU vĩnh viễn.

Trong giai đoạn hiện tại, đại diện các cơ quan quản lý nhà nước cần siết chặt quản lý và tăng cường kiểm tra, rà soát xuất xứ hàng hóa, hoạt động sản xuất kinh doanh của các công ty xuất khẩu để ngăn ngừa những hành vi gian lận thương mại ảnh hưởng tiêu cực đến xuất khẩu của Việt Nam. Đồng thời các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần chủ động, xây dựng kế hoạch kinh doanh hợp lý trung hạn và dài hạn, đặc biệt chú ý đến quy trình sản xuất sạch, an toàn, bền vững.

Quang Anh