Bếp lửa giữa lưng đèo

Hồ Sĩ Bình|22/01/2023 13:31

Trong tranh của Đinh Cường, núi đồi, sương mù, hoa đỏ và rừng lau trắng hun hút, nhà thờ Dran, hình ảnh một người đàn ông lang bạt giữa buổi chiều xanh xám, đang lắng nghe tiếng còi tàu dội vào vách đá của núi rừng. Nhất là nỗi ám ảnh trong tranh, một màu xanh ẩn mật, màu nâu xanh lạnh lẽo sâu thẳm, thơ mộng như một bí ẩn của niềm cô đơn của Dran, Đà Lạt len lỏi vào trong tiềm thức.

Một đêm mưa ở Đà Lạt, ngồi với nhà thơ Nguyễn Chí Hoan, anh rủ tôi về Đơn Dương chơi. Nghe anh kể, chừng hơn 25 năm trước khi còn làm báo ở Sài Gòn anh vẫn lên Đơn Dương, đầu tiên là để viết phóng sự, dần dà lại gắn bó với vùng đất này khi nào không hay. Anh Hoan còn khoe là chùm thơ anh viết về Đơn Dương và hồ Đa Nhim (còn gọi là hồ Đơn Dương) từng đạt giải Nhất Thơ báo Văn Nghệ. Tôi vốn đã mê cái thị trấn lưng đèo này từ lâu rồi. Năm 1973 có lần từ Đà Lạt về cùng họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận đã từng ghé đây ngủ lại một đêm.

Dran là tên gọi người Pháp đặt cho Đơn Dương, thị trấn Dran cách Đà Lạt chừng 40 Km, nằm trên quốc lộ 27. Nếu trên đường về xuôi thì Dran là điểm dừng lại trước khi vượt đèo Ngoạn Mục và ngược lại cũng là nơi nghỉ lại sau khi đã vượt đèo. Dran tự bao giờ trong mắt khách lữ thứ là hình ảnh của một nơi chốn bình yên, một nỗi dịu dàng thân thuộc trên hành trình lên - về Đà Lạt.

Sau nhiều năm trở lại, thị trấn này hình như không có gì thay đổi, vẫn núi đồi trong sương sớm, hoa lau bạt ngàn. Hàng quán vẫn liêu xiêu thưa vắng chỉ có khu vực chợ có chút đông vui, tất cả như có nỗi gì thân thuộc, lòng nhẹ lại một chút bâng khuâng nỗi nhớ về tình bạn tuyệt vời của hai người nghệ sĩ tài danh đã từng có khoảng thời gian trải qua trên mảnh đất này.

Nhà văn Nga Oleg Babukin - Trưởng ban Đối ngoại của Hội Nhà văn Nga đi với chúng tôi, cứ thắc mắc tại sao phải dừng lại ở một phố chợ còn hoang vắng bên lưng đèo như thế này. Chúng tôi mới cho anh ấy biết, nơi đây nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và họa sĩ Đinh Cường từng sống và sáng tác. Khi nghe thế, nhất là đối với Trịnh Công Sơn, người mà anh rất quý trọng, đã rất phấn khởi đi cùng chúng tôi thăm thú thị trấn bé nhỏ dưới lưng đèo.

hello-spring-concept-flowering-fruit-tree-with-lens-flare-bokeh-sunny-sky-background-compressed.jpg

Đó là khoảng năm 1964, Trịnh Công Sơn đang dạy học tại B’Lao, còn Đinh Cường từ Huế vào gặp nhau tại Đà Lạt. Rồi Đinh Cường về Dran, ở lại trong một ngôi nhà sàn bằng gỗ thông nằm chơ vơ chung quanh là núi rừng, có tiếng vượn hú, tiếng chim kêu, tiếng sương mù cùng giá rét(1) ở Lạc Lâm, cách chợ Dran khoảng 4 Km. Trong những tư liệu để lại, hai người đã sống tại đây với tất cả niềm cảm xúc thơ mộng của nỗi cô đơn tuyệt vời trong niềm hứng khởi khát khao sáng tác.

