Lợi thế vận tải đường sắt vẫn còn bỏ ngỏ

Hạ tầng - Ngày đăng : 16:29, 12/10/2022

Vận chuyển đường sắt đóng vai trò quan trọng đối với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, bởi những lợi thế mà phương thức vận tải này mang lại.

Vận chuyển đường sắt đóng vai trò quan trọng đối với một quốc gia đang phát triển như Việt Nam, bởi những lợi thế mà phương thức vận tải này mang lại. Từ việc vận chuyển được nhiều hàng hóa, đa đạng kể cả hàng siêu trường, siêu trọng, giá thành rẻ, lại có thời gian xác định, tính chính xác cao,... đã góp phần thúc đẩy kinh tế trong nước, mở rộng thương mại với các nước khác trong khu vực. Việc đầu tư có định hướng lâu dài trong tương lai về kết cấu hạ tầng kho bãi, thiết bị xếp dỡ, phát triển dịch vụ Logistics sẽ mang lại nhiều lợi ích, cạnh tranh so với các phương thức vận tải khác.

electric-train-red-line-is-suburban-railway-bangkok-thailand-compressed-1-.jpg

1. Thực trạng vận chuyển đường sắt hiện nay

Vì chỉ có những tuyến cố định nên việc vận chuyển đường sắt không linh hoạt, do khu vực không có đường sắt đi qua thì khó khăn cho việc sử dụng dịch vụ này. Tại các đầu mối vận tải không có các kho bãi, phương tiện thiết bị phù hợp để cung cấp các dịch vụ đi kèm như kho vận, xếp dỡ, giao nhận, vận tải chặng ngắn..., đặc biệt đối với hàng container.

Tiêu chuẩn kỹ thuật, kết cấu hạ tầng đường sắt nước ta hiện vẫn ở mức thấp và lạc hậu: còn nhiều đường cong bán kính quá nhỏ, độ dốc lớn, tải trọng nhỏ; cầu cống đã qua gần 100 năm khai thác, trải qua hai cuộc chiến tranh chống Pháp và chống Mỹ, hầm bị phong hóa rò rỉ nước; tà vẹt nhiều chủng loại. Đặc biệt, đường sắt giao cắt bằng với đường bộ và đường dân sinh có mật độ rất cao. Thống kê cho thấy, cứ 1 km đường sắt lại có 1,85 đường ngang giao cắt, trung bình 0,5 Km có một đường ngang... đó là những nguyên nhân chủ yếu hạn chế tốc độ chạy tàu và đe dọa an toàn giao thông đường sắt.

Vì vốn đầu tư ban đầu lớn, việc thu hồi vốn chậm nên thời gian thu hồi vốn lâu. Các nguồn đầu tư chỉ tập trung cải tạo nâng cấp mạng đường sắt hiện có, việc phát triển tuyến mới rất ít.

Đầu máy nhìn chung rất lạc hậu, lại nhiều chủng loại: 17,8% đầu máy có công suất dưới 1000 HP. Toa xe hàng container thiếu trầm trọng.

Hiện nay có 4 công ty vận tải đường sắt với khoảng 18 nghìn lao động, trong đó 2 công ty vận tải hàng hóa. Ngoài ra còn 38 công ty cổ phần dịch vụ vận tải, tự đầu tư toa xe hoặc góp vốn nâng cấp toa xe tham gia kinh doanh vận tải theo hình thức mua cước trọn gói toa xe.

Đường sắt nước ta khổ nhỏ (khổ 1000mm), trong khi các nước như Trung Quốc khổ lớn (1435mm) nên không tương thích khi phát triển vận tải xuyên biên giới. Bởi phát sinh chi phí, thời gian cho công đoạn chuyển ray.

Hệ thống đường sắt nước ta cũng chưa tham gia sâu rộng vào dịch vụ logistics, điều này khiến vận tải đường sắt kém hấp dẫn và ngày càng mất đi thị phần.

2. Thế mạnh của vận tải đường sắt

Vận chuyển đường sắt với lịch trình rõ ràng, thời gian tàu khởi hành, điểm đến và dừng đỗ kho. Lịch trình này ổn định và chính xác nhất so với các phương thức vận tải khác.

bts-skytrain-electric-train-running-way-with-business-office-buildings-background-compressed-1-.jpg

Thời gian vận chuyển đang được rút ngắn, hiện nay đường sắt đang được thiết kế và trang thiết bị hiện đại để tối ưu tốc độ vận chuyển một cách nhanh nhất, điều đó là lợi thế trong thời điểm phát triển và hội hập kinh tế như hiện nay. Bởi có một số hành trình chỉ kéo dài 18 - 20 ngày nếu vận tải bằng đường sắt, và mất 40 – 50 ngày nếu đi bằng đường biển.

Khối lượng vận chuyển hàng hoá lớn, đa dạng mặt hàng, các hàng hoá nặng như xe máy, ô tô, hàng hóa siêu trường, siêu trọng đều có thể đáp ứng được.

Giá cước ít biến động, khi được ấn định rõ ràng, giá cước vận chuyển dường như không thay đổi. Do đó, khách hàng hoàn toàn yên tâm về giá thành.

3. Tiềm năng và hướng phát triển vận tải đường sắt

Vận tải xuyên biên giới khu vực phía Bắc có tiềm năng rất lớn, vì các tỉnh phía Nam Trung Quốc với dân số hàng trăm triệu người, nhu cầu vận chuyển hàng hóa, nhu yếu phẩm trong khu vực cũng như xuất đi các nước trên thế giới rất lớn.

british-rail-class-javelin-high-speed-trains-station-compressed(1).jpg

Công tác đầu tư xây dựng và kinh doanh kết cấu hạ tầng kho bãi, thiết bị xếp dỡ, phát triển dịch vụ Logistics đường sắt đang được nghiên cứu và phát triển rộng rãi hơn trong tương lai.

Ngành đường sắt những năm gần đây đã có nhiều thay đổi tích cực, đổi mới các ứng dụng khoa học công nghệ như nâng ke ga ở một số ga để bằng với mặt sàn của tàu, áp dụng công nghệ mới xử lý khu vệ sinh trong các toa đường dài...

Cùng với đó là ứng dụng công nghệ quản lý vào ngành vận tải cung cấp thiết bị kết nối mạng với trung tâm điều hành đề thông báo tình trạng container như: nhiệt độ container lạnh, container đang đóng, niêm phong hay đã mở, vị trí toa tàu để dễ dàng kiểm soát chất lượng,...

Hoàng Mai