Bếp lửa giữa lưng đèo

Hồ Sĩ Bình|22/01/2023 13:31

Trong tranh của Đinh Cường, núi đồi, sương mù, hoa đỏ và rừng lau trắng hun hút, nhà thờ Dran, hình ảnh một người đàn ông lang bạt giữa buổi chiều xanh xám, đang lắng nghe tiếng còi tàu dội vào vách đá của núi rừng. Nhất là nỗi ám ảnh trong tranh, một màu xanh ẩn mật, màu nâu xanh lạnh lẽo sâu thẳm, thơ mộng như một bí ẩn của niềm cô đơn của Dran, Đà Lạt len lỏi vào trong tiềm thức.

Một đêm mưa ở Đà Lạt, ngồi với nhà thơ Nguyễn Chí Hoan, anh rủ tôi về Đơn Dương chơi. Nghe anh kể, chừng hơn 25 năm trước khi còn làm báo ở Sài Gòn anh vẫn lên Đơn Dương, đầu tiên là để viết phóng sự, dần dà lại gắn bó với vùng đất này khi nào không hay. Anh Hoan còn khoe là chùm thơ anh viết về Đơn Dương và hồ Đa Nhim (còn gọi là hồ Đơn Dương) từng đạt giải Nhất Thơ báo Văn Nghệ. Tôi vốn đã mê cái thị trấn lưng đèo này từ lâu rồi. Năm 1973 có lần từ Đà Lạt về cùng họa sĩ Hoàng Đăng Nhuận đã từng ghé đây ngủ lại một đêm.

Dran là tên gọi người Pháp đặt cho Đơn Dương, thị trấn Dran cách Đà Lạt chừng 40 Km, nằm trên quốc lộ 27. Nếu trên đường về xuôi thì Dran là điểm dừng lại trước khi vượt đèo Ngoạn Mục và ngược lại cũng là nơi nghỉ lại sau khi đã vượt đèo. Dran tự bao giờ trong mắt khách lữ thứ là hình ảnh của một nơi chốn bình yên, một nỗi dịu dàng thân thuộc trên hành trình lên - về Đà Lạt.

Sau nhiều năm trở lại, thị trấn này hình như không có gì thay đổi, vẫn núi đồi trong sương sớm, hoa lau bạt ngàn. Hàng quán vẫn liêu xiêu thưa vắng chỉ có khu vực chợ có chút đông vui, tất cả như có nỗi gì thân thuộc, lòng nhẹ lại một chút bâng khuâng nỗi nhớ về tình bạn tuyệt vời của hai người nghệ sĩ tài danh đã từng có khoảng thời gian trải qua trên mảnh đất này.

Nhà văn Nga Oleg Babukin - Trưởng ban Đối ngoại của Hội Nhà văn Nga đi với chúng tôi, cứ thắc mắc tại sao phải dừng lại ở một phố chợ còn hoang vắng bên lưng đèo như thế này. Chúng tôi mới cho anh ấy biết, nơi đây nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và họa sĩ Đinh Cường từng sống và sáng tác. Khi nghe thế, nhất là đối với Trịnh Công Sơn, người mà anh rất quý trọng, đã rất phấn khởi đi cùng chúng tôi thăm thú thị trấn bé nhỏ dưới lưng đèo.

hello-spring-concept-flowering-fruit-tree-with-lens-flare-bokeh-sunny-sky-background-compressed.jpg

Đó là khoảng năm 1964, Trịnh Công Sơn đang dạy học tại B’Lao, còn Đinh Cường từ Huế vào gặp nhau tại Đà Lạt. Rồi Đinh Cường về Dran, ở lại trong một ngôi nhà sàn bằng gỗ thông nằm chơ vơ chung quanh là núi rừng, có tiếng vượn hú, tiếng chim kêu, tiếng sương mù cùng giá rét(1) ở Lạc Lâm, cách chợ Dran khoảng 4 Km. Trong những tư liệu để lại, hai người đã sống tại đây với tất cả niềm cảm xúc thơ mộng của nỗi cô đơn tuyệt vời trong niềm hứng khởi khát khao sáng tác.