Bản thân là một họa sĩ nhưng Đinh Cường từng viết nhiều bài thơ về miền đất này: Một mình ta cùng trời đất rộng/ Ôi chiều lạnh lùng chiều Đơn Dương/ Những trái su xanh trên giàn rẫy đó/ Hãy ngả mũ chào một bầy két hoang. Những ngày sống xa quê hương, Đinh Cường lại nhớ về trong nỗi u hoài, hư tưởng. Nhớ khói lam chiều lan xa trên sườn núi/ những đoạn đường đèo hoang vu trên Đơn Dương/ tiếng lục lạc của chiếc xe thồ cũ kỹ/ móng ngựa mòn rơi trên đường/ và bạn tôi không còn cùng tôi. Người bạn quá đỗi thân thiết ấy là Trịnh Công Sơn - Tôi thấy bạn cười chiếc răng khểnh Sơn ơi/ Cùng những ngọn lau già rạp mình trong gió hú/ Cánh rừng hoa dã quỳ vàng buồn thiu khi chiều xuống (Chiều mùa đông tối sớm) hay manchon chao, hay những đêm Dran âm u/ Hai người bạn nằm trên hai chiếc/ giường gỗ ván thông, ngọn nến trắng/ Thức khuya viết thư miên man/ Gởi Hướng Dương tên hồn nhiên/ Bạn gọi Dao Ánh/, thời của Còn tuổi nào/ cho em: tuổi nào lang thang thành phố/ tóc mây cài thời của Tuổi đá buồn... (Chiều nay tôi đi trên phố xưa Georgetown mà nhớ bạn). Điều này cho ta biết thêm một điều, trong thời gian ở Dran, Trịnh Công Sơn đã sáng tác những ca khúc để đời Còn tuổi nào cho em, Tuổi đá buồn... và viết thư tình gửi cho Ngô Thị Ánh Dao: Ngoài kia trời chỉ còn thấy viền núi đen cao ngất bao quanh. Tiếng suối chảy buồn.

Trong căn phòng anh Cường ngồi vẽ chân dung anh. Trước mặt anh có Camus, Hemingway, James Dean, Kafka, Steve MacQueen và hai cọng lau dài mà gió thổi phất phơ nhẹ làm hoa trang điểm. Khung cảnh và cuộc sống ở Dran từng làm mê hoặc người nhạc sĩ tài hoa, có lúc anh muốn ở lại: Anh thấy buồn nhưng vẫn tìm thấy được một cái gì âm thầm thu hút trong đó. Nếu có một người thật sự yêu mình, có lẽ anh sẽ đủ can đảm để gầy dựng sự nghiệp mình ở đây.

Dran vẫn để lại trong lòng Đinh Cường nhiều tiếc nhớ, trong lần cuối cùng về Việt Nam, anh đã một mình lên Dran để thăm lại những nơi chốn cũ, thăm nhà thờ cổ, bưu điện ví dụ tôi trở lại không còn giàn su xanh/ chiều Lạc Lâm mưa buốt tháng Mười hai/ không còn tiếng ngựa thồ/ leng keng chiều ngược gió (Nhớ Lạc Lâm 1). Thăm lại ngôi nhà cũ mà rưng rưng nước mắt, những giọt rượu nồng đã cạn/ những đêm sương mù phủ đầy trên Dran (Vẫn rừng cao su của ta). Đó là những đêm khuya lơ khuya lắc khi rượu đã ngấm, anh nhớ lại, những lúc ấy Sơn mới hay ngồi vẽ về đi Sơn nhóm lửa vườn khuya/ như xưa ngồi giữa Đơn Dương lạnh/ chờ nến tàn nghe vượn hú quen (Đứng bên đời kia)... Trong di cảo thơ của Đinh Cường để lại, nhất là những năm tháng ở nước ngoài, Đơn Dương (Dran) được anh nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần trong thơ bằng nỗi thương tiếc khắc khoải bạo liệt trả tôi về Lạc Lâm/ thời giang hồ mộng mị/ trả tôi về chiều nay/ thì thầm lời nguyện nhỏ (Trả tôi về cánh rừng).

