Incoterms® 2020 từ góc nhìn từ bóng đá, Kỳ 2: Một số lưu ý với các doanh nghiệp

1. Sử dụng cho cả các hợp đồng mua bán hàng hoá nội địa

Incoterms có thể sử dụng cho cả hợp đồng quốc tế và nội địa giống như Luật bóng đá của FIFA cũng được áp dụng cho cả bóng đá quốc tế và trong nước. Việc sử dụng Incoterms cho các hợp đồng nội địa cũng có tác dụng giống như cho các hợp đồng quốc tế mặc dù ở mức độ thấp hơn. Nó còn giúp doanh nghiệp quen thuộc và sử dụng hiệu quả Incoterms hơn và tạo được sự thống nhất giữa hợp đồng nội địa và hợp đồng quốc tế đối với cùng một lô hàng.

2. Giành quyền vận tải và bảo hiểm, sử dụng CIP thường xuyên hơn

Lối đá kiểm soát bóng để làm chủ khu trung tuyến được nhiều đội bóng áp dụng thành công vì giúp khả năng phòng thủ và tấn công cao hơn. Trong giao dịch thương mại, nếu giành quyền vận tải và bảo hiểm, doanh nghiệp có nhiều lợi thế hơn. (Ví dụ: Lựa chọn được người chuyên chở và bảo hiểm có uy tín; Có cơ hội kinh doanh vận tải và bảo hiểm; Chủ động về thời gian và địa điểm giao hàng; …)

Trong bóng đá, tiền vệ tấn công có nhiệm vụ liên kết giữa hàng thủ và hàng công, phát động tấn công hoặc hỗ trợ phòng ngự, do đó thường kiểm soát bóng nhiều hơn so với các cầu thủ khác. Với góc nhìn đó, doanh nghiệp nên sử dụng CIP (tiền vệ tấn công) thường xuyên hơn do việc sử dụng vận tải đa phương thức ngày càng phổ biến và người bán thuận lợi hơn người mua trong việc thu xếp vận tải, bảo hiểm trước khi gửi hàng.

3. Sử dụng quy tắc phù hợp với phương thức vận tải

Trong đội hình bóng đá, FAS, FOB là 2 hậu vệ biên trong khi FCA là trung vệ và quy tắc CFR, CIF là 2 tiền vệ cánh còn CPT, CIP là 2 tiền vệ trung tâm. Giống như vậy, quy tắc FAS, FOB và quy tắc CFR, CIF chỉ thích hợp với phương thức vận tải biển và thủy nội địa khi giao hàng tại cảng bốc hàng còn FCA, CPT và CIP phù hợp cho mọi phương thức vận tải, khi giao hàng tại bất cứ nơi xuất phát nào.

Khi gửi hàng container hoặc không bằng đường biển và thủy nội địa, FAS và FOB cần thay thế bằng FCA, CFR và CIF cần thay thế tương ứng bằng CPT và CIP. Việc thay thế này không làm thay đổi nghĩa vụ cơ bản của người bán và người mua mà còn giúp cho những qui định của Incoterms trở nên phù hợp hơn với phương thức vận tải.

4. Sử dụng đúng kí hiệu viết tắt trong Incoterms

Mỗi cầu thủ trong một đội bóng đá đều được đăng ký thi đấu với tên và số áo thi đấu nhất định. Tương tự như vậy, mỗi quy tắc Incoterms đều được ký hiệu bằng 3 chữ cái. Khi qui định trong hợp đồng, cần sử dụng đúng ký hiệu viết tắt của quy tắc Incoterms tương ứng để đảm bảo chắc chắn là quy tắc đó sẽ được sử dụng để giải thích cho điều kiện thương mại. Ví dụ như sử dụng CFR (Incoterms® 2020) chứ không sử dụng C&F, CNF,… sử dụng DAP (Incoterms ® 2020 chứ không sử dụng DAF, DES hay DDU, sử dụng DPU (Incoterms® 2020) chứ không sử dụng DAT hay DEQ.

5. Qui định cụ thể trong hợp đồng để bổ sung những nghĩa vụ của các bên

Một cầu thủ trong đội bóng có thể đảm nhiệm thêm những nhiệm vụ nhất định, ví dụ như hậu vệ tham gia tấn công, tiền đạo tham gia phòng ngự. Những nhiệm vụ đó sẽ được huấn luyện viên đưa ra những chỉ đạo hết sức cụ thể.

Các bên có thể sửa đổi hay bổ sung Incoterms để cụ thể hơn những nghĩa vụ của các bên. Tuy nhiên, những sửa đổi hay bổ sung đó không được làm mất bản chất của quy tắc Incoterms và cần được qui định càng rõ ràng càng tốt. Ví dụ, nếu các bên muốn bổ sung nghĩa vụ của người bán EXW phải bốc hàng lên phương tiện vận tải bằng cách ghi “EXW loaded” thì cần làm rõ “loaded at seller’s risk” (bốc hàng với rủi ro người bán chịu) hay “loaded at buyer’s risk” (bốc hàng với rủi ro người mua chịu). Trong các Hướng dẫn sử dụng Incoterms của ICC đều lưu ý nên giải thích càng chính xác càng tốt khi có thay đổi hoặc bổ sung vào các quy tắc Incoterms.

