(Vietnam Logistics Review) Ba yếu tố then chốt quyết định năng lực cạnh tranh xuất khẩu của Việt Nam, bao gồm: cơ sở hạ tầng vận tải và dịch vụ logistics; thủ tục pháp lý về xuất nhập khẩu và tổ chức chuỗi giá trị sản xuất. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế ngày càng sâu rộng, Cục Hải quan Bình Dương đã và đang nỗ lực không ngừng để tạo ra những chuyển biến tích cực nhằm đơn giản hóa thủ tục, tăng hiệu quả quản lý Nhà nước về Hải quan, qua đó góp phần thúc đẩy hoạt động logistics trên địa bàn tỉnh.
Tình hình hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp logistics
Theo kết quả khảo sát, hiện nay, các công ty logistics Bình Dương cung cấp chủ yếu các dịch vụ: khai báo Hải quan (68.8%), làm thủ tục XNK (62.5%), cho thuê kho hàng (65.6%) và kho ngoại quan (62.5%), xếp dỡ hàng hóa (34.4%) và quản lý tồn kho là chính. Các dịch vụ logistics hoàn hảo như xử lý đơn hàng (15.6%), phân phối (9.4%), kiểm tra chất lượng (3.1%), quản lý chuỗi cung ứng (9.4%), quản lý hệ thống thông tin (3.1%) hay cross docking (9.4%) còn chiếm một tỷ trọng khá nhỏ. Dịch vụ logistics được cung cấp chủ yếu cho các công ty thuộc các lĩnh vực như dệt may (74.2%), giày da và XNK (trên 50%), linh kiện điện máy và chế biến gỗ (trên 35%). Trong đó, 44.8% các DN logistics phải thuê ngoài hoạt động kho hàng và vận tải quốc tế (41.4%), các dịch vụ khai báo cho hàng XNK cũng được thuê ngoài đến 31%, với xếp dỡ hàng hóa và vận tải nội địa thì mức thuê ngoài khoảng 27.6%. Các DN XNK tại khu vực Bình Dương vẫn còn thói quen mua CIF (66.67%) và bán FOB (61.3%) do đó cơ hội cung cấp các dịch vụ logistics trọn gói của các công ty logistics địa phương bị ảnh hưởng rất nhiều.
Năng lực thông quan của Cục Hải quan Bình Dương
Các DN thường thực hiện khai báo hải quan (KBHQ) nhằm cung cấp dịch vụ cho các công ty XNK là chính, chỉ có 6 trong số 32 DN tự thực hiện KBHQ cho chính công ty của mình. Cụ thể, trong 1 năm trở lại đây, có tới 78.1% DN thực hiện KBHQ tại Bình Dương trên 10 lần, 3 DN trả lời trong khảo sát rằng họ không thực hiện KBHQ tại Bình Dương lần nào. 75% các DN tự chọn Cục Hải quan Bình Dương là nơi thực hiện KBHQ nhiều nhất, kế đó là TP.HCM và Đồng Nai. 25% DN còn lại chọn vị trí thực hiện KBHQ dựa vào chỉ định của khách hàng. 24 trong số 32 DN trả lời họ chọn lựa như vậy dựa vào thủ tục tại cục HQ được giải quyết nhanh chóng, ít phiền hà, 68.8% trả lời do có vị trí gần với DN mình, 40.6% DN lựa chọn vị trí này do không phát sinh thêm nhiều chi phí và 31.3% DN lựa chọn vị trí KBHQ do có vị trí gần với DN của khách hàng.
Về những thuận lợi khi KBHQ tại các điểm thông quan nội địa, 76.7% DN trả lời họ chọn điểm thông quan nội địa để tránh quá tải tại các cảng cửa khẩu, 63.3% do thời gian thông quan sẽ nhanh hơn, 43.3% và 36.7% DN là nhằm tránh kẹt xe trên các trục đường giao thông và chi phí phát sinh thấp hơn. Về khó khăn, 41.7% DN cho rằng không có sự linh hoạt thay đổi thời gian, tuyến đường vận chuyển hàng đã đăng ký với cơ quan hải quan khi gặp sự cố, 37.5% trả lời phải mất thêm thời gian làm thủ tục di lý giữa 2 chi cục, 33.3% đồng ý rằng họ có thể gặp rắc rối, phiền hà khi làm thủ tục tại các cửa XNK, 16.7% cho rằng họ sự kiểm soát hàng chuyển cửa khẩu ngày càng chặt chẽ từ các cơ quan chức năng.
Trong công tác phổ biến, tư vấn và giải đáp pháp luật HQ của các chi Cục HQ Bình Dương, các chi cục Khu công nghiệp (KCN) Vietnam – Singapore, Quản lý hàng XNK ngoài KCN không nhận được sự hài lòng từ phía DN. Với chi cục HQ Sóng Thần và KCN Sóng Thần có 12.5% DN trả lời rất hài lòng.
