Tiền điện tử: Xu hướng thời đại, rủi ro chồng chất

03/01/2018 16:29

(VLR) (Vietnam Logistics Review) Tiền điện tử đang phát triển mạnh mẽ và nhận được sự chấp nhận thanh toán ở một số quốc gia trên thế giới. Nhật Bản là quốc gia châu Á đầu tiên chấp nhận đồng tiền này và có nhiều công ty đang đầu tư vào nó. Nhưng tại Việt Nam, hiện loại tiền này vẫn chưa được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp.

(Vietnam Logistics Review) Tiền điện tử đang phát triển mạnh mẽ và nhận được sự chấp nhận thanh toán ở một số quốc gia trên thế giới. Nhật Bản là quốc gia châu Á đầu tiên chấp nhận đồng tiền này và có nhiều công ty đang đầu tư vào nó. Nhưng tại Việt Nam, hiện loại tiền này vẫn chưa được công nhận là phương tiện thanh toán hợp pháp.

Chiều 16.11.2017, trong chương trình chất vấn tại kỳ họp thứ 4, Quốc hội khóa 14, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng, khẳng định: “Các đồng tiền điện tử nói chung, Bitcoin nói riêng, không phải phương tiện thanh toán hợp pháp. Sử dụng đồng Bitcoin là phương tiện thanh toán là không đúng quy định pháp luật hiện hành. Tuy nhiên, Thống đốc cho biết sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư pháp để có cơ sở quản lý Bitcoin, nhất là trong xu thế như vậy thì cần phải có khuôn khổ phù hợp để quản lý các loại tài sản, hàng hóa ảo.

Phát triển đón đầu công nghiệp 4.0?

Đêm ngày 26.10.2017, ông Lê Trường Tùng, Chủ tịch Trường Đại học FPT thông báo trên mạng xã hội rằng, FPT chấp nhận cho sinh viên nộp học phí bằng Bitcoin, trước mắt áp dụng cho sinh viên ngoại. Ông Tùng cho rằng: “Bitcoin là một sản phẩm công nghệ. FPT là trường đại học đào tạo về công nghệ, nên tìm hiểu, nghiên cứu, thử nghiệm những vấn đề mới mẻ của công nghệ, gắn nó với thực tiễn cuộc sống trong thời đại 4.0 là điều nên làm”. Trước đó, trên website du lịch trực tuyến có trụ sở tại TP. HCM, cũng đã thông báo chấp nhận đặt vé máy bay và thanh toán bằng Bitcoin. Trang web này thuộc Công ty Future.Travel. Khách hàng mua vé máy bay và các dịch vụ đi kèm trên website có quyền lựa chọn đơn vị tiền tệ của quốc gia mình. Khi đã tìm và đặt được chuyến bay hoặc sản phẩm, ở phần thanh toán, khách hàng sẽ nhận được giá ở đơn vị tiền tệ đã chọn, có thể trả bằng thẻ tín dụng, tài khoản công ty hoặc Bitcoin. Giải thích nguyên nhân chọn Bitcoin cho giao dịch thanh toán, lãnh đạo Future.Travel cho rằng, khách hàng thường phàn nàn về phí giao dịch qua thẻ tín dụng cao, còn các doanh nghiệp (DN) cũng bị thu phí từ ngân hàng (NH) nhiều, nhưng tốc độ chuyển khoản chậm. Do đó, công ty chọn Bitcoin với hy vọng giải quyết được vấn đề về phí lẫn tốc độ xử lý giao dịch. Chấp nhận thanh toán bằng Bitcoin là một việc làm hợp lý của công ty, vì nó sẽ đón trước xu thế mới của thế giới. Bởi, Bitcoin không phải là một loại tiền ảo, mà là một phương thức thanh toán mới khá an toàn, sử dụng rộng rãi trong môi trường mạng, đã và đang được chấp thuận tại nhiều đơn vị, cửa hàng bán lẻ nổi tiếng thế giới.

Tuy nhiên, với VN, Bitcoin không phải là tiền tệ theo pháp luật hiện hành và cũng không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp. Và, các loại tiền ảo tương tự khác, nếu dùng như phương tiện thanh toán cũng sẽ không được pháp luật thừa nhận. Các tổ chức tín dụng cũng không được phép sử dụng như một loại tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán khi cung ứng dịch vụ cho khách hàng. Do vậy, NH Nhà nước đã khuyến cáo các tổ chức, cá nhân không nên đầu tư, nắm giữ và giao dịch liên quan đến Bitcoin cũng như các loại tiền điện tử tương tự khác.