Bản thân là một họa sĩ nhưng Đinh Cường từng viết nhiều bài thơ về miền đất này: Một mình ta cùng trời đất rộng/ Ôi chiều lạnh lùng chiều Đơn Dương/ Những trái su xanh trên giàn rẫy đó/ Hãy ngả mũ chào một bầy két hoang. Những ngày sống xa quê hương, Đinh Cường lại nhớ về trong nỗi u hoài, hư tưởng. Nhớ khói lam chiều lan xa trên sườn núi/ những đoạn đường đèo hoang vu trên Đơn Dương/ tiếng lục lạc của chiếc xe thồ cũ kỹ/ móng ngựa mòn rơi trên đường/ và bạn tôi không còn cùng tôi. Người bạn quá đỗi thân thiết ấy là Trịnh Công Sơn - Tôi thấy bạn cười chiếc răng khểnh Sơn ơi/ Cùng những ngọn lau già rạp mình trong gió hú/ Cánh rừng hoa dã quỳ vàng buồn thiu khi chiều xuống (Chiều mùa đông tối sớm) hay manchon chao, hay những đêm Dran âm u/ Hai người bạn nằm trên hai chiếc/ giường gỗ ván thông, ngọn nến trắng/ Thức khuya viết thư miên man/ Gởi Hướng Dương tên hồn nhiên/ Bạn gọi Dao Ánh/, thời của Còn tuổi nào/ cho em: tuổi nào lang thang thành phố/ tóc mây cài thời của Tuổi đá buồn... (Chiều nay tôi đi trên phố xưa Georgetown mà nhớ bạn). Điều này cho ta biết thêm một điều, trong thời gian ở Dran, Trịnh Công Sơn đã sáng tác những ca khúc để đời Còn tuổi nào cho em, Tuổi đá buồn... và viết thư tình gửi cho Ngô Thị Ánh Dao: Ngoài kia trời chỉ còn thấy viền núi đen cao ngất bao quanh. Tiếng suối chảy buồn.

Trong căn phòng anh Cường ngồi vẽ chân dung anh. Trước mặt anh có Camus, Hemingway, James Dean, Kafka, Steve MacQueen và hai cọng lau dài mà gió thổi phất phơ nhẹ làm hoa trang điểm. Khung cảnh và cuộc sống ở Dran từng làm mê hoặc người nhạc sĩ tài hoa, có lúc anh muốn ở lại: Anh thấy buồn nhưng vẫn tìm thấy được một cái gì âm thầm thu hút trong đó. Nếu có một người thật sự yêu mình, có lẽ anh sẽ đủ can đảm để gầy dựng sự nghiệp mình ở đây.

Dran vẫn để lại trong lòng Đinh Cường nhiều tiếc nhớ, trong lần cuối cùng về Việt Nam, anh đã một mình lên Dran để thăm lại những nơi chốn cũ, thăm nhà thờ cổ, bưu điện ví dụ tôi trở lại không còn giàn su xanh/ chiều Lạc Lâm mưa buốt tháng Mười hai/ không còn tiếng ngựa thồ/ leng keng chiều ngược gió (Nhớ Lạc Lâm 1). Thăm lại ngôi nhà cũ mà rưng rưng nước mắt, những giọt rượu nồng đã cạn/ những đêm sương mù phủ đầy trên Dran (Vẫn rừng cao su của ta). Đó là những đêm khuya lơ khuya lắc khi rượu đã ngấm, anh nhớ lại, những lúc ấy Sơn mới hay ngồi vẽ về đi Sơn nhóm lửa vườn khuya/ như xưa ngồi giữa Đơn Dương lạnh/ chờ nến tàn nghe vượn hú quen (Đứng bên đời kia)... Trong di cảo thơ của Đinh Cường để lại, nhất là những năm tháng ở nước ngoài, Đơn Dương (Dran) được anh nhắc đi nhắc lại rất nhiều lần trong thơ bằng nỗi thương tiếc khắc khoải bạo liệt trả tôi về Lạc Lâm/ thời giang hồ mộng mị/ trả tôi về chiều nay/ thì thầm lời nguyện nhỏ (Trả tôi về cánh rừng).