Về việc tổ chức địa điểm làm thủ tục HQ đã hợp lý hay chưa, các chi cục KCN Vietnam – Singapore, HQ Sóng Thần và KCN Sóng Thần được cho là hoàn toàn hợp lý, không ghi nhận bất kỳ ý kiến bất hợp lý nào. Còn các vị trí khác, chỉ có KCN Việt Hương có 9.4% ý kiến phản hồi là chưa hợp lý, còn lại tất cả các chi cục HQ khác đều được đánh giá là hợp lý với mức từ trên 95%.
Kết quả khảo sát về mức độ dễ dàng khi thực hiện các thủ tục tại các chi cục thủ tục kiểm tra sau thông quan thì có 21.4% DN trả lời khá khó, 16% DN trả lời thủ tục quản lý thuế là khó và 30% DN được khảo sát trả lời xác nhận hàng hóa qua khu vực giám sát, thủ tục thông quan là dễ và rất dễ. Đa phần các câu trả lời cho vấn đề này được các DN cho rằng bình thường từ 57.1% đối với thủ tục kiểm tra sau thông quan đến 71.4% trong xử lý vi phạm hành chính.
Đối với việc phối hợp, hỗ trợ DN của cơ quan HQ: Trong thời gian qua, Cục HQ Bình Dương luôn chủ động tiếp xúc mời gọi DN, phát triển quan hệ đối tác với cộng đồng DN. HQ Bình Dương cũng chú trọng tổ chức hội nghị đối thoại trực tiếp với các DN đang làm thủ tục HQ tại Bình Dương nhằm phổ biến những quy định, chính sách về thuế, thủ tục HQ,… Qua các cuộc đối thoại, tiếp xúc, những vướng mắc phát sinh từ phía DN liên quan đến hoạt động XNK đều được tiếp nhận giải quyết theo đúng trách nhiệm chuyên môn và thẩm quyền. Ngoài ra, để tạo điều kiện hỗ trợ tối đa DN XNK, HQ Bình Dương tăng cường tổ chức bố trí đầy đủ các khâu nghiệp vụ tại các Chi cục vào những ngày nghỉ, ngày lễ đảm bảo đủ để thực hiện quy trình thủ tục hải quan, không làm mất thời gian cho DN. Đây là những yếu tố góp phần giúp HQ Bình Dương hoàn thành tốt nhiệm vụ trong những năm qua, được Tổng cục HQ ghi nhận là một trong 5 cục HQ tỉnh, thành phố trên cả nước đạt được hiệu quả cao.
Tạo thuận lợi cho doanh nghiệp trong việc thông quan hàng hóa XNK
Năng lực thông quan hàng hóa là một trong những yếu tố quan trọng tạo nên lợi thế phát triển logistics của tỉnh Bình Dương. Một hệ thống thông quan hiệu quả phải đảm bảo những yêu cầu về:
thời gian thông quan nhanh; tính đơn giản rõ ràng và minh bạch của thủ tục hải quan; tính sẵn sàng khi xem xét và giải quyết các khiếu nại; thái độ và trình độ của cán bộ HQ khi thực hiện thủ tục HQ; khả năng phối hợp, hỗ trợ cho doanh nghiệp; khả năng phối hợp với các cục HQ khác để tạo điều kiện thuận lợi cho các DN XNK.
Từ kết quả khảo sát, bài viết đưa ra một số đề xuất ý kiến đóng góp của các doanh nghiệp logistics như sau:
Đối với công chức HQ
Cần nâng cao trách nhiệm và cải thiện nghiệp vụ, làm việc liêm minh, chí công, vô tư.
Chú ý hoàn thiện kỹ năng giao tiếp lịch thiệp, nhã nhặn, ôn hòa và không gây khó khăn cho DN trong hoạt động XNK hàng hóa.
Đối với cục HQ Bình Dương
Cần tổ chức nhiều hơn nữa những buổi tập huấn, các buổi đối thoại với DN để giải đáp các vướng mắc cũng như hỗ trợ DN trong việc kiến nghị với các cơ quan có liên quan, phổ biến chi tiết những văn bản pháp quy để doanh nghiệp thực hiện đúng quy định của pháp luật.
Tiếp tục cập nhật thông tin, văn bản liên quan đến hoạt động XNK, tăng cường hợp tác tốt giữa cơ quan hải quan và doanh nghiệp hơn nữa. Khi thay đổi các thủ tục khai báo, cơ quan hải quan cần có hướng dẫn cụ thể, giải thích rõ ràng.
Tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa trong việc thông quan hàng hóa nhanh chóng nhằm tạo điều kiện sản xuất, xuất khẩu nhằm giảm thiểu những chi phí phát sinh cho DN như phí lưu container, lưu bãi và những khoản chi phí không chính thức khác.
.jpeg "Cathay Cargo khôi phục chuyến bay vận chuyển hàng hóa từ TP. Hồ Chí Minh")
