Tại điều 14, Nghị định 27/2007/NĐ-CP có quy định về sử dụng chữ ký số: “Cơ quan tài chính và tổ chức, cá nhân có tham gia giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính với cơ quan tài chính phải sử dụng chữ ký số. Giao dịch điện tử trong hoạt động tài chính giữa tổ chức, cá nhân với cơ quan tài chính phải sử dụng chữ ký số và chứng thư số do Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng cung cấp”. Trong đó Tổ chức cung cấp dịch vụ chứng thực chữ ký số công cộng là Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép tại giấy phép 1293/GP-BTTTT ngày 15/09/2009.
Thực hiện chủ trương của ngành Hải quan trong năm 2012 về việc mở rộng triển khai thí điểm chữ ký số trong thủ tục hải quan điện tử, về phía Cục Hải quan Đồng Nai đã có công văn gửi một số các doanh nghiệp đã thực hiện thủ tục hải quan điện tử trên địa bàn các Chi cục Hải quan và xây dựng kế hoạch triển khai thí điểm chữ ký số trong quý I và quý II/2012. Theo đó, từ ngày 28/3/2012, Cục Hải quan Đồng Nai đã triển khai thí điểm áp dụng chữ ký số trong thủ tục hải quan điện tử cho 05 doanh nghiệp tại Chi cục Hải quan KCX Long Bình. Các doanh nghiệp được lựa chọn là những doanh nghiệp chấp hành tốt pháp luật về hải quan, pháp luật về thuế; doanh nghiệp có lưu lượng hàng hóa xuất nhập khẩu và tờ khai trung bình, có uy tín và thương hiệu; có sự hỗ trợ và hợp tác tốt với cơ quan hải quan trong triển khai thủ tục hải quan điện tử thời gian qua; đáp ứng về hạ tầng kỹ thuật (được cung cấp thiết bị, đăng ký thực hiện về chứng thực chữ ký số với các đơn vị được Bộ Thông tin truyền thông cấp phép) và nhân lực liên quan.
Trên môi trường mạng, bất cứ dạng thông tin nào được sử dụng để nhận biết một con người đều được coi là chữ ký điện tử. Chữ ký số là một dạng chữ ký điện tử, với độ an toàn cao và được sử dụng rộng rãi. Chữ ký số được phát triển và ứng dụng rộng rãi hiện nay cho phép người sử dụng của một mạng công cộng không bảo mật như internet trao đổi dữ liệu và tiền một cách an toàn, thông qua việc sử dụng một cặp mã khóa công khai và bí mật được cấp phát, sử dụng qua một nhà cung cấp chứng thực được thừa nhận về tính pháp lý.
Các ưu điểm của chữ ký số là:
- Khả năng kiểm soát truy cập: thay cho username và password, chữ ký số cho phép tạo ra các khả năng kiểm soát truy cập tốt hơn.
- Xác định nguồn gốc: bên nhận thông tin có khả năng xác nhận người gửi khi thực hiện giao dịch điện tử.
- Tính toàn vẹn dữ liệu: đảm bảo tính chính xác của dữ liệu, chống giả mạo. Bên nhận có thể kiểm tra tính toàn vẹn của dữ liệu khi nhận được từ người gửi.
- Tính chống chối bỏ: Trong giao dịch, một bên có thể từ chối nhận một văn bản nào đó là do mình gửi. Để ngăn ngừa khả năng này, bên nhận có thể yêu cầu bên gửi phải kèm chữ ký số với văn bản. Khi có tranh chấp, bên nhận sẽ dùng chữ ký này như một chứng cứ để bên thứ ba giải quyết.
Việc khai báo bằng chữ ký số trong thủ tục hải quan điện tử có độ an toàn cao và đảm bảo tính bảo mật các dữ liệu khai báo của doanh nghiệp. Thay cho Username và password chữ ký số cho phép tạo ra các khả năng kiểm soát truy cập tốt hơn. Đồng thời khi gửi kèm với văn bản mang tính pháp lý cao, khi có tranh chấp, chữ ký số này sẽ được xem là chứng cứ để giải quyết. Doanh nghiệp có thể dùng chữ ký số để khai báo hải quan ở bất cứ nơi đâu, tạo nhiều thuận lợi trong hoạt động xuất nhập khẩu, tiết kiệm được thời gian làm thủ tục, giảm chi phí đi lại.
Dự kiến trong tháng 6/2012, Cục Hải quan Đồng Nai sẽ tiếp tục tiến hành triển khai thí điểm áp dụng chữ ký số trong thủ tục hải quan điện tử cho 05 doanh nghiệp tại mỗi Chi cục Hải quan.