Phát triển dịch vụ logistics: Đòi hỏi cấp bách từ thực tiễn

Cần có giải pháp giảm chi phí cảng biển

Logistics nội “lép vế”

Hiện nay, mỗi năm có một khôi lượng hàng hóa khổng lồ trị giá khoảng hơn 500 tỷ USD được đưa đến và rời khỏi Việt Nam. Các hoạt động vận tải, kết nối, dịch vụ, kho, bãi, phân phối và nhân lực… tham gia phục vụ khối lượng hàng hóa này lưu thông đã tạo ra những giá trị kinh tế, việc làm… rất lớn.

Dù vậy, xét về trình độ phát triển, chi phí logistics của Việt Nam còn cao, chiếm khoảng hơn 20% GDP. Trong khi đó, mức chi phí logistics trung bình trên thế giới, chỉ khoảng 11% GDP. Trong số hơn 4.000 doanh nghiệp đang kinh doanh dịch vụ logistics tại Việt Nam, có tới 90% là doanh nghiệp trong nước, nhưng hầu hết có quy mô vừa và nhỏ, năng lực cạnh tranh yếu.Thời gian qua, ngành logistics Việt Nam đã phát triển và tăng trưởng nhanh, bình quân khoảng 14-16%/năm. Báo cáo về Chỉ số logistics thị trường mới nổi 2021, do nhà cung cấp dịch vụ kho vận hàng đầu thế giới Agility mới công bố cho thấy, Việt Nam tăng thêm 3 bậc xếp hạng so với năm 2020, đứng ở vị trí thứ 8 trong Top 10 quốc gia đứng đầu. Dự báo, khi vắc-xin ngừa Covid-19 triển khai rộng khắp, triển vọng hồi phục kinh tế toàn cầu và trong nước tiếp tục khả quan hơn, nhu cầu logistics tăng lên, Việt Nam tiếp tục sẽ là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng logistics cao nhất.

Theo Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam, các doanh nghiệp logistics trong nước mới chỉ nắm giữ khoảng 30% thị phần, còn lại thuộc về doanh nghiệp nước ngoài. Hoạt động của doanh nghiệp logistics trong nước manh mún, thiếu liên kết giữa các khâu trong chuỗi, cũng như giữa doanh nghiệp logistics với doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu. Trong vận tải hàng hóa, doanh nghiệp logistics trong nước mới được khách hàng thuê vận chuyển tới cảng nội địa; sau cảng là do doanh nghiệp nước ngoài quyết định đơn vị vận chuyển. Do vậy, xét ở cả chiều mua và chiều bán, các doanh nghiệp logistics trong nước đều bị hạn chế về thị phần khai thác.

Phát triển thị trường, cải thiện năng lực

Dịch vụ logistics đóng vai trò quan trọng đối với nền kinh tế. Thúc đẩy logistics phát triển mạnh, hiệu quả là một đòi hỏi cấp bách từ thực tiễn đang đặt ra.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh chỉ rõ, Quyết định số 221/QĐ-TTg ngày 22/2/2021 của Thủ tướng Chính phủ sửa đổi, bổ sung Quyết định số 200/QĐ-TTg ngày 14/2/2017 về việc phê duyệt kế hoạch nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển dịch vụ logistics Việt Nam đến năm 2025 đã đặt mục tiêu: “Đến năm 2025, tỷ trọng đóng góp của dịch vụ logistics vào GDP đạt 5%-6%, tốc độ tăng trưởng dịch vụ logistics đạt 15%-20%, tỷ lệ thuê ngoài dịch vụ logistics đạt 50%-60%, chi phí logistics giảm xuống tương đương 16%-20% GDP, xếp hạng theo chỉ số LPI trên thế giới đạt thứ 50 trở lên”. Quyết định 221/QĐ-TTg cũng đặt ra 6 nhóm nhiệm vụ chính mà các bộ, ngành, địa phương, hiệp hội cần thực hiện để đạt được mục tiêu nêu trên. Trong đó, phát triển thị trường dịch vụ logistics là một trong 6 nhóm nhiệm vụ chính mà Quyết định 200/QĐ-TTg và Quyết định 221/QĐ-TTg đã đưa ra.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh

Phát triển thị trường logistics không chỉ góp phần nâng cao năng lực, gia tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp logistics, mà còn cho chính doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh. Doanh nghiệp logistics trong nước cần phải liên kết để tạo sức mạnh cộng hưởng mới có thể vượt qua thách thức cạnh tranh với các “đại gia” logistics quốc tế, nắm bắt tốt cơ hội của quá trình hội nhập quốc tế. Cụ thể, cần đẩy mạnh liên kết giữa các doanh nghiệp logistics với nhau, giữa doanh nghiệp logistics với doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu nhằm chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm... Hình thành mạng lưới các doanh nghiệp logistics Việt Nam quy mô lớn, có năng lực dẫn dắt thị trường, tìm kiếm, chia sẻ đơn hàng; có khả năng làm giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam.

Trong nỗ lực thúc đẩy phát triển ngành logistics, Cục Xuất nhập khẩu, Báo Công Thương (Bộ Công Thương) và Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp khoa học - công nghệ (Bộ Khoa học - Công nghệ) phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức Hội thảo “Phát triển thị trường dịch vụ logistics cho doanh nghiệp”, nhằm thảo luận, đề xuất các giải pháp, tạo điều kiện kết nối cung - cầu dịch vụ logistics cho doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; phát triển logistics có giá trị gia tăng cao gắn với sản xuất, xuất nhập khẩu hàng hóa và thương mại trong nước; liên kết logistics và thương mại điện tử cùng phát triển.

Đồng thời, giúp kết nối doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực logistics với đối tác tiềm năng, tham gia chuỗi cung ứng logistics, cung cấp giải pháp thanh toán, giải pháp logistics; tạo điều kiện cho doanh nghiệp khởi nghiệp logistics giao lưu, tiếp cận với doanh nghiệp thương mại điện tử, doanh nghiệp logistics trong và ngoài nước, qua đó tiếp thu kiến thức, kinh nghiệm… để điều chỉnh kịp thời năng lực, đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước.