Điều lệ: Nền tảng quản trị minh bạch của HCM-SME

Tư cách pháp nhân - nguyên tắc cốt lõi

Điều lệ khẳng định HCM-SME là tổ chức xã hội - nghề nghiệp hoạt động theo pháp luật, tự nguyện, tự quản, không vì lợi nhuận. Giá trị của việc định danh pháp lý không chỉ nằm ở “tấm thẻ căn cước” để Hiệp hội ký kết, tiếp nhận tài trợ hay đứng tên dự án; quan trọng hơn, đó là cơ sở để Hiệp hội đại diện hội viên tham vấn, phản biện chính sách với cơ quan nhà nước.

Hai nguyên tắc cốt lõi được nhấn mạnh. Thứ nhất, tính minh bạch trong mọi quyết định - từ kết nạp/cho ra hội viên, thành lập/giải thể ban chuyên môn, đến phê duyệt chương trình. Thứ hai, tính trách nhiệm: mọi chức danh, đơn vị đều có phạm vi thẩm quyền, nhiệm vụ và cơ chế kiểm tra tương ứng. Cùng với việc chuyển đổi địa bàn theo quy định mới của TP.HCM, Điều lệ tạo “hành lang” để Hiệp hội phối hợp hiệu quả với sở, ngành và các liên minh hiệp hội bạn, tránh chồng chéo thẩm quyền, đứt đoạn thông tin.

Quyền – nghĩa vụ hội viên: hợp đồng niềm tin

Một bản Điều lệ tốt luôn hướng về người thụ hưởng. Quyền của hội viên không dừng ở tham gia sinh hoạt hay sử dụng dịch vụ; đó còn là quyền được đại diện khi có vướng mắc pháp lý, rủi ro thương mại, mâu thuẫn hợp đồng; quyền được tiếp cận thông tin, đào tạo, cố vấn, xúc tiến; quyền giám sát hoạt động của Hiệp hội qua các cơ chế công bố định kỳ.

Đi kèm quyền là nghĩa vụ: tuân thủ Điều lệ, đóng hội phí đúng hạn, giữ gìn uy tín cộng đồng doanh nhân, cung cấp thông tin trung thực khi đề nghị hỗ trợ. Điều lệ cũng quy định thủ tục kết nạp/ra hội rõ ràng, giảm tối đa “chi phí thủ tục” và rào cản tâm lý cho doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ – nhóm có ít nguồn lực hành chính. Khi quyền - nghĩa vụ minh bạch, mối quan hệ giữa Hiệp hội và hội viên trở thành hợp đồng niềm tin: cùng tạo giá trị, cùng chịu trách nhiệm.

Thẩm quyền & trách nhiệm: phân quyền đi đôi kiểm soát

Điều lệ sắp xếp bộ máy theo trật tự: Đại hội quyết nghị phương hướng, nhiệm vụ; Ban Chấp hành (BCH) lãnh đạo giữa hai kỳ; Ban Thường vụ (BTV), Ban Thường trực (BTT) tổ chức thực thi; Ban Kiểm tra (BKT) giám sát tuân thủ; Văn phòng do Tổng Thư ký điều hành thường nhật; các ban chuyên môn/CLB/Hội khu vực - Chi hội là cánh tay nối dài chuyên sâu.

Điểm cải tiến quan trọng là phân vai kèm cơ chế giám sát. BTV, BTT có quyền phê duyệt kế hoạch năm và phân bổ nguồn lực, nhưng phải báo cáo BCH định kỳ và chịu kiểm tra của BKT. Tổng Thư ký được giao quyền điều phối, quản trị tài chính - tài sản theo quy chế, song mọi hợp đồng, mua sắm đều theo quy trình bốn mắt, có hồ sơ và truy vết điện tử. Trưởng ban/Chủ nhiệm CLB chịu trách nhiệm kết quả chuyên môn, có KPI rõ - từ số chương trình triển khai, số hội viên tham gia đến độ hài lòng dịch vụ. Cấu trúc này giúp guồng máy vừa linh hoạt (ra quyết định nhanh), vừa kỷ luật (giảm rủi ro cá nhân hóa quyền lực).

