Nhu cầu bùng nổ, hạ tầng chạy đua
Các nhà chức trách Laredo đã phát động kế hoạch dài hạn mở rộng công suất các cây cầu quốc tế do lưu lượng xe tải tăng gần gấp 3 lần kể từ 1996, khiến tắc nghẽn, chi phí và hệ quả môi trường gia tăng; thành phố nhấn mạnh cần các mốc 10-20-30 năm để bảo toàn vị thế cảng đất liền số 1 nước Mỹ.
Song song, Nhà Trắng đã ký phép tổng thống cho dự án Green Corridors - hệ thống đường hàng hóa trên cao (cargo-only, hoạt động 24/7) nối khu công nghiệp phía bắc Laredo với khu vực gần Monterrey, mục tiêu giảm ùn tắc và cắt phát thải tới 75% nếu đi vào vận hành sau khi vượt qua các đánh giá môi trường và thủ tục quốc tế.
Ở trục đường sắt, nhiều hãng 3PL - bán lẻ ghi nhận lợi ích khi chuyển sang mạng liên vận xuyên biên giới của CPKC, giúp tốc độ và độ tin cậy tốt hơn tuyến xe tải tại một số hành lang.
Liên vận đường sắt “vươn biển”, cầu nối bờ Đông
CPKC cùng CSX hướng tới 2026 như một năm bản lề để kéo chuỗi Mexico - Texas ra bờ Đông thông qua mua/hoán đổi một số đoạn tuyến ngắn hạn; điều này kỳ vọng mở thêm cửa phát luồng hàng Mexico vào các cảng bờ Đông và khu tiêu thụ Đông Bắc Hoa Kỳ.
Với hàng lạnh, thí điểm chở khoai tây chiên từ Calgary đến Laredo bằng reefer rail cho thấy mô hình liên vận lạnh có thể “mở khóa” các nhóm hàng giá trị cao, giảm phụ thuộc xe tải biên giới.
Ở phía đường bộ, chuyên mục Borderlands của FreightWaves ghi nhận chuỗi thỏa thuận mở rộng cầu, bãi kiểm định và khu công nghiệp biên giới - phản ánh nhu cầu sản xuất gần thị trường Mỹ ngày càng lớn.
Chiến lược “khóa” năng lực: theo hành lang, theo chế độ nhiệt, theo cửa ngõ
Bước 1, đóng khung theo hành lang: Monterrey - Laredo - Dallas/Atlanta/New Jersey; Bajío - Laredo - Chicago; Tijuana - Otay - LA basin. Mỗi hành lang yêu cầu cấu hình khác nhau giữa xe tải, liên vận đường sắt và đường không (cho SKU nhạy doanh thu). Bước 2, cấu hình theo chế độ nhiệt: dòng thường, mát (15-25°C), lạnh 2-8°C, đông lạnh. Với 2-8°C và đông lạnh, cần ưu tiên nhà ga/cảng cạn có cổng điện container và bến giao nhận lạnh. Bước 3, chọn cửa ngõ và chia cửa dỡ: thay vì dồn vào một hub, chia về 2-3 điểm để giảm rủi ro “điểm đơn”, cân bằng chi phí với tính chắc chắn lịch.
Một “đòn bẩy” quan trọng khác là tích hợp hợp đồng đường sắt-xe tải (drayage) theo mô hình SLA liên chuỗi: thống nhất định nghĩa đúng giờ, thời gian lưu bãi tối đa và cơ chế bồi hoàn khi rollover/đổi cửa ngõ.
Tuần 1-2: chọn 2 hành lang chính và 1 hành lang dự phòng; đo lại lead time, độ lệch chuẩn, điểm tắc. Tuần 3-6: khóa slot liên vận CPKC cho SKU chủ lực, gắn trigger chuyển tải khi cửa ngõ A báo tắc. Tuần 7-10: ký bổ sung bến cắm điện reefer và SOP “đổi cửa ngõ”. Tuần 11-13: kiểm thử sea-air/đường không cho 5-10% SKU nhạy doanh thu để bảo hiểm mùa cao điểm.
Quản trị rủi ro pháp lý & thủ tục: “đường hẹp” có thể nới rộng bằng dữ liệu
Sự khác biệt về quy trình kiểm dịch, an ninh, định mức tờ khai giữa hai phía biên giới thường tạo “điểm nghẽn mềm”. Cách tiếp cận thực dụng là chuẩn hóa trước bộ hồ sơ và thời khung nộp trước theo từng cửa ngõ, tích hợp dữ liệu cấp container/đơn hàng từ trước khi xe/đoàn tàu đến, và gắn KPI “độ đầy đủ hồ sơ” vào đánh giá nhà thầu. Các doanh nghiệp đã dùng dashboard tập trung để nhìn trước 24-72 giờ: lưu lượng dự báo vào cổng, slot liên vận còn trống, tỷ lệ kiểm tra thực tế trung bình theo ngày trong tuần - từ đó luân chuyển tải giữa cửa ngõ mà không phá vỡ cam kết giao hàng.
Tỉ lệ đúng giờ theo cửa ngõ; thời gian chờ trung vị tại cổng; số slot liên vận còn trống theo ngày; tỷ lệ kiểm tra thực tế; tỷ lệ rollover; tình trạng container lạnh rỗng; lead time trung bình và độ lệch chuẩn theo hành lang; số vụ việc an ninh/tuân thủ. KPI phải kéo trực tiếp điều khoản điều chỉnh: vượt ngưỡng thì chia cửa ngõ, kích hoạt tuyến dự phòng.
Biên giới Mexico - Mỹ bước vào chu kỳ nâng cấp hạ tầng sâu rộng, từ cầu biên giới đến liên vận đường sắt và cả ý tưởng hành lang hàng hóa trên cao. Ai “khóa” đúng năng lực theo hành lang - cửa ngõ - chế độ nhiệt, gắn SLA liên chuỗi và vận hành bằng dữ liệu, sẽ biến nearshoring thành biên lợi nhuận chứ không phải một cuộc phiêu lưu chi phí.
