Giảm thiểu rủi ro trong bảo hiểm hàng hạt rời chở xá

Thông thường để đề phòng giảm thiểu rủi ro đối với bảo hiểm hàng hạt rời chở xá thì các công ty bảo hiểm thường đưa ra các biện pháp như kiểm soát về tàu biển; cân nhắc rủi ro được bảo hiểm cung cấp cho khách hàng; giám định, đề phòng hạn chế tổn thất và đưa ra mức miễn thường có khấu trừ đối với rủi ro thiếu hụt.

Kiểm soát về tàu biển

Tàu biển nói chung và tàu chở hàng hạt rời chở xá nói riêng đóng một vai trò quan trọng trong việc kiểm soát các rủi ro xảy ra đối với hàng hóa. Thông thường đối với các lô hàng hạt rời chở xá, các công ty bảo hiểm thường bổ sung thêm một số điều khoản liên quan đến tàu, nhằm hạn chế các rủi ro có thể phát sinh như sau: Điều khoản bổ sung ISM về hàng hóa; Điều khoản sửa đổi ISPS về hàng hóa; Điều khoản phân hạng tàu 01/01/2001.

Ba điều khoản nêu trên nhằm ràng buộc tàu phải phù hợp để chuyên chở loại hàng đó, cũng như tuân thủ theo Công ước Solas 1974. Nói một cách khác thì ba điều khoản trên để bổ sung, tăng tính pháp lý hơn cho “Điều khoản loại trừ tàu không đủ khả năng đi biển và không thích hợp cho việc chuyên chở”.

Ngoài ra, các công ty bảo hiểm thường yêu cầu người mua bảo hiểm phải cung cấp thông tin về tàu trước khi hàng hóa xếp lên tàu (thông thường là 2 đến 5 ngày) để họ xem xét có chấp nhận bảo hiểm cho lô hàng hay không. Đối với các lô hàng nhập khẩu, nhà nhập khẩu đi mua bảo hiểm sau khi ký kết hợp đồng mua bán và chưa có thông tin về tàu thì trên các giấy chứng nhận/đơn bảo hiểm được cấp thường có quy định: “Lưu ý: Trước khi xếp hàng lên tàu, người được bảo hiểm phải gửi thông tin về tàu cho người bảo hiểm để kiểm tra xác nhận tàu. Người bảo hiểm chỉ chịu trách nhiệm bồi thường khi tàu có tham gia trách nhiệm dân sự Chủ tàu tại Hội Bảo hiểm P&I quốc tế và trong suốt hành trình đơn P&I của tàu phải còn hiệu lực”. Việc bổ sung cam kết trên nhằm mục đích:

• Đảm bảo tàu có tham gia bảo hiểm với Hội P&I. Trong thực tế, có nhiều trường hợp hàng hóa bị thiệt hại do lỗi của người chuyên chở. Công ty bảo hiểm sau khi bồi thường cho chủ hàng sẽ tiến hành đòi lại người chuyên chở. Để đảm bảo khả năng thu đòi người chuyên chở thì các đơn bảo hiểm/hợp đồng bảo hiểm cho hàng hạt chở rời chở xá thường yêu cầu tàu phải tham gia bảo hiểm với Hội P&I. Việc tham gia Hội P&I sẽ đảm bảo Hội sẽ bảo lãnh, cam kết bồi thường do trách nhiệm của tàu gây nên.

• Quốc tịch, trọng tải, số IMO: Để kiểm tra tàu có nằm trong nhóm tàu phù hợp chuyên chở loại hàng đó hay không, chở đúng trọng tải hay không, quốc tịch tàu có nằm trong nhóm nước bị cấm vận, hoặc các quốc gia có bất lợi trong thương mại hay không, để giảm thiểu các rủi ro liên quan.

• Tuổi tàu: Tàu càng già thì rủi ro càng cao như giao hàng trễ, đi chệch hướng do trang thiết bị
  lỗi thời nên hay gặp các trục trặc về kỹ thuật. Do đó, để hạn chế rủi ro, các công ty bảo hiểm sẽ quy định tuổi tàu chuyên chở cho hàng hạt rời hoặc thu thêm phụ phí tàu già. Thông thường các công ty bảo hiểm sẽ tính phụ phí tàu già theo biểu phí của thị trường London.

Cân nhắc rủi ro được bảo hiểm cung cấp cho khách hàng

Hàng hạt rời chở xá thường xảy ra tình trạng ẩm mốc, vón cục, thối, nảy mầm do bản chất của hàng hóa; ảnh hưởng do chênh lệch độ ẩm, nhiệt độ môi trường khi hành trình giữa các vùng khí hậu khác nhau cũng như chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm. Do đó, việc xác định hàng hóa bị mốc thối do “hấp hơi” (không loại trừ trong A) hay do “bản chất của hàng hóa” (loại trừ trong A) đối với những mặt hàng này rất khó khăn. Điều này đã gây khó khăn, vướng mắc trong công việc xem xét bồi thường và dễ gây tranh chấp.

Khi hàng hóa tham gia theo điều kiện (A), các công ty bảo hiểm sẽ quy định: “Loại trừ ẩm mốc, mất màu, đóng bánh và các tổn thất khác gây ra bởi hấp hơi”. Điểm loại trừ này nhằm đảm bảo việc kiểm soát tốt các rủi ro cũng như tránh các tranh chấp trong việc xác định tổn thất gây ra do “hấp hơi” hay do “bản chất của hàng hóa”.

Trong trường hợp nếu Người được bảo hiểm yêu cầu công ty bảo hiểm không áp dụng điểm loại trừ nêu trên cho hàng hóa của họ, thì công ty bảo hiểm sẽ tiến hành xem xét căn cứ trên: Tính chất tự nhiên của các loại hàng cụ thể, chặng hành trình, thông số kỹ thuật về tàu chuyên chở và một số thông tin khác.

Để đề xuất điều khoản mở rộng cho các tổn thất gây ra bởi bản chất hàng hóa “Đơn bảo hiểm này mở rộng để bảo hiểm cho các tổn thất: ẩm mốc, mất màu, đóng bánh và các tổn thất khác gây ra bởi bản chất hàng hóa”, với điều kiện là tăng tỷ lệ phí bảo hiểm.

Quy định mức khấu trừ đối với rủi ro thiếu hụt

Đối với những lô hàng hạt rời chở xá, người bảo hiểm thường mở rộng bảo hiểm cho thiếu hụt qua cân cầu tại cảng đến nên người bảo hiểm cần tổ chức công tác giám sát, đề phòng hạn chế tổn thất cho từng lô hàng. Do đó, khi bắt đầu dỡ hàng (chưa biết có tổn thất hay không), người bảo hiểm sẽ là người viết giấy yêu cầu giám định gửi đến công ty giám định. Mục đích của việc thuê công ty giám định là để đề phòng, hạn chế tổn thất. Mỗi công ty bảo hiểm có một danh sách các công ty giám định.

Ngoài ra, do tính chất hàng hóa; việc xếp dỡ hàng bằng gàu cạp hoặc ống hút, nên hao hụt trong quá trình xếp dỡ tương đối lớn. Đồng thời sai số hệ thống giữa phương pháp giám định mớn nước với phương pháp qua cân cảng cũng khá cao. Vì vậy, công ty bảo hiểm sẽ tùy từng loại hàng để áp dụng mức khấu trừ phù hợp nhằm giảm thiểu rủi ro bồi thường do thiếu hụt hàng hóa.