Bitcoin là đồng tiền kỹ thuật số đầu tiên trên thế giới, được giới thiệu lần đầu vào 31.01.2008 bởi một cá nhân hoặc một tổ chức ẩn danh được biết với tên gọi Satoshi Nakamoto. Bitcoin là loại tiền mã hóa điển hình nhất, ra đời đầu tiên và được sử dụng rộng rãi nhất trong thương mại điện tử. Các DN ngày càng có xu hướng muốn thanh toán bằng Bitcoin để giảm thiểu chi phí. Đến tháng 11.2017, lượng tiền cơ sở của Bitcoin được định giá hơn 133 tỷ USD - là loại tiền mã hóa có giá trị thị trường lớn nhất.

Đối với nhiều nhà đầu tư (NĐT), Bitcoin được xem như vàng của thế giới internet, vì nó có tính khan hiếm, trữ lượng giới hạn chỉ có 21 triệu Bitcoin. Do đó, nó không thể bị lạm phát như tiền mặt. Ngoài ra, mỗi Bitcoin được khai thác dựa trên nguồn tài nguyên của internet và được dùng thuật toán để tạo ra, khiến độ khó của việc làm ra một Bitcoin ngày càng tăng giống hệt như việc đào vàng trong thế giới thực. Vì những tính chất đó, Bitcoin không chỉ có thể là một phương tiện thanh toán ở một số quốc gia mà còn được sử dụng để giao dịch như một loại hàng hóa trên thị trường các đồng tiền điện tử trên thế giới. Hiện nay, giá 1 Bitcoin là 8.238,72 USD ( thời điểm ngày 23.11.2017) tăng hơn 700% so với đầu năm. Trong lịch sử chưa có một loại tài sản nào có khả năng tăng trưởng về giá trị như vậy.

Biến tướng đa cấp và rủi ro lớn

Tiền điện tử có 3 đặc điểm ưu việt. Đó là số lượng có giới hạn, không thể bị làm giả và các giao dịch thanh toán điện tử diễn ra nhanh chóng. Đặc biệt là không đòi hỏi bên thứ 3 làm trung gian, nên tiết kiệm rất nhiều thời gian và chi phí. Hiện có hơn 800 loại tiền điện tử khác nhau đang được cộng đồng mạng công nhận và giao dịch. Trong đó phổ biến nhất là Bitcoin, Ethereum và Ripple xrp. Tuy nhiên, so về sự nổi tiếng cũng như tỷ lệ vốn hóa thị trường thì Bitcoin vẫn luôn dẫn đầu. Những biến động lớn về giá của Bitcoin trong thời gian qua, đã tạo nên những lời chỉ trích về tính phù hợp như là một loại tiền tệ trong nền kinh tế thế giới của Bitcoin. Cụ thể là trong tháng 11.2017, có lúc giá Bitcoin rớt xuống còn 5.000 USD/Bitcoin, nhưng sau đó lại vượt ngưỡng 8.000 USD/Bitcoin. Đó là chưa nói đến những sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới bị hacker đánh sập hoặc ông chủ bị bắt vì có những chuyện làm ăn phi pháp.

Bitcoin ra đời từ năm 2008, bắt đầu được giao dịch trên sàn Mt.Gox - sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới. Thời gian qua, nhiều hệ thống giao dịch Bitcoin đã bị đóng cửa. Cụ thể, năm 2015, chủ sàn giao dịch Mt.Gox đã bị bắt. Trước đó, tháng 2.2014, sàn giao dịch này tuyên bố đóng cửa và hơn 750.000 Bitcoin của khách hàng cùng 100.000 Bitcoin của công ty - tương đương với 500 triệu USD đã bị “xóa sổ”. Tháng 8.2016, Bitfinex - một trong những sàn giao dịch Bitcoin lớn nhất thế giới - bất ngờ ngừng toàn bộ giao dịch để kiểm tra lại hệ thống sau sự cố bị hacker tấn công. Điều này khiến rất nhiều nhà đầu tư trên thế giới rơi vào cảnh điêu đứng. Sau sự cố trên, hàng triệu đồng Bitcoin cũng biến mất với số tiền lên đến hàng trăm triệu USD.

Mới đây, Cơ quan chức năng đã tiến hành bắt giữ Alexander Vinnik tại Hy Lạp. Vinnik là một trong những nhân vật kiến thiết và xây dựng hệ thống tiền điện tử mang tên BTC-e. Alexander Vinnik bị bắt vì cáo buộc rửa tiền với số tiền lên tới 4 tỷ USD. BTC-e từng được xem là một trong những hệ thống giao dịch tiền Bitcoin lớn nhất thế giới. Nhiều NĐT xem đây là một kênh đầu tư hấp dẫn để làm giàu. Và, ngay sau khi có thông báo ngưng hoạt động của hệ thống BTC-e (26.7.2017), giới đầu tư tài chính tại TP.HCM đã thật sự rúng động.

