Với nhu cầu ngày càng gia tăng về việc bảo quản và vận chuyển các mặt hàng dễ hỏng, việc phát triển chuỗi cung ứng lạnh hiệu quả không chỉ giúp Việt Nam cải thiện chất lượng sản phẩm mà còn mở ra cơ hội xuất khẩu lớn cho nền kinh tế. Tuy nhiên, dù cơ hội đang rất rộng mở, ngành chuỗi cung ứng lạnh cũng đang đối mặt với không ít thách thức cần được giải quyết.
Lạnh để tăng trưởng
Hiện nay, chuỗi cung ứng lạnh trở thành yếu tố không thể thiếu đối với sự phát triển của nhiều ngành công nghiệp quan trọng. Việc bảo quản thực phẩm, dược phẩm, và các sản phẩm dễ hỏng không chỉ đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng mà còn ảnh hưởng lớn đến hiệu quả sản xuất và xuất khẩu của một quốc gia. Tại Việt Nam, chuỗi cung ứng lạnh đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bảo quản và vận chuyển nông sản, thực phẩm chế biến sẵn và dược phẩm, đáp ứng nhu cầu trong nước và quốc tế. Điều này không chỉ giúp duy trì chất lượng sản phẩm mà còn giảm thiểu tổn thất sau thu hoạch, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất khẩu nông sản.
Theo Inbound Logistics, ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm đang yêu cầu ngày càng cao về chuỗi cung ứng lạnh, vì những yếu tố như nhiệt độ, độ ẩm và thời gian bảo quản đều có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và hiệu quả sản phẩm. Từ đó, việc duy trì và cải thiện các quy trình quản lý chuỗi cung ứng lạnh đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Ứng dụng rộng, tiềm năng lớn
Ngành chuỗi cung ứng lạnh tại Việt Nam chủ yếu được ứng dụng trong ba lĩnh vực chính: thực phẩm, dược phẩm, và các sản phẩm dễ hỏng khác. Đối với ngành thực phẩm, đặc biệt là các mặt hàng thủy sản, trái cây, rau củ, việc sử dụng chuỗi cung ứng lạnh giúp bảo quản và vận chuyển các sản phẩm đến tay người tiêu dùng với chất lượng cao nhất. Việt Nam là một trong những quốc gia xuất khẩu thủy sản lớn nhất thế giới, nhưng nếu không có chuỗi cung ứng lạnh hiệu quả, những sản phẩm này sẽ mất đi giá trị và cơ hội xuất khẩu.
Trong ngành dược phẩm, việc bảo quản thuốc và vaccine đòi hỏi chuỗi cung ứng lạnh chuyên nghiệp với các tiêu chuẩn nghiêm ngặt về nhiệt độ và độ ẩm. Sự phát triển của chuỗi cung ứng lạnh không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cộng đồng mà còn đảm bảo các sản phẩm dược phẩm không bị hư hại trong quá trình vận chuyển từ nhà sản xuất đến người tiêu dùng.
Thách thức lớn trong việc phát triển chuỗi cung ứng lạnh chính là yêu cầu kỹ thuật cao và chi phí đầu tư lớn. Việc đầu tư vào kho lạnh, các phương tiện vận chuyển chuyên dụng và công nghệ theo dõi nhiệt độ là điều kiện tiên quyết để duy trì chất lượng sản phẩm trong suốt quá trình vận chuyển. Đây chính là một yếu tố mà các doanh nghiệp trong nước cần phải chú trọng nếu muốn duy trì khả năng cạnh tranh trong ngành logistics toàn cầu.
Cơ hội mở, thách thức nhiều
Cơ hội phát triển chuỗi cung ứng lạnh tại Việt Nam hiện nay là rất lớn, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu về sản phẩm chất lượng cao ngày càng tăng, đồng thời các hiệp định thương mại tự do (FTA) mở ra cánh cửa lớn cho xuất khẩu nông sản và thực phẩm chế biến sẵn. Những sản phẩm như trái cây nhiệt đới, thủy sản hay dược phẩm đang được thị trường quốc tế rất ưa chuộng, điều này khiến cho chuỗi cung ứng lạnh trở thành yếu tố quan trọng trong việc kết nối giữa các nhà sản xuất và người tiêu dùng trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất mà ngành logistics lạnh phải đối mặt chính là chi phí đầu tư vào cơ sở hạ tầng kho lạnh và phương tiện vận chuyển chuyên dụng, chưa kể đến yêu cầu về nguồn nhân lực có kỹ thuật cao để vận hành các hệ thống này. Theo báo cáo của SCMR, mặc dù Việt Nam có rất nhiều cơ hội để phát triển, nhưng chi phí vận hành chuỗi cung ứng lạnh vẫn còn khá cao, khiến các doanh nghiệp trong nước khó có thể cạnh tranh với các nước khác như Thái Lan hay Trung Quốc.
Việc thiếu hụt các kho lạnh đạt chuẩn quốc tế và đội ngũ chuyên môn cao cũng tạo ra một khoảng cách lớn về chất lượng và khả năng đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt của các thị trường xuất khẩu lớn. Đây chính là bài toán mà các doanh nghiệp cần giải quyết nếu muốn tận dụng tối đa các cơ hội từ việc tham gia các hiệp định thương mại tự do.
Đầu tư để không lỡ nhịp
Với tiềm năng xuất khẩu lớn và sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp chế biến thực phẩm, dược phẩm tại Việt Nam, chuỗi cung ứng lạnh đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng và nâng cao tính cạnh tranh trên thị trường quốc tế, các doanh nghiệp cần tiếp tục đầu tư vào công nghệ mới, cải thiện cơ sở hạ tầng và phát triển nguồn nhân lực chuyên môn cao. Sự phát triển của chuỗi cung ứng lạnh sẽ không chỉ giúp Việt Nam tận dụng được những cơ hội lớn trong xuất khẩu mà còn thúc đẩy nền kinh tế phát triển bền vững trong tương lai.
Để làm được điều này, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, chính phủ và các tổ chức quốc tế để xây dựng một hệ thống chuỗi cung ứng lạnh hiệu quả, bảo đảm chất lượng sản phẩm và tạo cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam cạnh tranh vững mạnh trên thị trường toàn cầu.
.jpg "Việt Nam có đủ sức cạnh tranh trong chuỗi cung ứng toàn cầu?")