6. Sử dụng phiên bản Incoterms mới nhất

Luật thi đấu bóng đá luôn được thay đổi để phù hợp và đáp ứng tốt hơn với thực tiễn, ví dụ như áp dụng công nghệ VAR vào bóng đá, cầu thủ không nhất thiết phải về giữa sân để thay người, cầu thủ đội tấn công không được đứng trong hàng rào khi đá phạt….

Mặc dù các bên có thể sử dụng bất cứ phiên bản Incoterms nào bằng cách dẫn chiếu đến nó trong hợp đồng mua bán. Tuy nhiên, các phiên bản sau được sửa đổi và bổ sung phù hợp với thực tiễn thương mại hơn và cũng chặt chẽ, rõ ràng hơn so với các phiên bản trước. Ví dụ nếu sử dụng FCA Incoterms® 2010, người bán sẽ gặp khó khăn trong trường hợp phải cung cấp một vận đơn đã bốc lên tàu trong khi người bán đã hoàn thành nghĩa vụ giao hàng cho người chuyên chở tại điểm giao hàng qui định trước khi hàng được bốc lên tàu. Phiên bản Incoterms® 2020 đã thay đổi để giải thoát trách nhiệm cho người bán bằng qui định trong điều B6: “người mua phải chỉ thị cho người chuyên chở phát hành cho người bán, với chi phí và rủi ro người mua chịu, chứng từ vận tải qui định hàng hóa đã được bốc”. Vì vậy, các doanh nghiệp nên sử dụng phiên bản Incoterms mới nhất để đảm bảo được tính thực tiễn và phát huy tối đa tác dụng của Incoterms.

7. Sử dụng linh hoạt các quy tắc Incoterms

Trong trận đấu bóng đá, bóng có thể được chuyền tới bất cứ cầu thủ nào để tham gia tấn công hay phòng thủ. Đội bóng cần sử dụng tất cả 11 cầu thủ tham gia vào trận đấu, tùy thuộc vào điểm mạnh, điểm yếu của mình và tình huống trên sâu để quyết định chuyền bóng đến cho cầu thủ nào.

Giống như vậy, doanh nghiệp có thể lựa chọn bất cứ quy tắc Incoterms nào trong giao dịch thương mại. Doanh nghiệp nên linh hoạt sử dụng tất cả các 11 quy tắc Incoterms, tùy thuộc vào mục đích, khả năng của mình và các yếu tố khác như tình hình thị trường hàng hóa, thị trường vận tải và bảo hiểm cũng như những rủi ro trong hành trình, những qui định về thông quan,… để lựa chọn quy tắc Incoterms phù hợp. Việc lựa chọn quy tắc Incoterm không chỉ liên quan đến trách nhiệm, chi phí và rủi ro về hàng hóa trong giao nhận hàng mà còn liên quan đến sức cạnh tranh của doanh nghiệp và cơ hội tăng thêm lợi nhuận.

8. Qui định chính xác nơi gửi hàng/ hàng đến kèm với qui tắc

Trong bóng đá, việc chuyền bóng chính xác đến vị trí của cầu thủ là điều rất quan trọng để cầu thủ nhận dễ dàng khống chế bóng và không tốn sức cũng như thời gian để di chuyển. Trong hợp đồng mua bán, các bên cũng nên qui định địa điểm chính xác tại nơi gửi hàng hoặc nơi đến qui định. Một địa điểm chính xác cho cả hai bên biết rõ khi nào rủi ro và chi phí liên quan đến hàng hóa được chuyển sang cho người mua (Ví dụ: FOB Chua Ve port, Hai Phong, Vietnam).

Kết luận

Tóm lại, với việc xếp 11 quy tắc Incoterms® 2020 vào một đội bóng đá, giúp những người sử dụng Incoterms hâm mộ bóng đá yêu thích Incoterms hơn và có thể hiểu, nhớ các quy tắc Incoterms® 2020 dễ dàng hơn, đồng thời tránh một số sai sót thường gặp để sử dụng Incoterms đúng và hiệu quả hơn trong các giao dịch thương mại của doanh nghiệp.

Tài liệu tham khảo

1. ICC (1989). Incoterms 1990- ICC No. 460

2. ICC (1999). Incoterms 2000- ICC No. 560

3. ICC (2010). Incoterms® 2010- ICC No. 715

4. ICC (2019). Incoterms® 2020- ICC No. 723

5. Jonathan Davis and John Vogt. (2021), Hidden Supply Chain Risk and Incoterms®: Analysis and Mitigation Strategies. Journal of Risk and Financial Management, , Vol. 14: 619.

6. Tô Bình Minh, Ngô Khắc Lễ, Võ Nhật Thăng (2020), (Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam-VIAC), Incoterms® 2020 Giải thích và Hướng dẫn sử dụng, Nhà Xuất bản Tài chính.

7. Stapleton, D.M., Pande, V., & O’Brien, D. (2014). EXW, FOB or FCA? Choosing the right incoterm and why it matters to maritime shippers, Journal of Transportation Law, Logistics & Policy 81(3), pp. 227-248.