Sớm công bố các luồng hàng hải sao cho an toàn, hiệu quả

Công bố luồng theo trọng tải tàu: Chưa tối ưu

Hiện nay, khi mở luồng mới hoặc nâng cấp, cải tạo luồng hiện hữu với các chuẩn tắc mới thì Cục HHVN sẽ thực hiện chức năng quản lý hoạt động hàng hải, ban hành quyết định công bố luồng. Luồng tàu được công bố theo trọng tải (DWT) của loại tàu lớn nhất được phép hành hải trên luồng. Chẳng hạn, luồng vào cảng Hải Phòng, khu Đình Vũ cho tàu 2 - 3 vạn DWT, khu Sông Cấm cho tàu 1 vạn DWT...

Phó Cục trưởng Cục HHVN Đỗ Đức Tiến cho biết, việc công bố luồng tàu theo tải trọng DWT là do khi quy hoạch phát triển hệ thống cảng biển thì quy hoạch quy mô cảng theo tải trọng DWT của tàu. Khi thiết kế luồng thì căn cứ theo trọng tải tàu quy hoạch vào các khu bến để thiết kế luồng. Định kỳ hàng năm, các TCT Bảo đảm ATHH sẽ thực hiện đo đạc độ sâu thực tế của luồng hàng hải sau đó ra thông báo hàng hải độ sâu thực tế của luồng tàu, chú trọng đến những vị trí cạn nhất trên luồng để thông báo cho tàu.
Phía CTCP Tư vấn thiết kế cảng - kỹ thuật biển cho rằng việc công bố luồng theo tải trọng đăng ký của tàu vô tình hạn chế hiệu quả khai thác luồng. Thực tế triển khai thí điểm đưa tàu trọng tải lớn vào, rời cảng biển khu vực Cái Mép - Thị Vải là minh chứng cho những hạn chế khi công bố luồng theo DWT. Luồng tàu biển Cái Mép - Thị Vải hiện được công bố cho tàu trọng tải đến 80.000DWT vào Cái Mép, tàu 75.000DWT vào Thị Vải. Tuy nhiên qua gần 3 năm thí điểm, nhờ lợi dụng triều cao và với các điều kiện hỗ trợ, các tàu trọng tải đến 157.000DWT đã vào, rời bến cảng CMIT ở Cái Mép, các tàu trọng tải đến 117.000DWT đã vào, rời bến cảng SP-PSA ở Thị Vải an toàn.
Như vậy, nếu khống chế trọng tải tàu hành hải trên luồng chỉ đến 80.000DWT thì sẽ lãng phí và bỏ qua cơ hội biến Cái Mép - Thị Vải thành một điểm của mạng lưới vận tải viễn dương toàn cầu.
Về kỹ thuật, các thông số chính của luồng tàu liên quan đến hành hải tàu gồm bề rộng, độ sâu, bán kính cong luồng và tĩnh không các công trình vượt luồng. Các yếu tố này liên quan đến bề rộng, mớn đầy tải, chiều dài tàu và chiều cao cao nhất của cột ăng ten trên tàu. Trong khi đó, với tàu biển, tuy có trọng tải DWT đăng ký giống nhau nhưng kích thước bề rộng, mớn đầy tải và chiều dài tàu hầu hết là khác nhau tùy loại tàu. Cũng từ đây, có thể khẳng định công bố luồng theo trọng tải DWT là không phù hợp.

Nhanh chóng đổi mới hình thức công bố luồng

Thứ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Công khẳng định công bố luồng theo trọng tải tàu ở Việt Nam hiện nay là chưa phù hợp và nó loại bỏ cơ hội cho nhiều hãng tàu, nhiều chuyến tàu có khả năng hoạt động an toàn vào, rời các cảng biển Việt Nam. Hình thức công bố luồng theo trọng tải đăng ký DWT của tàu dẫn đến không tận dụng được hết năng lực sẵn có của hệ thống luồng tàu, làm hạn chế việc sử dụng cơ sở hạ tầng luồng vào cảng đã được đầu tư, lãng phí tài nguyên quốc gia, hạn chế thúc đẩy thương mại. Đấy là chưa nói đến việc công bố luồng theo trọng tải DWT của tàu và công bố hàng hải độ sâu luồng như ở nước ta hiện nay là khá đơn giản và chưa đầy đủ thông tin cho các hãng tàu.

Trên thực tế, theo tìm hiểu một số cảng đặc biệt là các cảng hàng đầu châu Âu, cũng nằm trong sông như Rotterdam, Hamburg, Bremen, Antwerp... thì thông tin hướng dẫn cho các hãng tàu chỉ thể hiện các đặc tính của luồng như: bề rộng, độ sâu, bán kính cong, tĩnh không các công trình vượt sông. Chính quyền cảng định kỳ 3-4 tháng/1 lần ban hành các tài liệu toàn bộ thông tin về cảng biển, vùng nước cảng, luồng, hướng dẫn hành hải,... trong phạm vi họ quản lý. Các thông tin này là cơ sở cho các hãng tàu, chủ hàng, đại lý môi giới,... xem xét quyết định và lập kế hoạch đưa cỡ tàu nào vào cảng đó.

Cần lưu ý rằng các cảng nêu trên đều có luồng tàu vào các cảng tương đồng với các cảng ở nước ta. Định kỳ 3 tháng hoặc vài tháng một lần, họ ban hành tập Hướng dẫn thông tin về cảng biển Rotterdam, trong đó về phần luồng thì cung cấp các thông tin về bề rộng, độ sâu, bán kính cong,... và hướng dẫn tàu hành hải trên luồng; Không quy định theo trọng tải đăng ký DWT khi tàu hành hải trên luồng mà chỉ công bố khả năng tiếp nhận tàu của cầu cảng theo trọng tải DWT.

Thứ trưởng Nguyễn Văn Công yêu cầu trước mắt Cục HHVN phối hợp với các TCT BĐATHH, căn cứ vào các thông số của luồng, sớm công bố các luồng hàng hải sao cho khai thác triệt để hiệu quả của luồng mà vẫn đảm bảo an toàn. Về lâu dài, Cục HHVN chỉ đạo tư vấn tiến hành nghiên cứu thêm thông lệ quốc tế cũng như quy định hiện hành để xây dựng Sổ tay Thông tin luồng hàng hải. Thứ trưởng lưu ý Cục HHVN cân nhắc việc sử dụng số liệu hàng quý, hàng năm do các TCT bảo đảm ATHH; Thuê tư vấn kiểm tra, đánh giá lại các số liệu mà các TCT BĐATHH đã cung cấp đảm bảo cho số liệu chính xác, nâng cao tính an toàn của tàu ra vào.

Theo GTVT