Hiện nay, TMĐT xuyên biên giới ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương có khối lượng giao dịch lớn nhất thế giới, theo sau là khu vực Tây Âu và Bắc Mỹ. Theo DHL dự đoán, tốc độ tăng trưởng trung bình của TMĐT xuyên biên giới toàn cầu sẽ giữ ở mức 25% trong 3 năm tới, gấp đôi so với TMĐT nội địa. Tổng giá trị các giao dịch sẽ tăng từ 300 tỷ USD năm 2015 lên 900 tỷ USD vào năm 2020, chiếm đến 22% tổng giá trị TMĐT toàn cầu và khoảng 900 triệu người trên thế giới sẽ trở khách hàng của TMĐT xuyên biên giới.
Tiềm năng TMĐT xuyên biên giới của Việt Nam cũng rất lớn, năm 2018, Việt Nam có 49,8 triệu người mua hàng trên kênh TMĐT (Theo Statista). Chi tiêu trung bình là 186 USD/ năm/người cho mua hàng online, tương đương 4,3 triệu đồng. Số lượng đơn hàng được xử lý mỗi ngày lên đến hơn 3 triệu. Doanh thu TMĐT Việt Nam đứng thứ 3 trong khu vực, ước tính đạt 2,8 tỷ USD và dự báo sẽ đạt mức 15 tỷ USD vào năm 2025 (theo Google và Temasek). Với tiềm năng này, lĩnh vực bán hàng xuyên biên giới sẽ phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam không chỉ nhờ vào sự nỗ lực lớn của các sàn TMĐT mà còn của những thay đổi trong chính sách Nhà nước.
Hiệp hội TMĐT Việt Nam (VECOM) và Bộ Công Thương vừa tuyên bố chính thức hợp tác với Amazon trong việc đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa thông qua kênh TMĐT Amazon. Chính phủ cũng có kế hoạch xây dựng mạng lưới dịch vụ vận chuyển, giao nhận và hoàn tất đơn hàng cho TMĐT bao phủ tất cả các tỉnh, thành phố và từng bước đẩy mạnh TMĐT xuyên biên giới. Tất cả những nỗ lực trên cho thấy việc áp dụng các giải pháp hỗ trợ TMĐT xuyên biên giới là rất cần thiết. Mô hình TMĐT xuyên biên giới tích hợp dọc theo toàn bộ chuỗi cung ứng được phát triển ở châu Âu là một lựa chọn khả thi trong giai đoạn hiện nay.
H1. Dự đoán đóng góp giá trị TMĐT xuyên biên giới vào năm 2025. Nguồn: Global Cross-BorderB2C E-commerce 2015 – Ystats.com
Khi tham gia vào thị trường TMĐT quốc tế, mô hình TMĐT xuyên biên giới truyền thống được biểu diễn trong hình 1. Nhưng cách tham gia này có nhiều khó khăn với các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Hạn chế lớn nhất với các doanh nghiệp vừa và nhỏ là phân phối các sản phẩm với khối lượng không lớn, quy mô nhỏ buộc họ phải đối mặt với chi phí giao hàng cao. Các công ty nhỏ cũng ít có khả năng đàm phán với các nhà khai thác logistics như các doanh nghiệp lớn làm. Bên cạnh đó, hoạt động trong thị trường quốc tế đòi hỏi nhiều công việc bổ sung như chuẩn bị cung cấp bằng tiếng nước ngoài (ngôn ngữ của khách hàng hoặc tiếng Anh). Có nghĩa vụ tuân thủ luật thương mại quốc tế và luật pháp Nhà nước của khách hàng địa phương. Với rất nhiều các vấn đề mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ phải đối mặt, việc bán hàng theo mô hình TMĐT xuyên biên giới truyền thống là khó tạo ra lợi thế cạnh tranh. Trong khi đó số lượng các doanh nghiệp nhỏ và vừa tham gia vào thị trường này lại nhiều và có vai trò quan trọng. Tìm kiếm các giải pháp giúp các doanh nghiệp vừa và nhỏ tham gia vào lĩnh vực TMĐT xuyên biên giới là đặc biệt quan trọng.
H2: Mô hình TMĐT xuyên biên giới truyền thống
Ủy ban Châu Âu và các tổ chức nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng hội nhập chuỗi cung ứng là một trong những yếu tố chính có thể nâng cao khả năng cạnh tranh của TMĐT xuyên biên giới. Khảo sát của tổ chức Kinh tế Copenhagen (2013) cũng chỉ ra rằng, các cửa hàng điện tử có thể gửi hàng với số lượng lớn so với các lô hàng trung bình sẽ tiết kiệm ít nhất 18% mỗi bưu kiện. Do đó, cần có sự tích hợp dịch vụ vận chuyển quốc tế dành riêng cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
Hình thành các nhà tích hợp TMĐT xuyên biên giới là một giải pháp tối ưu cho vấn đề này. Nhà tích hợp điện tử sẽ hoạt động trên các thị trường địa phương, thị trường này được hiểu là một quốc gia hoặc một nhóm các quốc gia hoạt động trong các điều kiện pháp lý, kinh tế và văn hóa tương tự. Vai trò của nhà tích hợp điện tử sẽ đại diện cho các cửa hàng điện tử nước ngoài trên thị trường địa phương. Mô hình tích hợp điện tử xuyên biên giới được hiển thị trong hình 3.
