Nghệ An cần nâng cao năng lực khai thác cảng biển

Nghệ An có 5 cảng biển được quy hoạch nhưng chưa khai thác hết tiềm năng, thế mạnh

Thực trạng bất cập

Những năm gần đây, tỉnh Nghệ An đã thu hút được nhiều doanh nghiệp vào đầu tư xây dựng các KCN trên địa bàn tỉnh, nên nhu cầu xuất nhập hàng hóa tổng hợp, container, hàng chuyên dùng tại các bến cảng cho tàu có trọng tải lớn từ 70.000DWT và trên 100.000DWT là rất lớn. Tuy nhiên, hạ tầng cảng biển tại Nghệ An đang còn nhiều hạn chế.

Cụ thể, tại khu bến cảng tổng hợp và container phía Bắc Cửa Lò (cảng nước sâu Cửa Lò) chưa được triển khai đầu tư xây dựng. Khu bến cảng Cửa Lò mới có 5 bến đi vào hoạt động, luồng vào cảng Cửa Lò đang bị bồi lắng (độ sâu -5,9m) chỉ cho phép tàu 10.000DWT - tàu 30.000DWT giảm tải cập bến. Công suất tối đa khai thác của cụm cảng Cửa Lò chỉ đạt 6 - 8 triệu tấn hàng hóa/năm đối với hàng tổng hợp, container. Dự báo nhu cầu hàng hóa xuất nhập qua cảng biển của tỉnh Nghệ An trong giai đoạn tới sẽ tăng lên 20 - 30 triệu tấn hàng hóa/năm.

Đối với 4 bến tổng hợp do Công ty Cổ phần cảng Nghệ Tĩnh làm chủ đầu tư, vùng nước trước bến thường xuyên bị bồi lắng, hiện chỉ còn sâu 6,1m so với 7,2m theo thiết kế, vì vậy hạn chế các tàu có trọng tải từ 15.000DWT đến 25.000DWT giảm tải ra vào.

Tại bến số 5, do Công ty TNHH Cảng Cửa Lò (trước đây là Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Tuấn Lộc) làm chủ đầu tư có khả năng tiếp nhận cỡ tàu có trọng tải 30.000DWT. Tuy nhiên thực tế hạ tầng giao thông luồng lạch vẫn chưa đáp ứng nhu cầu so với thiết kế.

Ngoài ra, bến cảng xăng dầu DKC nằm tại phía Bắc Khu bến cảng Cửa Lò, thuộc địa bàn xã Nghi Thiết, huyện Nghi Lộc do Công ty Cổ phần Thiên Minh Đức làm chủ đầu tư, với chức năng là bến cảng chuyên dùng phục vụ xuất nhập khẩu xăng dầu cho tàu từ 10.000 tấn - 49.000 tấn tuy đã đi vào hoạt động từ tháng 02/2019 nhưng hệ thống giao thông đường bộ nối đường D4 với kho cảng DKC để phục vụ công tác vận chuyển vẫn chưa hoàn thành.

Điểm sáng lớn nhất tai cụm cảng biển Cửa Lò là cảng biển quốc tế Vissai. Theo quy hoạch cảng biển quốc tế Vissai có 5 bến. Hiện chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Xi măng Sông Lam đã thi công hoàn thành và đưa vào sử dụng 2 bến. Trong đó khu bến chuyên dùng số 1 cho tàu 30.000 tấn và khu bến số 2 có thể đón tàu lên đến 70.000 tấn vào bốc xếp hàng hóa.

Để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh Nghệ An hiện nay và trong giai đoạn tới, UBND tỉnh mời gọi các nhà đầu tư có tiềm năng tham gia phát triển, khai thác hệ thống cảng biển. Quá trình đó, có thể nâng cấp, bổ sung công năng, khai thác các cảng biển chuyên dụng trên địa bàn tỉnh.

Theo ông Lê Ngọc Hoa, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, việc quy hoạch và xây dựng cảng biển Cửa Lò, cảng biển Đông Hồi có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển kinh tế - xã hội của Nghệ An và các địa phương lân cận. Nhu cầu hệ thống cảng biển tại Nghệ An hiện đang là “nút thắt” trong xúc tiến đầu tư, phát triển kinh tế của tỉnh với những bất cập ngày càng bộc lộ; vì vậy, cần có những điều chỉnh để mở “nút thắt”.

