Hiệp định UKVFTA thương mại xanh và công bằng

Đây là hội thảo chuyên đề nhằm giúp cộng đồng doanh nghiệp xuất khẩu của cả hai nước tận dụng tốt hơn những ưu đãi từ Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Vương quốc Anh, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại xanh và công bằng – xu hướng phát triển tất yếu của thương mại toàn cầu.

Bên cạnh đó, Hội thảo còn là một trong những hoạt động mở đầu cho rất nhiều sự kiện sôi động trong năm kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ai-Len (Vương quốc Anh) (1973-2023).

Hiệp định UKVFTA ngoài lộ trình cắt giảm thuế quan sâu rộng, một mặt tạo lợi thế rõ ràng cho nhiều sản phẩm có thế mạnh của hai nước thâm nhập thị trường của nhau (với Việt Nam là các ngành hàng như: điện thoại, máy móc, dệt may, giày dép, thủy sản, đồ gỗ, sắt thép, cà phê, hạt điều …; với Vương quốc Anh, đó là lĩnh vực máy móc, dược phẩm, hóa chất, nguyên phụ liệu da giày, ô tô cũng như các lĩnh vực dịch vụ như tài chính, vận tải, bán lẻ…); mặt khác, với các cam kết liên quan đến phát triển bền vững, Hiệp định còn là khuôn khổ quan trọng cho các hoạt động hợp tác về thương mại xanh và công bằng, xu thế phát triển quan trọng trên toàn cầu nhằm đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững.

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An nhấn mạnh, phát triển xanh đang là xu hướng phát triển quan trọng trên toàn cầu nhằm đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững. Việt Nam đang trong quá trình chuyển đổi để thực hiện những cam kết quốc tế về phát triển bền vững, tiết kiệm năng lượng và cam kết về khí hậu.

Đối với các doanh nghiệp, đây cũng là cơ hội để tạo ra hàng hóa và dịch vụ thân thiện với môi trường, là cơ hội để hàng hóa thích ứng với các tiêu chuẩn ngày càng cao liên quan đến bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu. Cần lưu ý rằng, quá trình để đạt mục tiêu về trung hòa các bon sẽ làm chuyển dịch lợi thế so sánh xuất khẩu từ các lĩnh vực thâm dụng nhiều lao động và năng lượng sang các lĩnh vực áp dụng kỹ thuật tiên tiến hơn, xanh hơn. Nhận thức này rất quan trọng, các doanh nghiệp phải hiểu rõ vấn đề này. Hội thảo ngày hôm nay là những đóng góp bước đầu cho việc nâng cao hiểu biết xã hội, năng lực quản trị, hỗ trợ doanh nghiệp đối các vấn đề rất mới nhưng đã trở nên bức thiết này.

Ngài Iain Frew, Đại sứ đặc mệnh toàn quyền Vương quốc Anh tại Việt Nam cho rằng các nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm cả nhà đầu tư Anh, đang ngày càng quan tâm hơn đối với vấn đề môi trường và khí hậu. Mặt khác, Việt Nam rất dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu với hơn 3.000 km bờ biển. Do vậy, phía Vương quốc Anh rất vui mừng khi Việt Nam đang trở thành quốc gia dẫn đầu trong khu vực về tính bền vững, với các cam kết đầy tham vọng của Chính phủ tại COP26 nhằm đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.

Mới đây nhất, vào tháng 12/2022, trong chuyến thăm chính thức của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tới Bỉ, dự Hội nghị cấp cao EU-ASEAN, Việt Nam đã cùng Nhóm các Đối tác Quốc tế trong đó có Vương quốc Anh đưa ra Tuyên bố chính trị về việc thiết lập Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP), qua đó sẽ huy động 15,5 tỷ USD để đưa ra nhiều hỗ trợ kỹ thuật và tài chính, qua đó đẩy nhanh qua trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam xanh.

Trong khuôn khổ Hội thảo, các diễn giả, chuyên gia cũng đã chia sẻ, cung cấp thông tin cụ thể hơn về cam kết có liên quan trong UKVFTA, chính sách thương mại xanh và công bằng của Anh trong bối cảnh phát triển xanh đang là xu hướng phát triển quan trọng trên toàn cầu nhằm đáp ứng yêu cầu về phát triển bền vững, chống biến đổi khí hậu. Đồng thời, Hội thảo đã có phiên thảo luận sôi nổi, nơi các chuyên gia đã giải đáp nhiều câu hỏi liên quan đến các cách thức chuyển dịch sang nền thương mại xanh, bền vững; các tiêu chuẩn và lưu ý về “tiêu chí xanh” đối với hàng xuất khẩu vào thị trường Anh, cũng như hợp tác về năng lượng tái tạo.

Hiệp định thương mại tự do giữa Việt Nam và Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland (UKVFTA) chính thức có hiệu lực từ 01/05/2021. Về thương mại hàng hóa, Anh cam kết sẽ xóa bỏ 85,6% số dòng thuế cho hàng hóa của Việt Nam ngay khi Hiệp định có hiệu lực (từ 01/01/2021), xóa bỏ đến 99,2% số dòng thuế từ 01/01/2027, và 0,8% số dòng thuế còn lại sẽ được hưởng hạn ngạch thuế quan (với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%). Với các cam kết này, nhiều sản phẩm thế mạnh của Việt Nam như thủy sản, dệt may, linh kiện điện tử, đồ gỗ, cà phê, gạo, hoa quả … sẽ có lợi thế khi tiếp cận thị trường Anh trong bối cảnh nhiều quốc gia chưa có FTA với Vương quốc Anh, đón đầu làn sóng chuyển dịch nhu cầu do xu thế phát triển xanh và bền vững của Vương quốc Anh.

Trong năm 2022, tổng kim ngạch thương mại hai chiều cả năm tăng 3,3%; trong đó, nhiều mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam có sự tăng trưởng tốt như: cà phê (tăng 61%); đá quý, kim loại quý và sản phẩm (tăng 56%); đồ chơi, dụng cụ thể thao và bộ phận (tăng 59%); giày dép các loại (tăng 40%); hàng dệt may (tăng 36%); dây điện và dây cáp điện (tăng 30%); sản phẩm điện tử và linh kiện (tăng 28%); máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác (tăng 37%)... Ngoài ra, điện thoại các loại và linh kiện vẫn đạt kim ngạch trên 1 tỷ USD. Ở chiều ngược lại, một số sản phẩm xuất khẩu hàng hóa có thế mạnh của Anh quốc tiếp tục đạt kim ngạch lớn như: dược phẩm (81,9 triệu USD); máy móc, thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác (184 triệu USD); ô tô nguyên chiếc các loại (28,5%); cũng như nhiều ngành hàng có tốc độ tăng trưởng ổn định như: sản phẩm hóa chất (tăng 3,5%), sản phẩm từ chất dẻo (tăng 28,3%), thủy sản (23,8%)…

Về lĩnh vực đầu tư, Vương quốc Anh hiện có 507 dự án với tổng số vốn đăng ký đạt gần 4,2 tỷ đô la Mỹ. Riêng trong năm 2022, đã có 53 dự án đăng ký mới với số vốn đăng ký 134,66 triệu USD từ nhà đầu tư Anh tại thị trường Việt Nam. Với kết quả này, Vương quốc Anh đang là đối tác lớn thứ 15 trong số 141 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam, tập trung vào các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, tài chính, ngân hàng, dầu mỏ.