Không chỉ là thơ ca mà đặc biệt Dran từng là cảm hứng bất tận để anh vẽ. Trong tranh của Đinh Cường, núi đồi, sương mù, hoa đỏ và rừng lau trắng hun hút, nhà thờ Dran, hình ảnh một người đàn ông lang bạt giữa buổi chiều xanh xám, đang lắng nghe tiếng còi tàu dội vào vách đá của núi rừng. Nhất là nỗi ám ảnh trong tranh, một màu xanh ẩn mật, màu nâu xanh lạnh lẽo sâu thẳm, thơ mộng như một bí ẩn của niềm cô đơn của Dran, Đà Lạt len lỏi vào trong tiềm thức. Màu xanh huyễn hoặc u trầm bàng bạc lãng mạn đầy tính thi ca đó vẫn phảng phất trong những bức tranh Màu trời xanh, Chim đêm, Để nhớ Đà Lạt, Để nhớ nhà thờ Dran, Thiếu nữ chiều ngoài cửa sổ miền đồi núi, Thiếu nữ Dran, Dạ khúc trên đồi xanh..., với một màu riêng có của Đinh Cường, không hẳn là màu xanh lá cây, màu nửa hư nửa thực như mơ, màu của kỷ niệm xanh rêu, xanh ngọc, màu lục bảo của giang hồ biên viễn thời trai trẻ còn giữ lại như một kỷ niệm dịu dàng mà đau đớn. Màu xanh từ núi đồi heo hút Dran đã theo anh như một nỗi nhớ sâu thẳm trong tiềm thức làm thức dậy niềm đam mê không ngừng nghỉ với sắc màu.

Không được như Huế, như Đà Lạt nhưng Dran có một góc sáng riêng biệt êm đềm nhưng da diết trong bầu trời sáng tạo nghệ thuật của Đinh Cường. Và xa hơn, vùng đất ấy đầy ắp những kỷ niệm thời tuổi trẻ thơ mộng nhất với người bạn quá đỗi thân thiết Trịnh Công Sơn - mai đi hồ dễ quên đời/ mai đi hồ dễ quên người được sao... (Đ.C).

Tôi quý cái tình bạn của hai người để rồi khi đến Dran cũng để yêu thêm nơi này.

Bài liên quan

Nguyễn Thành Phong, trời biên ải bay đầy mây trắng

“Đêm ngồi ngã ba sông” là tập thơ cho người đọc nhận diện chân dung nhà thơ Nguyễn Thành Phong. Đọc tập thơ này bạn sẽ nhận ra một nhà thơ đã thấu hiểu mình khi đi trọn một vòng "lục thập hoa giáp" của đời người.

(0) Bình luận

Xếp theo:

Đọc thêm Văn hóa

Tranh Canvas – Sự kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống và hiện đại

Tranh Canvas – Sự kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống và hiện đại

Nghệ thuật luôn phản ánh đời sống và truyền tải cảm xúc của con người qua từng thời kỳ. Trong bối cảnh hiện đại, tranh canvas nổi lên như một sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật truyền thống và sự phá cách đầy sáng tạo của nghệ thuật đương đại. Với độ bền vượt thời gian cùng tính thẩm mỹ cao, tranh canvas đã và đang khẳng định vị thế trong thế giới hội họa và ứng dụng nghệ thuật đời sống.

Văn hóa
Nhà thơ Đinh Nho Tuấn, còn cánh đồng còn lối ta về...

Nhà thơ Đinh Nho Tuấn, còn cánh đồng còn lối ta về...

"Năm ngón chưa đặt tên" là tập thơ thứ 6 của nhà thơ Đinh Nho Tuấn (Hội viên Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh). Từ năm 2018 đến nay, chỉ riêng năm 2021, Đinh Nho Tuấn không xuất bản; các năm khác đều mỗi năm anh “trình làng” một tập.

Văn hóa
Lại Quốc Biểu người giữ "hồn quê" bằng thơ lục bát

Lại Quốc Biểu người giữ "hồn quê" bằng thơ lục bát

Đọc lục bát Lại Quốc Biểu, nhận ra, bên cạnh sự chân quê, dung dị, ông đã có nhiều câu thơ óng ánh, huyền ảo. Làng quê, cánh đồng, bờ đê, con sông....luôn ám ảnh, trở thành vùng ký ức sâu đậm trong tâm hồn thơ Lại Quốc Biểu

Văn hóa
Xu hướng thưởng thức Trà hiện nay: Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

Xu hướng thưởng thức Trà hiện nay: Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

Xu hướng thưởng thức trà hiện nay là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người tiêu dùng. Dù được thưởng thức theo cách cổ điển hay hiện đại, trà vẫn luôn giữ vị trí quan trọng trong đời sống, là biểu tượng của sự tinh tế, thanh khiết và sức khỏe. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, trà không chỉ là một thức uống mà còn là cách để chúng ta tìm lại sự cân bằng, kết nối với thiên nhiên và tận hưởng những giá trị đích thực của cuộc sống.

