"Thảm họa" chưa từng có
“Dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của virus SARS-CoV-2 (COVID-19) “kéo” hàng không chậm lại 3 - 4 năm và làm cho tích lũy của 4 - 5 năm trước coi như về 0”, nhận định này được ông Dương Trí Thành, Tổng Giám đốc Vietnam Airlines đưa ra khi cả nước thực hiện Chỉ thị 15/CT-TTg về đợt cao điểm phòng, chống dịch COVID-19.
Nhấn mạnh ảnh hưởng nghiêm trọng của dịch COVID-19 là “chưa từng có trong lịch sử ngành hàng không” của cả thế giới và Việt Nam, ông Thành cho biết không có khách nên phải dừng bay. Riêng, Vietnam Airlines có 100 chiếc máy bay và bây giờ 40 máy bay nằm chờ. Đáng nói, máy bay phải dừng hoạt động nhưng cũng không thể cho thuê vì dịch bệnh bùng phát mạnh. Thời điểm này chưa có Chỉ thị 16/CT-TTg, có nghĩa là chưa đến “đỉnh điểm”.
Theo vị Tổng Giám đốc Vietnam Airlines, để giảm thiểu tối đa thiệt hại vì máy bay nằm chờ, hãng đã tìm được nguồn đối tác châu Âu để cho thuê máy bay từ tháng 1 vừa qua và hai bên đã đàm phán, làm gần xong hợp đồng cho thuê 10 chiếc máy bay. Thế nhưng phía đối tác đã hủy thuê máy bay với lý do châu Âu cũng bị dịch bệnh tấn công chưa từng có.
Tại cuộc họp đánh giá thiệt hại của ngành vận tải do dịch COVID-19 của Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vào cuối tháng 02/2020, thay vì dự kiến thiệt hại 10.000 tỷ đồng như giữa tháng, theo ước tính mới nhất của Cục HKVN, các hãng hàng không trong nước sẽ thiệt hại, giảm doanh thu khoảng 25.000 tỷ đồng.
Dù dịch bệnh được kiểm soát trong tháng 4/2020, Cục HKVN khi đó lạc quan đưa ra kịch bản tổng thị trường sẽ đạt 67 triệu khách (giảm 15,4% so với năm 2019). Trong đó, các hãng HKVN vận chuyển được 12,7 triệu khách quốc tế (giảm 28,3%) và 35,3 triệu khách nội địa (giảm 5,5%), tổng vận chuyển chỉ đạt 48 triệu khách (giảm 9,2% so với cùng kỳ).
Trong trường hợp xấu hơn, dịch bệnh được kiểm soát trước tháng 6/2020, có tính đến hủy toàn bộ các chuyến bay đi, đến các nước, tổng thị trường chỉ đạt 62,1 triệu khách (giảm 22,6% so với 2019). Trong đó, các hãng HKVN vận chuyển được 10,4 triệu khách quốc tế (giảm 41,2%) và 35,3 triệu khách nội địa (giảm 5,5%), tổng vận chuyển chỉ đạt 45,7 triệu khách (giảm 17% so với cùng kỳ). Thực tế, giảm nhiều hơn dự báo.
Bao giờ hàng không hồi phục?
Theo ông Đinh Việt Thắng, Cục trưởng Cục HKVN, HKVN chịu ảnh hưởng rất nặng nề bởi dịch COVID-19 khi chỉ khai thác 1% - 2% đội bay. Hiện, HKVN mới chỉ khôi phục được một phần, còn 70% - 80% đội tàu bay (250 chiếc) vẫn đang nằm đất.
“Thực tế, hiện nay đã cuối tháng 5 vẫn đang trong tình trạng “đóng cửa” bầu trời. Trước dịch COVID-19 bình quân một ngày có 3.000 chuyến bay đi/đến, nay chỉ còn 800 chuyến bay/ngày. Thiệt hại không thể đo đếm được”, ông Lê Quốc Khánh, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Quản lý bay Việt Nam cho biết.
Rất khó để dự đoán bất kỳ tương lai nào cho ngành hàng không thế giới khi cuộc khủng hoảng do COVID-19 gây ra vẫn chưa chấm dứt.
