Vướng mắc trong thực hiện cơ chế một cửa quốc gia

(Vietnam Logistics Review)Trong giai đoạn 2016-2020, Bộ Công Thương đặt ra mục tiêu triển khai cơ chế một cửa quốc gia (NSW): tỷ lệ các giấy phép xuất nhập khẩu thực hiện trong năm 2016-2020 là 100%; Tỷ lệ quy trình, thủ tục liên quan đến cấp giấy phép đối với hàng hóa xuất nhập khẩu của bộ công thương đến 2020 là 100%; Áp dụng hồ sơ, chứng từ điện tử thay thế hồ sơ, chứng từ giấy, thực hiện dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4 đối với các thủ tục hành chính. Tuy nhiên, quy trình thủ tục hiện nay ở Bộ Công Thương chưa được thống nhất, mỗi đơn vị khác nhau, thậm chí cùng một đơn vị nhưng lại có các quy trình thủ tục khác nhau.

Tích cực mở rộng triển khai NSW

Hiện nay, NSW tại cảng biển đã được mở rộng thêm ở khu vực Nam Trung Bộ, như Đồng Nai và Cần Thơ. Để thực hiện thủ tục điện tử cho tàu thuyền VN và nước ngoài nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh và hoạt động tuyến nội địa vào, rời cảng biển, tính đến thời điểm hiện tại, VN đã mở rộng và kết nối với 9 trên tổng số 14 Bộ, ngành. Để tiếp tục triển khai NSW theo Nghị quyết 19/NQ-CP về các giải pháp cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tăng cường năng lực cạnh tranh quốc gia, Nghị quyết 36a/2015/NQ-CP về chính phủ điện tử với mục tiêu chủ yếu là đưa toàn bộ các dịch vụ công chủ yếu tác động đến doanh nghiệp, tổ chức tham gia hoạt động xuất khẩu/nhập khẩu, xuất cảnh/nhập cảnh và quá cảnh lên thực hiện trên NSW. Bộ Tài chính (Tổng cục Hải quan) đang phối hợp với các Bộ, ngành xây dựng Kế hoạch tổng thể triển khai Cơ chế một cửa quốc gia giai đoạn 2016 - 2020 với mục tiêu đến năm 2018 tất cả các thủ tục hành chính liên quan trực tiếp đến hoạt động XNK, XNC của các Bộ, ngành phải được thực hiện thông qua cổng thông tin một cửa quốc gia ở cấp độ 4.

Theo đó, việc mở rộng kết nối NSW được đánh giá chung về cơ bản, các Bộ ngành đã chủ động hơn trong công tác phối hợp cũng như tổ chức thực hiện; hoàn tất rà soát, đánh giá về hệ thống hóa các quy trình thủ tục hành chính có liên quan đến nội hàm triển khai NSW từ đó chuyển hóa vào Luật Hải quan 2014 và Nghị định 08/2015/NĐ-CP. Đồng thời, việc thực hiện NSW khi áp dụng cho các lĩnh vực, doanh nghiệp sẽ rút ngắn được thời gian làm thủ tục, mục tiêu đề ra là sẽ rút ngắn được khoảng từ 15% - 30% thời gian hoặc nhiều hơn. Khi triển khai đầy đủ dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4 trên NSW, hầu hết bộ hồ sơ do doanh nghiệp phải nộp/xuất trình sẽ được đơn giản hóa và điện tử hóa, qua đó giảm thời gian và chi phí cho chuẩn bị chứng từ, hồ sơ thực hiện thủ tục hành chính.

Vẫn còn những khó khăn

Tuy nhiên, theo lãnh đạo Bộ Công Thương, trong quá trình tham gia kết nối với hệ thống NSW, Bộ này đã và đang gặp phải một số khó khăn nhất định. Cụ thể, hành lang pháp lý chưa đáp ứng được mục tiêu thực hiện NSW. Hầu hết các văn bản quy định về quy trình, thủ tục đối với hoạt động XNK của Bộ Công Thương chưa quy định chi tiết về quy trình cấp phép trực tuyến trên NSW cũng như trên hệ thống của Bộ Công Thương. Các chứng từ điện tử chưa có đủ hiệu lực pháp lý để có thể thay thế được các chứng từ giấy.

Ngoài ra, công tác hỗ trợ còn chưa đáp ứng hết được nhu cầu và giải quyết vướng mắc tức thời từ phía doanh nghiệp. Các vướng mắc kỹ thuật thuần túy liên quan đến tiện ích khai báo của hệ thống công nghệ thông tin, các lỗi phần mềm, lỗi kết nối mạng, tốc độ khai báo chậm. Các vướng mắc về quy trình xử lý nghiệp vụ khai báo của các cơ quan nhà nước chưa đồng bộ; kết quả xử lý thủ tục hành chính của các cơ quan nhà nước trên Cổng thông tin một cửa quốc gia chưa kịp thời…

Theo phản ánh của doanh nghiệp, tốc độ truy cập và xử lý hồ sơ của hệ thống NSW vẫn chậm và chưa ổn định. Hệ thống công nghệ thông tin còn chưa được đồng bộ giữa các bộ, ngành, nên đối với nhiều thủ tục doanh nghiệp cần xin nhiều loại giấy phép từ các Bộ, ngành thì một số Bộ vẫn cấp thủ công. Sau đó, doanh nghiệp lại scan các giấy tờ này lên NSW để xin giấy phép của các Bộ khác nên chưa khuyến khích được doanh nghiệp khai báo trực tuyến.

Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp chưa quen với việc khai báo thông tin trên hệ thống điện tử hoặc không thực hiện khai báo điện tử, gây khó khăn cho việc xử lý và trao đổi thông tin với NSW.