Tài chính minh bạch - trụ cột của uy tín

Nguồn lực quyết định sức bật của Hiệp hội. Điều lệ đặt ra đường ray tài chính: hội phí theo bậc, phí dịch vụ hỗ trợ, tài trợ hợp pháp, và các nguồn khác theo quy định. Quan trọng là cơ chế quản lý: lập dự toán, lựa chọn nhà cung cấp, hợp đồng, nghiệm thu, thanh quyết toán, kiểm toán độc lập, công bố công khai trên nền tảng số.
Không chỉ “đúng - đủ - kịp thời”, Điều lệ khuyến khích đo lường hiệu quả theo đầu ra: bao nhiêu doanh nghiệp được tư vấn pháp lý; bao nhiêu khóa đào tạo cấp chứng nhận; bao nhiêu mô hình ESG-Lite được áp dụng; bao nhiêu cơ hội thị trường/hợp đồng được kết nối. Khi nguồn lực gắn với kết quả, tài trợ xã hội hóa đến đúng nơi, niềm tin công chúng tăng lên, uy tín Hiệp hội trở thành tài sản vô hình có sức lan tỏa.

Kiểm tra, khen thưởng, kỷ luật: văn hóa trách nhiệm giải trình

Một tổ chức chuyên nghiệp cần cơ chế phòng ngừa hơn là “chữa cháy”. BKT được trao quyền lập kế hoạch kiểm tra định kỳ và đột xuất, tập trung vào tính tuân thủ Điều lệ, quy chế tài chính, mua sắm, sử dụng tài trợ, bảo mật dữ liệu. Việc công bố kết quả kiểm tra kèm khuyến nghị cải thiện là bước tạo văn hóa “sai thì sửa - sửa đến cùng”.

Khen thưởng và kỷ luật cũng được chuẩn hóa. Khen thưởng không chỉ căn cứ số lượng sự kiện, mà ưu tiên giá trị tạo ra cho hội viên (giải quyết vướng mắc pháp lý, mở thị trường, tăng năng suất, đạt chứng nhận…). Kỷ luật áp dụng khi vi phạm Điều lệ, lợi dụng chức vụ hoặc không hoàn thành KPI. Tất cả đều theo quy trình, có quyền giải trình, có tư liệu chứng minh, có hội đồng xem xét - tránh cảm tính, tránh tiền lệ nguy hiểm.

Số hóa quản trị - nền tảng đo lường

Điều lệ mới khuyến khích số hóa toàn bộ vòng đời quản trị: cơ sở dữ liệu hội viên; hồ sơ nhân sự lãnh đạo - Ban/CLB; lịch họp, nghị quyết, quyết định; quản lý hợp đồng, hóa đơn, tài sản; cổng sự kiện, đào tạo, xúc tiến; bản tin công bố. Trên nền đó, Hiệp hội vận hành bảng điều khiển KPI: lượng kiến nghị tiếp nhận/giải quyết, số doanh nghiệp áp dụng ESG-Lite, số chứng chỉ đào tạo cấp mới, số cơ hội thị trường kết nối…

Số hóa không phải để “đẹp báo cáo”, mà để giảm chi phí giao dịch cho doanh nghiệp và giúp lãnh đạo ra quyết định nhanh, đúng dữ liệu. Khi mọi thứ có dấu vết điện tử, kiểm tra, kiểm toán trở nên nhẹ nhàng; khi kết quả được cập nhật theo thời gian thực, truyền thông có chất liệu xác thực; khi người phụ trách thấy “đường đua - mốc đích - vị trí hiện tại”, động lực cải tiến sẽ bền bỉ.

Nền móng thể chế cho nhiệm kỳ bứt phá

Một kế hoạch hay, một đội ngũ tâm huyết vẫn cần nền móng thể chế để đi đường dài. Điều lệ (sửa đổi, bổ sung) của HCM-SME chính là nền móng ấy: xác định tư cách, chuẩn hóa quyền - nghĩa vụ, phân quyền gắn kiểm soát, minh bạch hóa tài chính, thúc đẩy số hóa, đặt KPI theo đầu ra và nuôi dưỡng văn hóa trách nhiệm giải trình.
Từ nền móng đó, Hiệp hội có thể “định hình” hệ sinh thái dịch vụ: pháp chế - tuân thủ chuỗi cung ứng; ESG-Lite và an toàn dữ liệu; đào tạo theo năng lực; xúc tiến theo cụm ngành; kết nối tài chính và bảo hiểm rủi ro. Doanh nghiệp nhìn thấy chi phí giao dịch giảm; cơ quan quản lý ghi nhận tiếng nói phản biện dựa dữ liệu; xã hội chứng kiến sự minh bạch của một tổ chức nghề nghiệp hiện đại.
Khi Điều lệ được tôn trọng và thực thi nghiêm, HCM-SME sẽ đi qua nhiệm kỳ mới bằng kỷ luật - minh bạch - phục vụ, và chính những giá trị đó sẽ biến niềm tin của cộng đồng doanh nhân TP.HCM thành sức mạnh bứt phá.