Khởi công dự án cao tốc Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, điểm cầu trung tâm cao tốc Bắc – Nam

Đúng theo kế hoạch, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã đến dự Lễ khởi công tại điểm cầu chính Quảng Ngãi. Ngay khi đến nơi, Thủ tướng đã lắng nghe các đơn vị báo cáo tình hình toàn tuyến và có những chỉ đạo tức thời cho nhà thầu và các đơn vị thi công.

Dự án cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn có chiều dài 88km, tổng mức đầu tư 20.470 tỷ đồng, được chia thành 3 gói thầu. Dự án có điểm đầu kết nối với cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi tại Km127+720 (thuộc xã Nghĩa Kỳ, huyện Tư Nghĩa) và điểm cuối giao cắt với tỉnh lộ 629, thuộc phường Bồng Sơn, thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định; Dự án đi qua các huyện: Tư Nghĩa, Nghĩa Hành, Mộ Đức, thị xã Đức Phổ (Quảng Ngãi) và thị xã Hoài Nhơn (Bình Định).

Gói thầu đầu tiên thuộc dự án cao tốc Quảng Ngãi - Hoài Nhơn được khởi công là gói XL1 dài 30 km, có giá trị 3.862 tỷ đồng, thời gian thi công 34 tháng; với quy mô công trình: đường bộ cấp I và 31 công trình cầu (4 cầu cấp II, 20 cầu cấp III, 7 cầu cấp IV).

Nhà thầu được chỉ định thực hiện gói thầu XL1 là Liên danh Công ty Cổ phần Tập đoàn Đèo Cả, Công ty Cổ phần Đầu tư hạ tầng giao thông Đèo Cả (HHV) và Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Dacinco, do Tập đoàn Đèo Cả đứng đầu Liên danh.

Đã đầu tư 1.000 tỷ đồng thiết bị cầu đường

Căn cứ quy định tại Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT và hồ sơ yêu cầu của chủ đầu tư, hồ sơ đề xuất của liên danh nhà thầu, Chủ đầu tư đã tổ chức đánh giá và phê duyệt kết quả chỉ định thầu tại quyết định số 506/QĐ-BQLDA2 ngày 23/12/2022. Trong đó, năng lực và kinh nghiệm của Tập đoàn Đèo Cả được nhận định:

- Tập đoàn Đèo Cả có đội ngũ cán bộ nhân viên trên 6.000 người trong đó có các kỹ sư quản lý giàu năng lực, kinh nghiệm; đội ngũ công nhân lành nghề đã tham gia xây dựng nhiều công trình phức tạp đặc biệt sự góp sức của Hội đồng cố vấn là các chuyên gia hàng đầu trên nhiều lĩnh vực như tài chính, kỹ thuật, pháp luật, kiểm toán…

- Thời gian qua, Tập đoàn Đèo Cả đã đầu tư bổ sung nhiều máy móc, thiết bị với giá trị trên 1.000 tỷ đồng, đặc biệt là các thiết bị thi công chuyên dụng như máy khoan hầm, máy phun vẩy, máy khoan nhồi đường kính lớn, máy đào, ô tô vận chuyển...

- Từ năm 2017 đến nay, Tập đoàn Đèo Cả là đơn vị đã thi công, hoàn thành các công trình hầm đường bộ lớn nhất tại Việt Nam (hầm Hải Vân dài 6.000m, hầm Đèo Cả dài 4.200m, hầm Cù Mông dài 2.600m) và hiện đang thi công các hầm đường bộ khác như Thung Thi dài 680m, Trường Vinh dài 450m, hầm núi Vung dài 2.200m.

- Tập đoàn Đèo Cả đã hoàn thành 2 dự án cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và Trung Lương - Mỹ Thuận có quy mô, tiêu chuẩn tương tự dự án cao tốc Bắc Nam giai đoạn 2; Hiện đang tiếp tục triển khai cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo (thuộc cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1) với vai trò là nhà đầu tư, tổng thầu thi công.

- Về năng lực thi công cầu, đã và đang thi công các cây cầu có tính mỹ thuật và kỹ thuật cao như: các cầu vượt biển vịnh Cửa Lục tại Quảng Ninh là Cửa Lục 1, Cửa Lục 3, cầu vượt biển dẫn vào hầm Hải Vân; các cây cầu lớn trên các tuyến cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận, Cam Lâm - Vĩnh Hảo.

Những “rủi ro” được chủ động lường trước

Theo Tập đoàn Đèo Cả, khi thi công cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2, nhà thầu cũng dễ gặp những “rủi ro” khi thi công công trình.