Không chỉ là thơ ca mà đặc biệt Dran từng là cảm hứng bất tận để anh vẽ. Trong tranh của Đinh Cường, núi đồi, sương mù, hoa đỏ và rừng lau trắng hun hút, nhà thờ Dran, hình ảnh một người đàn ông lang bạt giữa buổi chiều xanh xám, đang lắng nghe tiếng còi tàu dội vào vách đá của núi rừng. Nhất là nỗi ám ảnh trong tranh, một màu xanh ẩn mật, màu nâu xanh lạnh lẽo sâu thẳm, thơ mộng như một bí ẩn của niềm cô đơn của Dran, Đà Lạt len lỏi vào trong tiềm thức. Màu xanh huyễn hoặc u trầm bàng bạc lãng mạn đầy tính thi ca đó vẫn phảng phất trong những bức tranh Màu trời xanh, Chim đêm, Để nhớ Đà Lạt, Để nhớ nhà thờ Dran, Thiếu nữ chiều ngoài cửa sổ miền đồi núi, Thiếu nữ Dran, Dạ khúc trên đồi xanh..., với một màu riêng có của Đinh Cường, không hẳn là màu xanh lá cây, màu nửa hư nửa thực như mơ, màu của kỷ niệm xanh rêu, xanh ngọc, màu lục bảo của giang hồ biên viễn thời trai trẻ còn giữ lại như một kỷ niệm dịu dàng mà đau đớn. Màu xanh từ núi đồi heo hút Dran đã theo anh như một nỗi nhớ sâu thẳm trong tiềm thức làm thức dậy niềm đam mê không ngừng nghỉ với sắc màu.

Không được như Huế, như Đà Lạt nhưng Dran có một góc sáng riêng biệt êm đềm nhưng da diết trong bầu trời sáng tạo nghệ thuật của Đinh Cường. Và xa hơn, vùng đất ấy đầy ắp những kỷ niệm thời tuổi trẻ thơ mộng nhất với người bạn quá đỗi thân thiết Trịnh Công Sơn - mai đi hồ dễ quên đời/ mai đi hồ dễ quên người được sao... (Đ.C).

Tôi quý cái tình bạn của hai người để rồi khi đến Dran cũng để yêu thêm nơi này.

Bài liên quan

Nguyễn Thành Phong, trời biên ải bay đầy mây trắng

“Đêm ngồi ngã ba sông” là tập thơ cho người đọc nhận diện chân dung nhà thơ Nguyễn Thành Phong. Đọc tập thơ này bạn sẽ nhận ra một nhà thơ đã thấu hiểu mình khi đi trọn một vòng "lục thập hoa giáp" của đời người.

(0) Bình luận

Xếp theo:

Đọc thêm Văn hóa

Tranh Canvas: Xu hướng trang trí nội thất hiện đại

Tranh Canvas: Xu hướng trang trí nội thất hiện đại

Tranh Canvas được tạo ra bằng cách in hoặc vẽ trực tiếp lên vải canvas, một chất liệu bền, nhẹ và dễ bảo quản. Công nghệ hiện đại giúp loại tranh này tái hiện hình ảnh với độ sắc nét cao, màu sắc sống động, mang lại cảm giác chân thực và cuốn hút. Điểm khác biệt của tranh Canvas so với các loại tranh truyền thống là khả năng kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ. Nhờ đó, người tiêu dùng có thể dễ dàng tiếp cận những tác phẩm mang tính cá nhân hóa cao, phù hợp với mọi sở thích và nhu cầu.

Văn hóa
Giáo dục âm nhạc - “hòn đá tảng” cho phát triển trí tuệ và cảm xúc

Giáo dục âm nhạc - “hòn đá tảng” cho phát triển trí tuệ và cảm xúc

Giáo dục âm nhạc từ lâu đã được khoa học chứng minh là một yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển toàn diện về trí tuệ và cảm xúc. Tuy nhiên, tại Việt Nam, bộ môn này chưa được coi trọng đúng mức trong hệ thống giáo dục phổ thông, khiến cho nhiều cơ hội phát triển về cả nhận thức lẫn thẩm mỹ của học sinh bị bỏ lỡ.