Liên quan đến việc khôi phục lại thị trường hàng không, ông Đinh Việt Thắng nói rằng, theo dự báo của Cục HKVN, thị trường hàng không trong nước cơ bản khôi phục hoàn toàn vào giữa năm 2021. Nhưng thị trường hàng không quốc tế tương đối khó đoán vì diễn biến dịch bệnh COVID-19 ở các quốc gia trên thế giới hết sức phức tạp và việc khôi phục bay quốc tế phụ thuộc nhiều vào nhu cầu du lịch. Dự báo nhanh nhất phải cuối năm 2021, thị trường hàng không quốc tế mới khôi phục bằng năm 2019.
Là ngành chịu ảnh hưởng nặng nề khi cơn bão COVID-19 quét qua, nhưng HKVN được dự báo sẽ là một trong những ngành có tốc độ hồi phục nhanh nhất sau dịch, dù mức tăng khó đạt kỳ vọng. Nếu hàng không hồi phục sớm, sẽ là động lực kéo theo nhiều lĩnh vực khác tăng tốc theo, từ du lịch, kinh tế dịch vụ tại nhiều địa phương.
Hiện, vẫn dừng khai thác toàn bộ đường bay quốc tế và nội địa đã khôi phục được 25% - 27%, nhưng các hãng
HKVN vẫn phải “gồng gánh” từ vài trăm tỷ đến hàng nghìn tỷ đồng mỗi tháng để duy trì hoạt động như tiền thuê, mua máy bay, tiền thuê sân đỗ, lãi suất ngân hàng... Các hãng đang phải đối mặt với tình trạng âm dòng tiền, cạn kiệt tiền dự trữ, phải đơn phương chậm thanh toán một số khoản nợ đến hạn, tăng vay ngắn để đáp ứng nhu cầu thanh toán. Câu hỏi đặt ra là với thiệt hại vài chục nghìn tỷ đồng toàn thị trường, trong trường hợp sau dịch, các hãng hàng không còn đủ nguồn lực để chớp cơ hội thị trường phục hồi không?
Đề cập đến việc Bộ Tài chính vừa có Thông tư quy định mức thu, nộp phí, lệ phí trong lĩnh vực hàng không, trong đó giảm nhiều loại phí đến hết năm nay, ông Đinh Việt Thắng cho rằng, đây là một cú hích cả về tinh thần và vật chất để các hãng hàng không có quyết tâm vượt qua khó khăn này. Các vấn đề thuế, phí chỉ là cú hích hay hỗ trợ mồi. Quan trọng là hỗ trợ dài hạn không chỉ là giảm thuế phí mà chính là thiết lập các đường bay, hoạt động bay và đặc biệt là có nguồn vay để cho các hãng bổ sung nguồn vốn thiếu, vốn mất trong quá trình dịch bệnh để khôi phục lại sản xuất kinh doanh. Khi đó, các hãng có lãi mới có thể phát triển lại được thị trường.
Trước mắt, để hỗ trợ các hãng hàng không khôi phục vào thời điểm sống còn này, Cục HKVN sẽ hỗ trợ tối đa, tạo điều kiện tốt nhất cho các hãng khôi phục thị phần nội địa. Kiến nghị các cơ quan Nhà nước, các doanh nghiệp trong ngành có các gói giảm giá, giãn giá, thậm chí là miễn giá. Làm việc với các ngân hàng có các gói vay ưu đãi cho các hãng hàng không có tiền để chi trả các chi phí nhằm tiếp tục duy trì các hoạt động.
Được biết, Vietnam Airlines đã đề nghị được hỗ trợ khoảng 12.000 tỷ đồng trong gói hỗ trợ tín dụng 250.000 tỷ đồng (thời hạn cho vay tối thiểu 3 năm, lãi suất 0%) để duy trì hoạt động.
.jpeg "Cathay Cargo khôi phục chuyến bay vận chuyển hàng hóa từ TP. Hồ Chí Minh")
.png "Saigon Newport Corporation: Global reach, global connection")
