Mỹ áp thuế mới đối với Mexico, Canada và Trung Quốc từ ngày 1/2/2025

Đây là động thái mới nhất của Tổng thống Donald Trump nhằm gây áp lực buộc các quốc gia này tăng cường nỗ lực ngăn chặn dòng người nhập cư bất hợp pháp và buôn bán ma túy vào Mỹ. Phát ngôn viên Nhà Trắng, bà Karoline Leavitt, nhấn mạnh: "Đây là những lời hứa đã đưa ra và lời hứa đã được tổng thống thực hiện".

Phản ứng từ các quốc gia liên quan

Trước thông báo này, Thủ tướng Canada Justin Trudeau tuyên bố sẽ có phản ứng "mạnh mẽ nhưng hợp lý" nếu Mỹ tiến hành áp thuế. Ông nhấn mạnh: "Nếu tổng thống chọn áp thuế đối với Canada, chúng tôi đã sẵn sàng với một phản ứng có mục đích, mạnh mẽ nhưng hợp lý và ngay lập tức". Chính phủ Canada đã lên kế hoạch thực hiện các biện pháp đáp trả, bao gồm việc áp thuế tương tự lên hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ. Trong quá khứ, Canada từng có động thái tương tự khi Mỹ áp thuế thép và nhôm vào năm 2018, dẫn đến một cuộc xung đột thương mại căng thẳng. Nhiều chuyên gia kinh tế Canada lo ngại rằng nếu cuộc chiến thuế quan kéo dài, nền kinh tế nước này có thể bị ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản và công nghiệp chế tạo.

Tại Mexico, chính phủ của Tổng thống Claudia Sheinbaum đang liên lạc chặt chẽ với chính quyền Trump để tìm giải pháp. Bà Sheinbaum cho biết: "Chúng tôi tin rằng đối thoại là cách tốt nhất để giải quyết các vấn đề và tránh những biện pháp có thể gây hại cho cả hai bên". Mexico phụ thuộc rất nhiều vào thương mại với Mỹ, với hơn 80% hàng xuất khẩu của nước này đổ vào thị trường Mỹ. Nếu các mức thuế mới được thực hiện, ngành sản xuất ô tô của Mexico - vốn là một trong những trụ cột kinh tế quan trọng - có thể chịu tổn thất nặng nề. Các chuyên gia thương mại tại Mexico cũng cảnh báo rằng việc đánh thuế hàng hóa có thể làm suy giảm sự cạnh tranh của các công ty Mexico, dẫn đến việc mất đi nhiều cơ hội đầu tư từ nước ngoài.

Trong khi đó, Trung Quốc đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ, gọi động thái của Mỹ là "vô trách nhiệm" và nhấn mạnh rằng các biện pháp này sẽ gây hại cho lợi ích thương mại song phương. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố: "Chúng tôi kêu gọi Mỹ xem xét lại quyết định này và trở lại con đường hợp tác". Bắc Kinh có thể sẽ áp dụng các biện pháp đáp trả tương tự, chẳng hạn như đánh thuế mạnh hơn vào các sản phẩm nông nghiệp của Mỹ, đặc biệt là đậu nành, vốn là một mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Mỹ sang Trung Quốc. Theo các nhà phân tích, cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung vốn đã căng thẳng từ nhiều năm qua có thể sẽ tiếp tục leo thang, làm gia tăng bất ổn trong chuỗi cung ứng toàn cầu và ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp và người tiêu dùng tại cả hai quốc gia.

Tác động kinh tế và phản ứng trong nước Mỹ

Việc áp thuế này dự kiến sẽ có tác động đáng kể đến nền kinh tế Mỹ cũng như các đối tác thương mại.

Theo S&P Global Ratings, các ngành công nghiệp như ô tô và thiết bị điện tại Mexico, cùng với các ngành chế biến hàng hóa tại Canada, sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất.

Đối với Mỹ, các ngành nông nghiệp, kim loại và ô tô có thể đối mặt với rủi ro nếu các nước láng giềng áp dụng biện pháp trả đũa tương tự. Giá thành các sản phẩm nhập khẩu có thể tăng mạnh, làm ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng và chi phí sản xuất của nhiều công ty Mỹ. Điều này có thể dẫn đến việc giảm sản lượng, mất việc làm và giá cả hàng hóa tăng cao, ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng Mỹ.