Văn hóa
Tranh Canvas: Xu hướng trang trí nội thất hiện đại

Tranh Canvas: Xu hướng trang trí nội thất hiện đại

Tranh Canvas được tạo ra bằng cách in hoặc vẽ trực tiếp lên vải canvas, một chất liệu bền, nhẹ và dễ bảo quản. Công nghệ hiện đại giúp loại tranh này tái hiện hình ảnh với độ sắc nét cao, màu sắc sống động, mang lại cảm giác chân thực và cuốn hút. Điểm khác biệt của tranh Canvas so với các loại tranh truyền thống là khả năng kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ. Nhờ đó, người tiêu dùng có thể dễ dàng tiếp cận những tác phẩm mang tính cá nhân hóa cao, phù hợp với mọi sở thích và nhu cầu.

Văn hóa
Giáo dục âm nhạc - “hòn đá tảng” cho phát triển trí tuệ và cảm xúc

Giáo dục âm nhạc - “hòn đá tảng” cho phát triển trí tuệ và cảm xúc

Giáo dục âm nhạc từ lâu đã được khoa học chứng minh là một yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển toàn diện về trí tuệ và cảm xúc. Tuy nhiên, tại Việt Nam, bộ môn này chưa được coi trọng đúng mức trong hệ thống giáo dục phổ thông, khiến cho nhiều cơ hội phát triển về cả nhận thức lẫn thẩm mỹ của học sinh bị bỏ lỡ.

Văn hóa

Nổi bật Tạp chí Vietnam Logistics Review

Thúc đẩy hội nhập thương mại khu vực: Từ bề rộng đến chiều sâu

Thúc đẩy hội nhập thương mại khu vực: Từ bề rộng đến chiều sâu

Việt Nam đã đạt được nhiều thành công trong hội nhập thương mại quốc tế, đặc biệt thông qua các hiệp định thương mại tự do (FTA) với phạm vi rộng lớn. Tuy nhiên, việc tập trung vào số lượng hiệp định thay vì chất lượng cam kết đã khiến chiến lược hội nhập của Việt Nam vẫn còn thiếu chiều sâu.

Toàn cảnh Kinh tế
Tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang thay đổi sâu sắc bởi biến động địa chính trị và sự phát triển công nghệ, chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) không còn hoạt động như trước đây. Sự phân mảnh địa chính trị, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, và xu hướng tự động hóa đã buộc các quốc gia phải tái định hình chiến lược của mình. Việt Nam, với vị trí địa lý chiến lược và nền kinh tế dựa vào xuất khẩu, đang đứng trước những cơ hội vàng để gia tăng giá trị gia nhập GVC.

Thời sự - Logistics
Việt Nam và con đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045

Việt Nam và con đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045

Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng trong lịch sử phát triển kinh tế. Với mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, nước ta cần xây dựng một lộ trình rõ ràng và chiến lược đột phá để duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định, nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất và dịch vụ. Tuy nhiên, liệu Việt Nam có thể biến tham vọng này thành hiện thực khi đối mặt với những thách thức mới từ biến động toàn cầu?

Toàn cảnh Kinh tế
Promoting Regional Trade Integration: From Breadth to Depth

Promoting Regional Trade Integration: From Breadth to Depth

Vietnam has achieved significant success in international trade integration, particularly through wide-ranging free trade agreements (FTAs). However, an emphasis on the quantity of agreements over the quality of commitments has left Vietnam’s integration strategy lacking depth. In an increasingly complex global economy, Vietnam needs to shift its approach from merely reducing tariffs to fostering deeper trade integration to maximize economic benefits.

English
Reshaping Global Value Chains: Opportunities and Challenges for Vietnam

Reshaping Global Value Chains: Opportunities and Challenges for Vietnam

In the context of profound global economic shifts driven by geopolitical disruptions and technological advancements, global value chains (GVCs) no longer operate as they once did. Geopolitical fragmentation, U.S.-China trade tensions, and the rise of automation are forcing nations to redefine their strategies. For Vietnam, with its strategic geographic location and export-driven economy, this presents golden opportunities to enhance its role in GVCs.

English

Đừng bỏ lỡ

Tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang thay đổi sâu sắc bởi biến động địa chính trị và sự phát triển công nghệ, chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) không còn hoạt động như trước đây. Sự phân mảnh địa chính trị, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, và xu hướng tự động hóa đã buộc các quốc gia phải tái định hình chiến lược của mình. Việt Nam, với vị trí địa lý chiến lược và nền kinh tế dựa vào xuất khẩu, đang đứng trước những cơ hội vàng để gia tăng giá trị gia nhập GVC.