H3: Mô hình sử dụng nhà tích hợp TMĐT xuyên biên giới
Nhà tích hợp điện tử sẽ có nghĩa vụ cung cấp các sản phẩm cửa hàng điện tử nước ngoài trên thị trường địa phương của mình, tổ chức giao hàng cho khách hàng, trả lại tiền và cung cấp dịch vụ khách hàng. Sử dụng một nền tảng trực tuyến chuyên dụng, nhà tích hợp điện tử có thể cung cấp các sản phẩm của các cửa hàng điện tử nước ngoài trên thị trường địa phương. Trên thị trường nơi nhà tích hợp điện tử vận hành, các sản phẩm sẽ được cung cấp bằng ngôn ngữ và tiền tệ có nguồn gốc từ trạng thái của khách hàng. Tương tự như các trang web nổi tiếng như E-Bay.com, Allegro.pl hoặc AliExpress, các sản phẩm có thể được cung cấp bởi nhiều người bán khác nhau bằng cách sử dụng các mẫu được xác định trước do cổng thông tin cung cấp. Nhà tích hợp điện tử có thể hỗ trợ các cửa hàng điện tử trong việc dịch các ưu đãi được công bố trên cổng thông tin của mình hoặc cung cấp dịch vụ dịch thuật.
Nhà tích hợp điện tử, giống như các nhà môi giới chuyển phát nhanh, có thể cung cấp chi phí giao hàng quốc tế thấp hơn. Nhờ quy mô kinh tế có được bởi hợp nhất các bưu kiện từ các cửa hàng điện tử khác nhau, nhà tích hợp điện tử sẽ có thể đàm phán giá và các điều khoản dịch vụ với các nhà khai thác logistics. Với tất cả các thông tin cần thiết như đơn đặt hàng, điều khoản và địa điểm giao hàng, xác nhận thanh toán, nhà tích hợp điện tử sẽ có thể chọn nhà cung cấp vận chuyển phù hợp nhất và ủy thác vận chuyển. Để giảm chi phí vận chuyển, nhà tích hợp điện tử có thể hợp nhất các bưu kiện được gửi từ (hoặc gửi đến) cùng một khu vực. Hiểu biết thị trường địa phương, nhà tích hợp điện tử có thể cung cấp dịch vụ giao hàng từ các nơi xa xôi trên thế giới, đáp ứng sở thích địa phương của khách hàng.
Các nhà cung cấp có sản phẩm sẽ bán qua cổng web tích hợp điện tử chuyên dụng và đánh dấu bưu kiện của họ bằng nhãn xác định. Các nhãn đó sẽ cho phép họ và khách hàng theo dõi các bưu kiện độc lập với nhà điều hành logistics và trình bày thông tin này ở một nơi (ví dụ: thông qua cổng web chuyên dụng của nhà tích hợp điện tử). Dịch vụ này đòi hỏi phải tích hợp trước các quy trình và hệ thống công nghệ thông tin giữa nhà tích hợp điện tử và nhà điều hành logistics.
Các vấn đề thu hồi, hoàn trả hay thắc mắc trong TMĐT xuyên biên giới cũng có thể được tích hợp hoàn toàn bởi nhà tích hợp điện tử. Việc hợp nhất các sản phẩm trả lại sẽ giúp việc xử lý hàng trả lại không chỉ dễ dàng hơn mà còn rẻ hơn. Khách hàng sẽ trả lại sản phẩm cho trung tâm dịch vụ của nhà tích hợp điện tử địa phương và nhà tích hợp điện tử sẽ gửi sản phẩm trở lại cửa hàng điện tử nước ngoài. Do đó khách hàng chỉ chịu chi phí vận chuyển trong nước, điều này giúp cải thiện sự hấp dẫn của mua sắm trực tuyến xuyên biên giới từ các cửa hàng sử dụng dịch vụ của nhà tích hợp điện tử.
Vì lòng tin vào người bán là yếu tố chính thúc đẩy quyết định mua hàng của khách hàng trong mua sắm trực tuyến nên cần đưa vai trò trung tâm liên lạc vào mô hình tích hợp điện tử. Nhà tích hợp điện tử có thể được phép trả lời các câu hỏi của khách hàng và thông báo về quyền lợi, điều khoản giao hàng, chi phí mua hàng bao gồm tất cả các khoản phí và thuế của người tiêu dùng.
Nhà tích hợp điện tử có thể cung cấp dịch vụ của nhiều nhà cung cấp khác nhau cùng một lúc. Với khả năng cung cấp sản phẩm ra nước ngoài một cách dễ dàng, người bán có thể cung cấp sản phẩm của mình ra nước ngoài bằng ngôn ngữ bản địa, tiền tệ, hình thức thanh toán,... mà không cần biết đặc điểm thị trường địa phương. Điều này giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng như khả năng tiếp cận thị trường mới. Gia tăng niềm tin của người tiêu dùng đối với các cửa hàng TMĐT.