Văn hóa
Đêm hòa nhạc "Chamber Music" đặc biệt tại Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh

Đêm hòa nhạc "Chamber Music" đặc biệt tại Nhạc viện Thành phố Hồ Chí Minh

Theo thông báo từ Ban tổ chức, vào lúc 19:30 ngày 15/10/2024, tại Phòng Hòa nhạc - Nhạc viện TP.HCM (112 Nguyễn Du, Quận 1), sẽ diễn ra buổi hòa nhạc "Chamber Music" đặc biệt do các nghệ sĩ đến từ Đại học Nebraska - Lincoln (Mỹ) biểu diễn. Đây là một phần của chương trình hợp tác quốc tế giữa Nhạc viện TP.HCM và trường Đại học Nebraska-Lincoln, với mục tiêu mang lại trải nghiệm âm nhạc chất lượng cao từ các nghệ sĩ tài năng hàng đầu của Mỹ.

Văn hóa
Tiếng vọng từ “Người đồng thời”!

Tiếng vọng từ “Người đồng thời”!

Nữ sỹ Bích Liên cứ lặng lẽ sống, lặng lẽ chiêm nghiệm và sáng tác, rồi đều đặn vài năm lại thấy xuất bản một ấn phẩm thơ! Tập thơ này đã là ấn phẩm thơ thứ 09 trong hành trình sáng tạo nghệ thuật thi ca của chị!

Văn hóa
Âm nhạc cổ điển cho giới trẻ

Âm nhạc cổ điển cho giới trẻ

Âm nhạc cổ điển, dòng nhạc bác học vốn trừu tượng và chưa thực sự gần gũi với người Việt, là di sản quý báu mà các nhà soạn nhạc thiên tài đã để lại cho nhân loại. Tuy còn xa lạ, nhưng nhiều quốc gia phát triển đã coi trọng và đưa dòng nhạc này vào chương trình giáo dục chính thống, giúp bồi dưỡng tâm hồn và phát triển trí tuệ cho thế hệ trẻ.

Văn hóa
Đỗ Thu Hằng, ru vách đêm trong giấc tự trào

Đỗ Thu Hằng, ru vách đêm trong giấc tự trào

Vách Đêm mang đến đọc giả một sự dẫn dụ vi tế. Nơi sâu thẳm địa đàng, không cần mỹ từ, lời thơ dịu dàng trong veo, ca từ thuần khiết như con người thật của nhà thơ...

Văn hóa

Nổi bật Tạp chí Vietnam Logistics Review

Tiếp bước đổi mới hành chính tại Bà Rịa - Vũng Tàu

Tiếp bước đổi mới hành chính tại Bà Rịa - Vũng Tàu

(VLR) Trong bối cảnh cả nước đang tích cực thúc đẩy việc sắp xếp các đơn vị hành chính nhằm tối ưu hóa quản lý nhà nước và nâng cao chất lượng phục vụ nhân dân, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (BRVT) đã tiên phong thực hiện giai đoạn đầu của kế hoạch sắp xếp hành chính cấp huyện, xã. Công tác này không chỉ là thách thức lớn mà còn mang lại những triển vọng quan trọng, đặt nền móng cho sự phát triển bền vững của tỉnh trong giai đoạn mới.

Toàn cảnh Kinh tế
Sàn bê tông chất lượng cao: Yếu tố nền tảng cho kho logistics hiện đại

Sàn bê tông chất lượng cao: Yếu tố nền tảng cho kho logistics hiện đại

(VLR) Trong bối cảnh ngành logistics tại Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ, việc cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng, đặc biệt là sàn bê tông, đóng vai trò quan trọng trong nâng cao hiệu quả vận hành nhà kho. Premier Concrete Equipment Việt Nam (PCE Việt Nam), thành viên của tập đoàn Allen Engineering Corporation (Mỹ), đã trở thành một trong những đơn vị tiên phong cung cấp các giải pháp sàn bê tông đạt chuẩn quốc tế, đáp ứng nhu cầu của ngành công nghiệp logistics đang trên đà phát triển mạnh.