Tầm nhìn quy hoạch

Trong các cuộc làm việc giữa Bộ Giao thông vận tải (GTVT) với UBND tỉnh Nghệ An và các nhà tư vấn, nhiều ý kiến đề xuất mở rộng quy mô, bổ sung công năng các bến cảng đã được đầu tư, mở rộng luồng tuyến để tàu công suất lớn hơn có thể vào các cảng; cùng đó, tiếp tục rà soát để bổ sung khả năng hậu cần sau cảng, kết nối hạ tầng cảng với mạng lưới giao thông đường bộ, kết nối với các cảng khu vực như Nghi Sơn (Thanh Hóa) và Vũng Áng (Hà Tĩnh); bổ sung thêm diện tích trung chuyển logistics.

Tỉnh Nghệ An cần kêu gọi các nhà đầu tư lớn để xây dựng các cảng biển phù hợp

Đề cập đến vấn đề này, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nghệ An Lê Hồng Vinh từng khẳng định tầm quan trọng của việc quy hoạch cảng biển giai đoạn hiện nay đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2050. Trên cơ sở đó, tỉnh cùng các đơn vị tư vấn phải tính toán đến năng lực bốc dỡ qua nhóm cảng khu vực; xem xét các quy hoạch có tính khả thi; tính toán cụ thể để xây dựng khai thác hợp lý cảng biển tổng hợp, chuyên dùng, du lịch; rà soát lại quỹ đất để làm các khu hậu cần cảng, cảng cạn, khu vực logistics…

Trong khi đó, Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Nhật đồng tình với một số đề xuất đầu tư nâng cấp cảng Cửa Lò. Đồng thời lưu ý tỉnh Nghệ An phải có tầm nhìn xa, quy hoạch cảng biển và cảng cạn cần theo hướng mở để khi có hàng nhiều có thể đầu tư nâng cấp mà không phải xin phép điều chỉnh quy hoạch bởi các thủ tục này rất phức tạp. Đề nghị đơn vị tư vấn tiếp thu ý kiến của tỉnh để hoàn thiện quy hoạch, đây là quy hoạch mở có tính đến tương lai. Việc xây dựng quy hoạch phải phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Bên cạnh đó tỉnh Nghệ An cũng cần kêu gọi các nhà đầu tư lớn để xây dựng các cảng biển phù hợp.

Tại buổi làm việc của Bộ GTVT với tỉnh Nghệ An mới đây, đơn vị tư vấn đưa ra định hướng quy hoạch cảng biển Nghệ An năm 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, đó là cảng biển Nghệ An được xây dựng là cảng biển loại I, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh và liên vùng. Cụ thể: Khu bến Nam Cửa Lò gồm vùng đất và vùng nước khu vực hai bên tuyến luồng Cửa Lò (từ hạ lưu đập Bara Nghi Quang ra đến mũi Rồng). Quy mô gồm các bến cảng tổng hợp, bến chuyên dùng, du lịch, bến tàu khách, du thuyền cho tàu đến 30.000 tấn. Khu bến Bắc Cửa Lò tại phạm vi Bắc Cửa Lò (từ mũi Rồng đến khu vực mũi Gà) với quy mô gồm các bến tổng hợp, rời cho tàu 50.000 - 100.000 tấn, bến chuyên dùng hàng lỏng tàu 50.000 tấn, tàu khách quốc tế. Khu bến Đông Hồi từ mũi Đông Hồi giáp Thanh Hóa đến phía Bắc mũi Đầu Rồng (núi Cháy); chức năng là khu bến cảng tổng hợp có bến chuyên dùng phục vụ Khu công nghiệp Đông Hồi và các khu công nghiệp lân cận. Phát triển các bến tổng hợp Đông Hồi hỗ trợ khu bến Nam Nghi Sơn thành cụm cảng Nghi Sơn - Đông Hồi gồm các bến tổng hợp, bến chuyên dùng cho tàu 50.000 tấn đến 70.000 tấn…