Trước hết, các điều khoản tạm ứng, nghiệm thu, thanh toán… trong hợp đồng giữa Ban QLDA và nhà thầu chưa phù hợp, thiếu sự nhất quán giữa các Ban QLDA cần điều chỉnh để tránh ảnh hưởng đến tiến độ; vai trò chủ đầu tư và quản lý dự án của các BQLDA cần tách bạch.

Thứ hai, giá các loại vật tư, vật liệu, nhiên liệu luôn biến động theo chiều hướng tăng trong khi các địa phương công bố giá vật tư, vật liệu, chỉ số giá không kịp thời, chưa phù hợp với thực tế gây khó khăn cho công tác điều chỉnh giá cũng như công tác thanh quyết toán, đồng thời khi các dự án đồng loạt triển khai dễ dẫn đến tình trạng các chủ mỏ đầu cơ tăng giá cao hơn so với công bố giá của địa phương. Mặc dù Chính phủ đã có chỉ đạo để tháo gỡ nhưng đến nay các địa phương vẫn chưa xác định rõ thẩm quyền thực hiện đền bù, giải phóng mặt bằng đối với mỏ vật liệu thông thường dẫn đến nguy cơ chi phí tăng cao và chậm tiến độ.

Thứ ba, quá trình khảo sát, thiết kế, thẩm tra, thẩm định, xác định giá dự toán và lập hồ sơ yêu cầu dễ sai xót khi dự án được thực hiện trong thời gian ngắn, tính chất công trình theo tuyến đi qua nhiều khu vực có địa hình phức tạp. Việc giảm giá 5% khi chỉ định thầu sẽ là thách thức rất lớn đối với các bên tham gia thực hiện dự án trong bối cảnh hiện nay.

Tập đoàn Đèo Cả đã đúc kết các kinh nghiệm sau khi hoàn thành các dự án và xác định các rủi ro tiềm ẩn, làm tiền đề thực hiện giai đoạn 2 với giải pháp như sau:

1. Làm rõ vai trò của chủ đầu tư và quản lý dự án: Bộ GTVT cần chỉ đạo các Ban QLDA tách bạch vai trò của chủ đầu tư với vai trò quản lý dự án, nhất quán các tiêu chí tạm ứng, thanh toán và quy trình nghiệm thu đồng thời xem xét lại năng lực và kinh nghiệm thực tế của cá nhân tập thể từ các Ban QLDA đã triển khai dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 1 nhằm phân công phù hợp với khả năng tương tác với nhà thầu.

2. Kiểm soát giá và nguồn vật liệu: Thông qua việc quản lý dòng tiền tạm ứng từ tài khoản chuyên dụng để kiểm soát chi tiêu của các nhà thầu trong liên danh sử dụng đúng mục đích, trong đó ưu tiên giải ngân trước cho các nhà cung ứng nhằm bình ổn giá vật tư, vật liệu. Tổ chức rà soát, chủ động làm việc với Ban Quản lý dự án, địa phương để cùng xem xét các bất cập về chính sách nhằm đề xuất các giải pháp tháo gỡ.

3. Ứng dụng công nghệ số để quản trị điều hành dự án: Tập đoàn Đèo Cả sẽ tiên phong ứng dụng công nghệ số khi khảo sát, thiết kế bản vẽ thi công, thông qua hệ thống thiết bị quét tự động “3D-Laser-Scanning” và bay chụp “LiDAR” để hạn chế sự can thiệp bằng tay của con người nhằm tạo sự minh bạch, đồng bộ, nhanh và chính xác. Tổ chức đánh giá lại hồ sơ thiết kế, dự toán của Chủ đầu tư để xác định độ chính xác của địa hình, vị trí mỏ vật liệu, bãi đổ thải, phạm vi GPMB… đảm bảo việc tính đúng, tính đủ để đề xuất dự án, quản lý nhà thầu, phản biện tư vấn giám sát và phục vụ công tác hậu kiểm của Cơ quan Nhà nước.

Ngoài ra, dự án cũng sẽ được sử dụng thiết bị “3D-Laser-Scanning” trong giai đoạn thi công để tự động quét và ghi lại kích thước cấu kiện công trình, kiểm tra sự phù hợp so với hồ sơ thiết kế; xác định chính xác kích thước hình học của mái dốc taluy, chiều dày các lớp kết cấu đường (lớp nền, lớp móng, lớp mặt bê tông nhựa,…), độ dốc mui luyện mặt đường và đặc biệt xác định độ lún của nền đường trong quá trình đắp gia tải.