Thương hiệu - Giao thương
Tối ưu hóa Logistics "Last Mile": Chìa khóa nâng cao hiệu quả giao hàng

Tối ưu hóa Logistics "Last Mile": Chìa khóa nâng cao hiệu quả giao hàng

(VLR) Trong thời đại thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, logistics "last mile" – giai đoạn vận chuyển cuối cùng đưa hàng hóa từ trung tâm phân phối đến tay người tiêu dùng – không chỉ là một phần của chuỗi cung ứng mà còn là yếu tố then chốt quyết định thành bại của doanh nghiệp. Đây là khâu trực tiếp ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng, bởi tốc độ giao hàng, sự chính xác và trải nghiệm nhận hàng đều phụ thuộc vào giai đoạn này.

Thời sự - Logistics
Continuing Administrative Reform in Ba Ria - Vung Tau

Continuing Administrative Reform in Ba Ria - Vung Tau

(VLR) Amid the national push to restructure administrative units to optimize governance and improve public service delivery, Ba Ria - Vung Tau Province (BRVT) has taken the lead in implementing the initial phase of restructuring administrative divisions at the district and commune levels. This effort not only presents significant challenges but also offers critical opportunities, laying the groundwork for the province's sustainable development in the new era.

English
High-Quality Concrete Floors: A Foundational Factor for Modern Logistics Warehouses

High-Quality Concrete Floors: A Foundational Factor for Modern Logistics Warehouses

(VLR) Amid the robust growth of Vietnam's logistics sector, improving infrastructure quality especially concrete floors has become crucial to enhancing warehouse operational efficiency. Premier Concrete Equipment Vietnam (PCE Vietnam), a subsidiary of the U.S.-based Allen Engineering Corporation, has emerged as a pioneer in providing international-standard concrete flooring solutions tailored to the dynamic logistics industry.

English

Đừng bỏ lỡ

Sàn bê tông chất lượng cao: Yếu tố nền tảng cho kho logistics hiện đại

Sàn bê tông chất lượng cao: Yếu tố nền tảng cho kho logistics hiện đại

(VLR) Trong bối cảnh ngành logistics tại Việt Nam đang tăng trưởng mạnh mẽ, việc cải thiện chất lượng cơ sở hạ tầng, đặc biệt là sàn bê tông, đóng vai trò quan trọng trong nâng cao hiệu quả vận hành nhà kho. Premier Concrete Equipment Việt Nam (PCE Việt Nam), thành viên của tập đoàn Allen Engineering Corporation (Mỹ), đã trở thành một trong những đơn vị tiên phong cung cấp các giải pháp sàn bê tông đạt chuẩn quốc tế, đáp ứng nhu cầu của ngành công nghiệp logistics đang trên đà phát triển mạnh.

Thương hiệu - Giao thương
Lịch thanh toán “365 ngày hạnh phúc” cho khách hàng sở hữu căn hộ Polaris

Lịch thanh toán “365 ngày hạnh phúc” cho khách hàng sở hữu căn hộ Polaris

Đón xu hướng dòng tiền, và nhu cầu tự do tài chính của người trẻ yêu biển, chủ đầu tư TDG Group ra mắt giải pháp tài chính cho khách hàng sở hữu căn hộ Polaris với lịch thanh toán siêu đặc biệt “365 ngày hạnh phúc”.

Thương hiệu - Giao thương
Optimizing "Last Mile" Logistics: The Key to Enhancing Delivery Efficiency

Optimizing "Last Mile" Logistics: The Key to Enhancing Delivery Efficiency

(VLR) In an era where e-commerce is booming, "last mile" logistics the final stage of delivery where goods are transported from distribution centers to consumers has become more than just a part of the supply chain; it is a critical factor determining the success or failure of businesses. This stage directly impacts customer satisfaction, as delivery speed, accuracy, and the overall receiving experience rely heavily on its efficiency.

