Robot và Tự động hóa trong Logistics: Xu hướng tất yếu của thời đại

Từ robot công nghiệp đến tự động hóa kho hàng

Robot đầu tiên, Unimate, được sử dụng trong các nhà máy sản xuất từ đầu thập niên 1960, đánh dấu khởi đầu cho kỷ nguyên tự động hóa. Đến những năm 1970-1980, các hệ thống lưu trữ và truy xuất tự động (AS/RS) bắt đầu được triển khai trong logistics, với điển hình là nhà máy hóa chất Du Pont.

Ngày nay, robot đã vượt xa các nhiệm vụ đơn giản như hàn hay đúc khuôn. Trong lĩnh vực logistics, chúng đóng vai trò quan trọng tại các trung tâm phân phối và kho bãi. Nhờ ứng dụng của các công nghệ tiên tiến như AGV (xe tự hành) và AMR (robot tự động), tự động hóa đã mở rộng phạm vi từ việc lưu trữ, truy xuất hàng hóa đến đóng gói và giao hàng.

Sự chuyển mình này không chỉ đáp ứng nhu cầu tăng trưởng của thương mại điện tử mà còn giải quyết bài toán biên lợi nhuận giảm mạnh, đặc biệt trong những ngành kinh doanh truyền thống.

Hiệu quả, chi phí và tính bền vững

Theo báo cáo của Roland Berger (2016), robot có thể mang lại hiệu suất gấp sáu lần so với lao động thủ công, giúp doanh nghiệp cắt giảm từ 20% đến 40% chi phí logistics. Chi phí nhân công, vốn chiếm tới 55% chi phí vận hành kho bãi, được giảm đáng kể khi áp dụng tự động hóa.

Không chỉ vậy, robot còn giúp doanh nghiệp nâng cao vị thế cạnh tranh và giảm thiểu tác động đến môi trường. Bằng cách giảm sự phụ thuộc vào lao động con người, đặc biệt trong các mùa cao điểm như Giáng sinh hay Tết Nguyên đán, các trung tâm phân phối có thể vận hành hiệu quả hơn, tránh tình trạng thiếu hụt nhân lực.

Mặt trái của tự động hóa

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, tự động hóa cũng đặt ra không ít thách thức. Theo nghiên cứu, 80% hoạt động logistics hiện vẫn dựa vào lao động thủ công. Khi robot dần thay thế con người, nguy cơ thất nghiệp trong lĩnh vực này là điều không thể phủ nhận.

Một khảo sát của Lambrechts và cộng sự (2021) cho thấy, cứ ba công nhân thì có một người có thái độ tích cực khi làm việc với robot, nhưng phần lớn vẫn e ngại về tác động lâu dài của tự động hóa đến an sinh xã hội. Thêm vào đó, việc đầu tư vào robot đòi hỏi chi phí lớn, cả về vận hành lẫn bảo trì, điều mà nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ khó có thể đáp ứng.

Đáng chú ý, khả năng thay thế 1,5 triệu lao động tại khu vực đồng Euro vào năm 2025 (theo Roland Berger, 2016) không chỉ là một con số thống kê mà còn là hồi chuông cảnh báo về sự chuyển đổi lao động quy mô lớn.

Trong thời đại của trí tuệ nhân tạo, học máy và Internet vạn vật (IoT), robot và tự động hóa không chỉ là lựa chọn mà đã trở thành xu hướng không thể đảo ngược. Dù đối mặt với nhiều thách thức, việc chuyển đổi này cũng mở ra cơ hội để nâng cấp kỹ năng lao động, tái cơ cấu ngành nghề và thúc đẩy sự đổi mới.

Sự thành công của tự động hóa trong logistics phụ thuộc vào khả năng thích ứng của cả doanh nghiệp và người lao động. Đây không chỉ là cuộc cách mạng công nghệ mà còn là cuộc cách mạng về tư duy – nơi con người và máy móc không đối đầu mà cùng hợp tác để tạo ra một hệ thống logistics thông minh và bền vững hơn.

Tham khảo:

1. Nikolai Savushkin (2024). Warehouse automation in logistics: Case study of Amazon and Ocado.

1. Ashutosh Dekhne, Greg Hastings, John Murnane, and Florian Neuhaus (2019). Automation in logistics: Big opportunity, bigger uncertainty.

1. DHL Trend Research (2016). Robotics in Logistics: A DPDHL perspective on implications and use cases for the logistics industry.