Vì sao hàng loạt dự án tỷ đô phía bắc Nghệ An ‘chết yểu’?
Bất động sản - Ngày đăng : 07:33, 03/12/2020
Phối cảnh dự án Trung tâm nhiệt điện Quỳnh Lập tại Thị xã Hoàng Mai
Kỳ vọng nhiều, hàng loạt dự án tỷ đô vẫn… nằm trên giấy
Tháng 7/2010, công ty TNHH thép Kobe, Nhật Bản đã phối hợp với tỉnh Nghệ An tổ chức lễ khởi công xây dựng nhà máy sản xuất sắt thép Kobelco tại KCN Đông Hồi với quy mô 407.273m2, công suất 2 triệu tấn/năm.
Đây là sự kiện được xem là “đi tắt đón đầu” mà chính quyền tỉnh Nghệ An mong đợi để tập trung thu hút nguồn vốn FDI vào địa phương, tạo nên vệ tinh kinh tế vùng địa đầu xứ Nghệ.
Có thể nói, vào thời điểm 2010, việc thu hút được dự án khoảng 1 tỷ USD đầu tư FDI ở tỉnh nghèo như Nghệ An cũng được xem là thành quả rất đáng tự hào.
Dự kiến sau 2 năm thi công, nhà máy sản xuất sắt thép Kobelco sẽ đi vào hoạt động, đáp ứng nguồn nguyên liệu sắt xốp rất lớn cho thị trường trong và ngoài nước.
Thế nhưng, sau khi khởi công xây dựng, dự án đã rơi vào tình trạng “chết yểu” trước sự mong mỏi của chính quyền lẫn người dân địa phương, trực tiếp là xã Quỳnh Lộc, Quỳnh Lập (thuộc TX. Hoàng Mai) bây giờ.
Hơn một thập kỷ qua đi, dự án 1 tỷ USD được khởi công rầm rộ ngày nào vẫn không thể triển khai hoàn thành các hạng mục như đã đề ra dù Bộ Công Thương, tỉnh Nghệ An và đại diện chủ đầu tư đã có nhiều cuộc họp bàn giải pháp tháo gỡ.
Theo đó, nhiều phương án được đưa ra để nhà đầu tư triển khai bỏ vốn xây dựng các hạng mục nhưng cuối cùng không có kết quả như mong đợi.
Cực chẳng đã, đến ngày 24/6/2019, ông Lê Ngọc Hoa - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An đã ký ban hành Quyết định số 2330/QD-UBND về việc chấm dứt hoạt động dự án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất sắt xốp theo công nghệ Itmk3 với công suất 2 triệu tấn sản phẩm/1 năm, tại KCN Đông Hồi, thị xã Hoàng Mai.
Sau nhiều năm đắp chiếu, Dự án xây dựng máy sản xuất sắt xốp Kobelco được đầu tư 1 tỷ USD đã hết duyên với mảnh đất xứ Nghệ
Không riêng dự án trên, mới đây, trong phiên họp thường kỳ ngày 26/11, Ban thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An thống nhất đề nghị Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công Thương dừng thực hiện dự án Trung tâm Nhiệt điện Quỳnh Lập tổng mức đầu tư lên tới 4,5 tỷ USD (bao gồm nhiệt điện Quỳnh Lập 1 và nhiệt điện Quỳnh Lập 2), thuộc KCN Đông Hồi, thị xã Hoàng Mai do Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) làm chủ đầu tư.
Đây là dự án quan trọng trong Chiến lược phát triển lĩnh vực điện của ngành than - khoáng sản nói riêng và quy hoạch điện Quốc gia nói chung. Dự kiến sau khi hoàn thành và đưa vào vận hành, Dự án Trung tâm Nhiệt điện Quỳnh Lập sẽ cung cấp vào lưới điện quốc gia khoảng hàng chục tỷ kWh/năm, góp phần phát triển kinh tế để thích ứng với tốc độ tăng trưởng dự báo sẽ đạt mức cao từ nay đến năm 2030 của khu vực Bắc Trung Bộ nói chung, tỉnh Nghệ An nói riêng.
Tuy nhiên theo phản ánh của người dân, thì sau ngày động thổ hoành tráng (ngày 1/10/2015), chủ đầu tư gần như không có động thái gì tiếp theo, quá trình giải phóng mặt bằng hiện chưa hoàn tất. Dự án nhiệt điện “tỷ đô” vốn rất được người dân kỳ vọng mà án binh bất động dài dài. Trong khi đó, điều kiện sinh sống ở miền biển đất chật người đông, nhiều hộ dân muốn xây nhà, tách bìa đất cho con nhưng đều bị vướng bởi dự án “treo”.
Sau nhiều năm 'án binh bất động', tỉnh Nghệ An đề nghị Chính phủ dừng dự án trung tâm nhiệt điện Quỳnh Lập
Chuyển hướng thu hút đầu tư?
Gần 10 năm trước, vùng Nam Thanh Hóa – Bắc Nghệ An, trực tiếp là thị xã Hoàng Mai mới thành lập được giới đầu tư biết tới là mảnh đất chuyên “săn” các dự án triệu đô, tỷ đô về xây dựng nhà máy nhiệt điện, sắt xốp...
Tại thời điểm đó, hàng nghìn héc ta đất đai của các phường, xã ở đây đã nhanh chóng được chuyển đổi, giải phóng mặt bằng để nhường đất cho dự án đã được cấp giấy chứng nhận đầu tư, thậm chí là khởi công trước đó.
Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian ngắn, những “sếu đầu đàn” đã nhanh chóng tìm bến đỗ mới mà không hề “làm tổ” ở vùng KCN Đông Hồi, KCN Hoàng Mai (thuộc Thị xã Hoàng Mai) như kỳ vọng do nguyên nhân thiếu nguyên liệu, cơ cấu nguồn vốn, cơ chế phối hợp… Các “siêu dự án” nhanh chóng rơi vào trạng thái “đắp chiếu” hàng chục năm liên tục.
Trở lại với vấn đề vì sao dự án Trung tâm Nhiệt điện Quỳnh Lập tổng mức đầu tư lên tới 4,5 tỷ USD mới đây đã bị tỉnh Nghệ An đề nghị Thủ tướng Chính phủ thu hồi thì ngoài việc chậm tiến độ vẫn còn nhiều nguyên nhân khác.
Theo ông Nguyễn Đức Trung, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An thì mục tiêu chính của động thái dừng dự án này là ưu tiên quỹ đất thu hút đầu tư các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo có hàm lượng khoa học, ứng dụng công nghệ cao và thân thiện với môi trường.
Chính vì vậy, việc xoay trục thu hút đầu tư từ nhiệt điện, công nghiệp nặng cách đây 10 năm ở KCN Đông Hồi thì nay đã được tỉnh Nghệ An chuyển hướng phát triển công nghiệp nhẹ, ngành nghề ứng dụng công nghệ cao để thúc đẩy thị xã Hoàng Mai phát triển, trở thành đô thị biển gắn với công nghiệp sạch và du lịch, dịch vụ.