Theo ông Dominic Scriven, hai năm vừa rồi là hai năm khá thách thức. Năm 2022 lợi nhuận bình quân của các doanh nghiệp (DN) niêm yết giảm. Năm 2023, lợi nhuận của các DN niêm yết không thắng. Tuy nhiên, với sự lãnh đạo của Chính phủ, của Bộ Tài chính, dần dần thị trường cũng phục hồi cuối năm ngoái, tăng 12%. Các thành viên thị trường, các nhà đầu tư, các công ty niêm yết bắt đầu có sự phấn khởi.
Ông nêu ra 3 vấn đề, một là quy mô, hai là chức năng, ba là kiến nghị.
Về quy mô, nếu chúng ta muốn hình dung được tiềm năng cho Việt Nam, hãy nhìn về tổng GDP thế giới năm ngoái khoảng 100.000 tỷ USD, giá trị vốn hóa của các thị trường cổ phiếu thế giới là 100.000 tỷ USD, bằng 100% GDP. Tổng số vốn được huy động thông qua thị trường này là trên 10.000 tỷ USD.
Nếu quy ra cho Việt Nam, chúng ta thấy rằng mục đích như trong kế hoạch của Thủ tướng là phát triển giá trị vốn hóa đến 100% GDP chắc chắn là phải có, thị trường nợ đến 100%, chắc chắn là phải có, và khả năng huy động bằng 5% GDP chắc chắn là phải có. Có nghĩa là huy động mỗi năm khoảng 25 tỷ USD vốn cho sự phát triển của các DN Việt Nam, ngang bằng đầu tư trực tiếp FDI.
Về chức năng, có 3 chức năng lớn về cung cấp vốn:
Nguồn cung cấp vốn huyết mạch thông suốt giữa tài chính và doanh nghiệp. Đối với Chính phủ, Chính phủ không chỉ phát hành trái phiếu Chính phủ mà còn mua lại để điều tiết nguồn vốn của ngân sách nhà nước. Thị trường vốn cung cấp nguồn vốn dài hạn, trung hạn mà các ngân hàng thương mại có khi nguồn vốn của họ chỉ có thể ngắn hạn, và hơn hết là cung cấp nguồn vốn cho thành phần tư nhân.
Nhưng không chỉ là cung cấp vốn mà còn đánh giá chất lượng DN, đánh giá chất lượng của hoạt động kinh doanh thương mại bằng cách điều chỉnh giá trị vốn, đồng hành với các DN có tài chính minh bạch và có xác nhận lãi suất phi rủi ro là chìa khóa của giá trị vốn dài hạn của Việt Nam.
Cuối cùng là tăng khả năng cho các nhà đầu tư Việt Nam, các nhà đầu tư nước ngoài. Ông cho biết, "Chúng tôi may mắn được tham gia 30 năm nghiên cứu thị trường vốn của Việt Nam, khách hàng lâu đời nhất của chúng tôi chính là mẹ của tôi. Bà đthị trưa ra khoản đầu tư đầu tiên năm 1995 đến bây giờ đã tăng 9 lần.
Nếu chúng ta quy ra hơn 20 năm thì hằng năm tỉ lệ mang về cho bà bằng USD sau khi tính lạm phát, lãi suất... là 10-12%. Nếu thị trường vốn có thể tạo ra được đãi ngộ như thế cho các nhà đầu tư Việt Nam thì tuyệt vời. Và cuối cùng, nó bớt cái gánh nặng cho an sinh xã hội của Việt Nam."
Về kiến nghị, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần quản lý Quỹ đầu tư Dragon Capital Việt Nam có 3 kiến nghị như sau:
Thứ nhất là không ngừng phát triển hạ tầng, nền tảng, hệ sinh thái của thị trường vốn. Đặc biệt ở đây là mạng lưới các nhà đầu tư có tổ chức ở Việt Nam, chắc chắn phải mở rộng. Bởi vì thị trường vốn ở Việt Nam là thị trường biến động nhất trong khu vực và nó không dừng lại ở đấy.
Thứ hai, kiểm soát vấn đề biến động là không ngừng củng cố niềm tin trên thị trường chứng khoán (TTCK), đặc biệt là niềm tin của các nhà đầu tư.
Thứ ba là yếu tố cụ thể hóa. Một chủ đề được nhắc rất nhiều ngày hôm nay là nâng hạng TTCK Việt Nam, chúng tôi rất ủng hộ và mong sớm ra đời đối sách bù trừ trung tâm của Việt Nam (CCP). Nếu chưa triển khai được thì chắc chắn phải lo đến vấn đề cơ cấu lại khi xác minh đối với nhà đầu tư nước ngoài, còn nếu được thì sớm nghiên cứu và chọn thí điểm các chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết.
Kiến nghị cuối cùng là cùng nghiên cứu, thúc đẩy phát triển Trung tâm tài chính của Việt Nam. Đây là cơ hội bằng vàng đối với Việt Nam.
