Trong vòng 5 năm qua, thương mại điện tử (TMĐT) Việt Nam đã ghi nhận tốc độ tăng trưởng trung bình hơn 20%/năm, đưa Việt Nam vào nhóm 5 thị trường TMĐT phát triển nhanh nhất thế giới (theo Google, Temasek và Bain & Company, 2024). Tuy nhiên, đằng sau con số tăng trưởng ấn tượng ấy là một “bài toán hóc búa” mà ngành logistics Việt Nam phải đối mặt: làm sao giảm tải cho các đô thị lớn và tối ưu hóa chi phí vận hành để TMĐT phát triển bền vững.
Từ quá tải đô thị đến nhu cầu phân bổ mạng lưới kho vận
Hiện nay, Hà Nội và TP.HCM vẫn là hai trung tâm kho vận lớn nhất cả nước, nơi tập trung phần lớn hoạt động phân phối, giao nhận TMĐT. Tuy nhiên, áp lực hạ tầng, giao thông tắc nghẽn, chi phí mặt bằng cao và nhu cầu tiêu dùng gia tăng nhanh chóng đang đẩy các thành phố này đến giới hạn. Chi phí logistics hiện chiếm tới 16-20% GDP (mức trung bình thế giới 10-12%) nên việc mở rộng và phân tán mạng lưới kho vận về các tỉnh thành có tiềm năng là xu hướng tất yếu. Bên cạnh đó, không nên dồn hết mạng lưới kho vận về hai đô thị lớn và hạ tầng vùng, thủ tục thông quan nội địa và liên kết doanh nghiệp địa phương cũng cần được tháo gỡ để TMĐT thực sự bứt phá.
Bức tranh chuyển dịch logistics rõ nét hơn bao giờ hết
Báo cáo từ Metric cho thấy, trong quý I/2025, nhiều tỉnh thành như Bắc Ninh, Hải Phòng, Bình Dương, Đồng Nai và Đà Nẵng ghi nhận doanh số và sản lượng kho hàng tăng mạnh, vượt mức tăng trưởng trung bình của cả nước so với cùng kỳ 2024.
Đây là chỉ báo quan trọng về xu hướng dịch chuyển logistics ra các vùng vệ tinh, giúp giảm tải cho Hà Nội, TP.HCM và rút ngắn thời gian giao nhận ở các tỉnh thành.
Việc phát triển kho hàng địa phương không chỉ phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa, mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu qua kênh TMĐT xuyên biên giới, đặc biệt trong bối cảnh các hiệp định thương mại tự do (FTA) như RCEP, EVFTA hay CPTPP tiếp tục phát huy hiệu quả.
Nhà nước đồng hành, doanh nghiệp bứt phá
Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương) hiện đang phối hợp với các sàn TMĐT lớn như Shopee, Lazada, Tiki, Sendo cùng chính quyền địa phương để khuyến khích doanh nghiệp mở rộng mạng lưới kho bãi. Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đang xây dựng đề án “Phát triển hệ thống logistics TMĐT vùng - miền đến năm 2030”, tập trung vào: Đầu tư hạ tầng logistics tại các khu vực có tiềm năng cao; Quy hoạch quỹ đất cho các trung tâm logistics vệ tinh; Đơn giản hóa thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp; Khuyến khích áp dụng công nghệ tiên tiến như tự động hóa kho, xe vận chuyển điện, nền tảng quản lý chuỗi cung ứng số.
Cơ hội lớn cho doanh nghiệp địa phương
Đối với doanh nghiệp địa phương, xu hướng phân bổ lại mạng lưới logistics mở ra cánh cửa mới để tham gia sâu vào chuỗi cung ứng TMĐT. Các công ty vừa và nhỏ hoàn toàn có thể trở thành đối tác hậu cần, vận chuyển “chân rết” tại các địa phương, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo ra nhiều việc làm mới.
Khu vực nông thôn và miền núi – nơi vốn bị “bỏ ngỏ” trên bản đồ TMĐT, nay trở thành thị trường tiềm năng nếu hạ tầng logistics được cải thiện. Khi người tiêu dùng ở những khu vực này được phục vụ nhanh chóng, tiện lợi, sức mua chắc chắn sẽ tăng, kéo theo sự phát triển của TMĐT nông sản, hàng địa phương, thủ công mỹ nghệ và hàng tiêu dùng thiết yếu.
Logistics – Nền tảng bứt phá của TMĐT Việt Nam
Có thể thấy, sự phân tán kho vận không chỉ giúp TMĐT Việt Nam giảm chi phí, nâng cao hiệu quả vận hành, mà còn tạo ra một “cú hích” thúc đẩy nền kinh tế số toàn diện. Nếu được thực hiện đồng bộ, đây sẽ là nền tảng để Việt Nam trở thành trung tâm TMĐT, logistics khu vực ASEAN trong tương lai gần. Sự dịch chuyển này là bước đi quan trọng, giúp TMĐT tiếp cận sâu hơn đến người tiêu dùng ngoài đô thị, giảm tải cho trung tâm lớn và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
.jpg "Saigon Newport: When Marketing Becomes Strategic Power")
.jpg "Một đóa thơ nữ: Vẻ đẹp cảm xúc và tượng hình nữ trong thơ Triệu Huệ Quân")