Ý thức được trách nhiệm là nhà thầu đứng đầu liên danh, thời gian qua Tập đoàn Đèo Cả đã dành nguồn đầu tư thích đáng cho việc phát triển công nghệ. Việc ứng dụng công nghệ số trong quản trị dự án cao tốc lần này sẽ tạo ra tính vượt trội về năng suất, chất lượng, an toàn và hiệu quả. Tập đoàn Đèo Cả sẽ hướng dẫn các nhà thầu trong liên danh, sẵn sàng chia sẻ kinh nghiệm cho các nhà thầu khác để cùng nhau hoàn thành toàn tuyến cao tốc giai đoạn 2, sẵn sàng thay thế các nhà thầu yếu kém khi xét thấy tiến độ và chất lượng thi công không đảm bảo yêu cầu, “Không để dự án chậm một ngày, thêm một ngày mắc nợ với nhân dân”.

Tuy nhiên, Tập đoàn Đèo Cả và các nhà thầu đang cùng chung những trăn trở, để đảm bảo tiến độ và chất lượng của dự án theo yêu cầu của Quốc hội và Chính phủ đề ra thì trách nhiệm, năng lực và quyết tâm của doanh nghiệp mới là “điều kiện cần”; “điều kiện đủ” chính là sự đồng hành, hỗ trợ của Chính phủ, các Bộ ngành và địa phương nơi dự án đi qua.

Những đề xuất chính đáng của nhà thầu

Theo Tập đoàn Đèo Cả, Thủ tướng Chính phủ cần chỉ đạo Bộ TNMT và Bộ GTVT có văn bản hướng dẫn các địa phương sử dụng nguồn vốn của dự án thực hiện công tác đền bù, giải phóng mặt bằng cho các mỏ vật liệu mới, đường mới tiếp cận các mỏ vật liệu, bãi đổ thải, thời gian hoàn thành trước 30/01/2023.

Bộ xây dựng, Bộ GTVT rà soát, chỉnh sửa, bổ sung ban hành hệ thống tiêu chuẩn, định mức kinh tế kỹ thuật, hướng dẫn áp dụng mô hình BIM trong hoạt động xây dựng và quản lý vận hành công trình theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định 877/QĐ-TTg ngày 22/07/2022, Cho phép áp dụng thí điểm mô hình thông tin công trình BIM cho Dự án cao tốc, đồng thời sớm có ý kiến về các định mức thi công chưa phù hợp mà Bộ GTVT đề nghị.

Về phía chính quyền địa phương, UBND các tỉnh khẩn trương giao mỏ vật liệu mới cho các nhà thầu đã được Bộ GTVT lựa chọn và hoàn thành trước ngày 30/01/2023 để nhà thầu triển khai đảm bảo tiến độ cam kết và thi công xuyên Tết như tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Các tỉnh chỉ đạo Sở Tài nguyên môi trường, Sở Xây dựng, Sở Tài chính công bố các chỉ số giá, đơn giá vật tư, vật liệu hàng tháng phù hợp với thực tế để đảm bảo công tác thanh, quyết toán công trình.

Về phía Chủ đầu tư, Bộ GTVT cần chỉ đạo các Ban quản lý dự án, khẩn trương phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công để đáp ứng tiến độ thi công trên hiện trường tổ chức làm việc với UBND các tỉnh sớm bàn giao mặt bằng, đặc biệt tại các phạm vi đường găng tiến độ như (nền đất yếu, các cửa hầm, cầu, nút giao…) đồng thời vận động nhân dân tại khu vực dự án thống nhất việc nhà thầu sử dụng các đường tiếp cận vào công trường.

Đồng thời, yêu cầu tư vấn giám sát khẩn trương huy động đầy đủ nhân lực đáp ứng với kế hoạch triển khai thi công của nhà thầu; đồng thời phải bố trí đủ nhân sự trong thời gian nhà thầu thi công xuyên Tết và các ngày nghỉ.

Trên cơ sở xem xét và đánh giá lại việc giải quyết các vướng mắc nêu trên thống nhất với nhà thầu đứng đầu liên danh lập kế hoạch thi công tổng thể trong đó xác lập rõ vai trò, trách nhiệm của từng chủ thể tham gia để báo cáo Bộ GTVT thông qua và công bố để người dân giám sát việc thực hiện với phương châm “Muốn thông đường thực địa phải thông đường trách nhiệm”.

Ngô Đức Hành (tổng hợp)