Từ năm 2012 đến nay, tại Việt Nam, có hàng chục hệ thống giao dịch tiền điện tử biến mất mang theo hàng triệu USD của NĐT. Gần đây nhất có thể kể đến hệ thống tiền điện tử ILCoin, Swiscoin, M5... Dù vậy, hàng ngày vẫn có hàng trăm người tham gia vào các hệ thống tiền điện tử với hy vọng có thể trở thành triệu phú hoặc tỷ phú chỉ trong vài năm đầu tư. Do vậy, thời gian qua, hiện tượng kinh doanh đa cấp biến tướng để cung cấp dịch vụ, giao dịch tiền điện tử nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người tham gia xuất hiện ngày càng nhiều. Mới đây nhất, tại tỉnh Gia Lai, các đối tượng lừa đảo đã huy động tiền của hàng trăm người dân để lôi kéo họ tham gia vào mô hình giao dịch tiền điện tử đa cấp với tên gọi “NH cộng đồng Bitcoin”, lãi suất lên tới 144%/ tháng. Sau khi đã chiếm đoạt số tiền lên tới trên 22 tỷ đồng của người dân, các đối tượng lừa đảo đã biến mất. Kết quả xác minh, có khoảng 1.900 ID, tương đương với từ 1.900 Bitcoin tham gia vào mô hình giao dịch tiền điện tử đa cấp “NH cộng đồng Bitcoin” (hiện mỗi bitcoin có giá trị khoảng 13 triệu đồng).

Các hoạt động mua bán tiền điện tử thường được thực hiện và giao dịch trên trang tin điện tử với máy chủ đặt tại nước ngoài. Việc tham gia hoạt động kinh doanh này tiềm ẩn nhiều rủi ro do cá nhân, tổ chức là chủ của hệ thống có thể dễ dàng sử dụng, chiếm đoạt các nguồn tài chính của NĐT rồi đánh sập hệ thống, xóa dữ liệu về NĐT và biến mất bất cứ lúc nào.

Kết quả xác minh, có khoảng 1.900 ID, tương đương với từ 1.900 Bitcoin tham gia vào mô hình giao dịch tiền điện tử đa cấp “NH cộng đồng Bitcoin” (hiện mỗi bitcoin có giá trị khoảng 13 triệu đồng).

Giáo sư Ben Bernanke khi còn làm Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (FED), ông từng đùa rằng: “may hold long-term promise” (có thể giữ lời hứa dài hạn) cho loại tiền ảo Bitcoin này như là một phần của hệ thống thanh toán giao dịch quốc tế. Tuy nhiên, vì tiền ảo Bitcoin không được bảo hiểm bởi Cơ quan Bảo đảm tiền ký thác của công chúng (FDIC), do vậy, Bitcoin sẽ không thể trở thành một đồng tiền hợp pháp (legitimate currency).

Tuy hiện nay, 1 Bitcoin mua được 8.238,72 USD, tức là cao giá hơn cả 6 ounce vàng hiện tại, nhưng FED cảnh báo sẽ cấm các hoạt động giao dịch này. Theo đó, có thể phạt nặng, nếu đó là trò lừa đảo, buôn lậu, hoặc khủng bố giao dịch rửa tiền. Mặt khác, Ủy ban Chứng khoán và Hối đoái Mỹ (SEC) nói họ sẽ “không đảm bảo hợp pháp của Bitcoin”. Thêm vào đó, Ủy ban Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) cùng NH trung ương Trung Quốc (PBoC) đã gửi thư kêu gọi SEC, kể cả FED, để yêu cầu Mỹ thận trọng là “không công nhận giao dịch tiền điện tử Bitcoin này trên thị trường Phố Wall”, vì nó là công cụ lừa đảo và tẩu tán tài sản đang hoành hành dữ dội tại Trung Quốc.

Mới đây, SEC đã bác bỏ không cho tiền điện tử Bitcoin lên sàn giao dịch hợp pháp tại Phố Wall và phải đợi thời gian dài đáng kể để quan sát, với lý do là làm thế nào để đánh thuế vào tiền “ảo” Bitcoin, nếu nó cũng khai thuế ảo như chính nó.

Việc đầu tư và sử dụng Bitcoin tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là hoạt động đầu cơ vì giá của Bitcoin có thể lên xuống bất thường, mặc dù giá Bitcoin đã tăng mạnh trong thời gian gần đây. Tuy vậy, việc giá Bitcoin tăng lên mạnh trong thời gian ngắn cũng là động lực để thu hút nhiều người đầu tư mua máy tính để khai thác Bitcoin (mining) hoặc bằng cách đầu cơ (kinh doanh chênh lệch giá).


(0) Bình luận
Nổi bật Tạp chí Vietnam Logistics Review
Đừng bỏ lỡ
Tiền điện tử: Xu hướng thời đại, rủi ro chồng chất
POWERED BY ONECMS - A PRODUCT OF NEKO