Trong nước, nhiều doanh nghiệp nhỏ tại Mỹ đang lo ngại về việc chi phí sản xuất tăng cao do phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu. Laurel Orley, chủ sở hữu của Daily Crunch, chia sẻ: "Chúng tôi đang tìm cách điều chỉnh chuỗi cung ứng để giảm thiểu tác động, nhưng điều này không hề dễ dàng". Nhiều công ty trong ngành sản xuất và bán lẻ đang tìm kiếm giải pháp thay thế, bao gồm việc chuyển sang các nhà cung cấp nội địa hoặc tìm kiếm nguồn cung ứng từ các quốc gia không bị ảnh hưởng bởi thuế quan. Tuy nhiên, quá trình này có thể mất thời gian và chi phí cao, làm giảm khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Mỹ trên thị trường quốc tế.

Bên cạnh đó, thị trường chứng khoán Mỹ cũng có dấu hiệu phản ứng tiêu cực trước thông tin này. Các chỉ số chính như Dow Jones, S&P 500 và Nasdaq đã chứng kiến sự sụt giảm nhẹ ngay sau khi Nhà Trắng công bố kế hoạch áp thuế. Các nhà đầu tư lo ngại rằng căng thẳng thương mại có thể làm chậm đà tăng trưởng kinh tế và gây ra những biến động khó lường trên thị trường tài chính. Ngoài ra, nếu các nước đối tác thương mại áp đặt thuế trả đũa, xuất khẩu của Mỹ có thể bị ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt là trong các ngành nông nghiệp, công nghệ và hàng tiêu dùng.

Việc áp thuế cũng có thể có tác động đến chính trị nội bộ Mỹ, đặc biệt là trong bối cảnh cuộc bầu cử tổng thống sắp tới. Một số nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ đã lên tiếng chỉ trích chính sách này, cho rằng nó có thể làm gia tăng chi phí sinh hoạt cho người dân Mỹ mà không đạt được mục tiêu mong muốn. Trong khi đó, những người ủng hộ Trump tin rằng đây là một chiến lược mạnh mẽ để bảo vệ lợi ích quốc gia và đảm bảo an ninh biên giới. Điều này đặt ra câu hỏi liệu chính quyền Trump có sẵn sàng điều chỉnh chính sách nếu áp lực kinh tế trở nên quá lớn hay không.

Việc Mỹ áp đặt các mức thuế mới đối với Canada, Mexico và Trung Quốc thể hiện quyết tâm của chính quyền Trump trong việc sử dụng công cụ thương mại để đạt được các mục tiêu chính trị và an ninh. Tuy nhiên, động thái này cũng đặt ra nhiều thách thức và rủi ro cho cả nền kinh tế Mỹ và các đối tác thương mại. Việc sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán có thể dẫn đến những phản ứng tiêu cực, gây ra các cuộc chiến thương mại không mong muốn và ảnh hưởng đến người tiêu dùng.

Mặc dù chính sách thuế quan có thể mang lại lợi ích ngắn hạn, nhưng về lâu dài, nó có nguy cơ làm giảm sức cạnh tranh của nền kinh tế Mỹ và khiến các đối tác thương mại tìm kiếm các thị trường thay thế. Một số chuyên gia kinh tế cho rằng, thay vì tập trung vào các biện pháp trừng phạt thương mại, chính phủ Mỹ nên ưu tiên các chiến lược hợp tác song phương để giải quyết vấn đề nhập cư và an ninh biên giới.

Do đó, cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng và đối thoại giữa các bên để tìm ra giải pháp hợp lý, đảm bảo lợi ích chung và duy trì ổn định kinh tế toàn cầu. Nếu không có sự điều chỉnh hợp lý, chính sách thuế quan này có thể gây ra những hậu quả ngoài dự kiến, ảnh hưởng đến không chỉ nền kinh tế Mỹ mà còn toàn bộ nền kinh tế thế giới.