English
Tối ưu hóa Logistics "Last Mile": Chìa khóa nâng cao hiệu quả giao hàng

Tối ưu hóa Logistics "Last Mile": Chìa khóa nâng cao hiệu quả giao hàng

(VLR) Trong thời đại thương mại điện tử phát triển mạnh mẽ, logistics "last mile" – giai đoạn vận chuyển cuối cùng đưa hàng hóa từ trung tâm phân phối đến tay người tiêu dùng – không chỉ là một phần của chuỗi cung ứng mà còn là yếu tố then chốt quyết định thành bại của doanh nghiệp. Đây là khâu trực tiếp ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng, bởi tốc độ giao hàng, sự chính xác và trải nghiệm nhận hàng đều phụ thuộc vào giai đoạn này.

Thời sự - Logistics
Global Manufacturing Shift: China, Mexico, and the Impact on U.S. Supply Chains

Global Manufacturing Shift: China, Mexico, and the Impact on U.S. Supply Chains

(VLR) In the context of globalization and trade tensions, Chinese companies are relocating production to Mexico, creating significant changes in supply chains and having a profound impact on the U.S. economy.

English
Dịch chuyển sản xuất toàn cầu: Trung Quốc, Mexico và tác động đến chuỗi cung ứng Mỹ

Dịch chuyển sản xuất toàn cầu: Trung Quốc, Mexico và tác động đến chuỗi cung ứng Mỹ

(VLR) Trong bối cảnh toàn cầu hóa và căng thẳng thương mại, các công ty Trung Quốc đang chuyển dịch sản xuất sang Mexico, tạo ra những thay đổi đáng kể trong chuỗi cung ứng và ảnh hưởng sâu rộng đến kinh tế Mỹ.

Thời sự - Logistics
TP.HCM: Ứng phó với biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng

TP.HCM: Ứng phó với biến đổi khí hậu, chuyển đổi xanh, chuyển đổi năng lượng

Chủ tịch UBND Thành phố đã có ý kiến chỉ đạo về triển khai Thông báo số 468/TB-VPCP ngày 15/10/2024 của Văn phòng Chính phủ về Kết luận Phiên họp lần thứ năm của Ban Chỉ đạo quốc gia triển khai thực hiện cam kết của Việt Nam tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu.

Hạ tầng
Green Logistics in Asia: A New Driver for Transport Development

Green Logistics in Asia: A New Driver for Transport Development

As climate change becomes a global challenge, industries are compelled to innovate and adapt to the demands of sustainable development. Logistics, a vital artery in the global supply chain, is no exception to this trend.

English
Logistics xanh tại châu Á: Động lực mới phát triển ngành vận tải

Logistics xanh tại châu Á: Động lực mới phát triển ngành vận tải

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang trở thành thách thức toàn cầu, các ngành công nghiệp đều buộc phải đổi mới để thích nghi với yêu cầu về phát triển bền vững. Ngành logistics vốn đóng vai trò huyết mạch trong chuỗi cung ứng toàn cầu – cũng không nằm ngoài xu thế này.

Logistics xanh
Nhà giáo trong xu hướng chuyển đổi số

Nhà giáo trong xu hướng chuyển đổi số

Buổi tọa đàm “Vai trò nhà giáo trong thời kỳ chuyển đổi số” đã mang đến nhiều góc nhìn sâu sắc về cơ hội và thách thức mà ngành giáo dục Việt Nam đang đối mặt. Sự kiện khẳng định rằng chuyển đổi số không chỉ là xu hướng tất yếu mà còn là cơ hội lớn để nhà giáo định hình tương lai giáo dục. Trong kỷ nguyên số, nhà giáo không chỉ cần thay đổi cách giảng dạy mà còn phải đổi mới tư duy để đồng hành cùng học sinh trước những thách thức mới.

Đào tạo