Thời sự - Logistics
Chuyển đổi số Logistics với mô hình 4PL tích hợp đa dịch vụ

Chuyển đổi số Logistics với mô hình 4PL tích hợp đa dịch vụ

Trong bối cảnh thương mại điện tử và chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng mở rộng, mô hình 4PL (Fourth Party Logistics) đang nổi lên như một giải pháp hiệu quả để tối ưu hóa hoạt động Logistics, đặc biệt tại thị trường Việt Nam.

Thương hiệu - Giao thương
Vietnam and the Path to Becoming a High-Income Nation by 2045

Vietnam and the Path to Becoming a High-Income Nation by 2045

Vietnam stands at a critical juncture in its economic development history. With the goal of becoming a high-income nation by 2045, the country must establish a clear roadmap and breakthrough strategies to sustain stable growth, enhance value-added production, and expand its service sectors. However, can Vietnam turn this ambition into reality while facing new challenges posed by global uncertainties?

English
Việt Nam và con đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045

Việt Nam và con đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045

Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng trong lịch sử phát triển kinh tế. Với mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, nước ta cần xây dựng một lộ trình rõ ràng và chiến lược đột phá để duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định, nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất và dịch vụ. Tuy nhiên, liệu Việt Nam có thể biến tham vọng này thành hiện thực khi đối mặt với những thách thức mới từ biến động toàn cầu?

Toàn cảnh Kinh tế
Long An phát triển hình thành 10 trung tâm logistics trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050

Long An phát triển hình thành 10 trung tâm logistics trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050

UBND tỉnh Long An đã ban hành Kế hoạch phát triển trung tâm logistics trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Hạ tầng
Developing Green Logistics in the Transition to New-Generation Industrial Parks

Developing Green Logistics in the Transition to New-Generation Industrial Parks

In the context of rapid globalization and increasing pressure from global environmental issues, sustainable development is not merely a trend but has become an urgent necessity for all nations and economic sectors. For Vietnam, a country undergoing a significant transformation to become a production and supply chain hub in Southeast Asia, integrating "green" elements into its economic development strategies-particularly in logistics and industrial parks (IPs) is a top priority.

English
Phát triển logistics xanh trong chuyển đổi khu công nghiệp thế hệ mới

Phát triển logistics xanh trong chuyển đổi khu công nghiệp thế hệ mới

Trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và áp lực gia tăng từ những vấn đề môi trường toàn cầu, việc phát triển bền vững không chỉ là một xu thế mà đã trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với mọi quốc gia và lĩnh vực kinh tế.

Thời sự - Logistics
Lễ ký kết hợp tác phát triển sản phẩm OCOP, Thủ công Mỹ nghệ và Làng nghề truyền thống

Lễ ký kết hợp tác phát triển sản phẩm OCOP, Thủ công Mỹ nghệ và Làng nghề truyền thống

Thỏa thuận hợp tác giữa AGRITRADE và CSED có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung. Thông qua việc xúc tiến thương mại, nâng cao năng lực và kết nối giao thương, chương trình sẽ góp phần thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu các sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Thương hiệu - Giao thương
Cổng chào Đại hải trình The Maris Vũng Tàu - biểu tượng chào đón thượng khách

Cổng chào Đại hải trình The Maris Vũng Tàu - biểu tượng chào đón thượng khách

Tại các thành phố, địa điểm du lịch nổi tiếng trên thế giới, cổng chào được xem là một biểu tượng đặc biệt, dấu hiệu nhận biết của cả một thành phố, điểm đến. Cổng chào Đại hải trình The Maris Vũng Tàu sắp được triển khai thi công sẽ trở thành biểu tượng đặc trưng, điểm check-in dành cho cư dân và du khách khi đến thành phố biển Vũng Tàu.

Thương hiệu - Giao thương
Thành phố Hồ Chí Minh có phòng khám tư nhân khẳng định vị thế trong lĩnh vực nội soi tiêu hóa tiền mê và cắt polyp

Thành phố Hồ Chí Minh có phòng khám tư nhân khẳng định vị thế trong lĩnh vực nội soi tiêu hóa tiền mê và cắt polyp

Theo các chuyên gia y tế, tầm soát sớm cũng như chăm sóc sức khỏe chủ động là “chìa khóa” để mở ra cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc và giảm áp lực lo ngại về bệnh tật cũng như nâng cao chất lượng sống.

Thương hiệu - Giao thương