Nan giải "câu chuyện" hoàn thuế GTGT cho doanh nghiệp

Theo thống kê sơ bộ của Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, số tiền thuế VAT doanh nghiệp chế biến – xuất khẩu gỗ chưa được hoàn trả là 6,1 nghìn tỷ đồng.

Trong đó, các doanh nghiệp xuất khẩu dăm thuộc Chi hội Dăm gỗ Việt Nam khoảng trên 4 nghìn tỷ đồng (riêng với 11 doanh nghiệp xuất khẩu dăm lớn trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, số thuế chưa được hoàn đến hết tháng 5/2023 là 1.105 tỷ đồng); các doanh nghiệp hội viên Chi hội Gỗ dán cũng chưa được hoàn thuế trên 500 tỷ đồng; số còn lại khoảng 1,6 nghìn tỷ các doanh nghiệp viên nén và chế biến xuất khẩu các sản phẩm gỗ khác.

Các doanh nghiệp hết sức khó khăn khi không được hoàn thuế, thiếu vốn để xoay xở và hỗ trợ người lao động trong bối cảnh khan hiếm đơn hàng.

Đại diện một doanh nghiệp chia sẻ, Công ty gặp rất nhiều khó khăn trong việc hoàn thuế VAT vì thời gian hoàn thuế kéo dài. Theo quy định thời gian đối với hồ sơ kiểm tra trước hoàn thuế sau là 40 ngày nhưng hồ sơ hoàn thuế của Công ty bị kéo dài tới hơn 6 tháng mà không nhận được quyết định hoàn hay không hoàn.

Nguyên nhân là bởi do có quá nhiều bất cập trong truy xuất, xác minh nguồn gốc gỗ vì theo quy định phải xác minh tới tận hộ trồng rừng. Trong khi đó, một lô hàng xuất khẩu của doanh nghiệp được mua của vài chục hộ trồng rừng tại rất nhiều các địa phương khác nhau. Không thể có đủ thời gian và nhân lực để đi xác minh đủ số hộ bán gỗ cho Công ty. Chính vì lẽ đó, Công ty phải rút hồ sơ và tạm thời hoãn nộp hồ sơ hoàn thuế để tập trung vào sản xuất kinh doanh tìm đầu ra cho đơn hàng mới.

Cũng vấn đề truy xuất, xác minh nguồn gốc gỗ, một doanh nghiệp khác nêu vấn đề, việc xác minh tới người dân rất khó cho doanh nghiệp. Công ty nộp hồ sơ hoàn thuế cách đây 2 năm, tới nay vẫn chưa được hoàn thuế do hồ sơ phải chuyển cho công an xã xác minh. Hiện hồ sơ hoàn thuế này đã kéo dài 2 năm mà chưa xác minh xong. “Mỗi ngày 2 đồng chí công an đi xác minh được 4 hộ gia đình trồng rừng, trong khi doanh nghiệp mua ở nhiều địa bàn từ rất nhiều hộ và cơ sở kinh doanh khác nhau, có thể từ hàng nghìn chủ rừng, nếu đi xác minh đầy đủ có thể phải mất 5 năm” - theo đại diện một doanh nghiệp.

Có doanh nghiệp cũng đề nghị kiểm tra hoàn thuế dựa trên việc Hải quan kiểm tra lô hàng tại kho hàng trước khi xuất, có đúng hàng hóa theo khai báo hay không, đã hoàn thành nghĩa vụ thuế theo quy định hay chưa (thuế VAT, thuế xuất khẩu...) và hậu kiểm đối với tiền thanh toán từ nước ngoài. Trường hợp khó kiểm tra thì xin đề nghị bỏ thuế VAT đối với ngành dăm gỗ, còn các thuế VAT của phần dịch vụ, logistics thì cho khấu trừ hoặc hoàn thuế.

Đại diện Chi Hội Dăm gỗ Việt Nam - nhận định, nếu việc hoàn thuế VAT vẫn vướng như hiện nay, không có hướng dẫn cụ thể thì doanh nghiệp đang rơi vào tình trạng mơ hồ, có được hay không được hoàn thuế và doanh nghiệp sẽ bị mất niềm tin.

Khẳng định việc hoàn thuế VAT – nút thắt lớn, cần sớm được tháo gỡ để nhiều doanh nghiệp ngành gỗ có thể tồn tại và chờ đợi thời cơ phục hồi, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cùng cộng đồng doanh nghiệp ngành gỗ đề nghị, Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế rà soát lại các vướng mắc tại các văn bản quy định hiện hành để gỡ khó cho doanh nghiệp, đảm bảo dòng tài chính để doanh nghiệp ký kết các hợp đồng mới, tránh trường hợp hiện có nhiều doanh nghiệp có đơn hàng nhưng lại không có dòng vốn để thực hiện.

Đồng thời đề nghị Bộ tài chính, Tổng cục thuế xem xét và trả lời các hồ sơ hoàn thuế, chia ra từng giai đoạn 3 tháng, 6 tháng để giải quyết dứt điểm các bộ hồ sơ cho doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp xuất khẩu có hợp đồng với doanh nghiệp thương mại thì cho phép hoàn thuế VAT vì đây là giao dịch kinh tế hợp pháp, đáp ứng đủ các điều kiện hoàn thuế. Nếu phát hiện doanh nghiệp vi phạm pháp luật thì đề nghị thanh/kiểm tra và xử lý theo quy định của pháp luật.

Đề nghị Tổng cục Thuế chỉ đạo và hướng dẫn các Cục thuế tỉnh và các Chi cục thuế cấp huyện/thị tiếp tục hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi trong thời gian tới, bao gồm: đẩy nhanh tiền kiểm các bộ hồ sơ hoàn thuế VAT đang có lịch hẹn do hiện nay có những doanh nghiệp vẫn đang đọng tiền hoàn thuế VAT từ vài chục tới vài trăm tỷ đồng, trong khi đó, doanh nghiệp phải đi vay ngân hàng thương mại với lãi suất rất cao (vay trung hạn VNĐ: 11%/năm); tăng cường hỗ trợ công tác hoàn thuế VAT đảm bảo thực hiện đúng thời gian quy định theo luật hiện hành.

Hiện nay quy định về quản lý, truy xuất nguồn gốc lâm sản theo Thông tư số 26/2022/TT-BNNPTNT rất phức tạp, không khả thi, mất rất nhiều thời gian và phát sinh nhiều chi phí nếu tiến hành xác minh đầy đủ. Do đó, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đề nghị cơ quan Thuế chỉ tập trung kiểm soát chặt các nhà cung cấp, doanh nghiệp có xuất hóa đơn thông qua hệ thống hóa đơn điện tử. Doanh nghiệp bị phát hiện gian lận hoàn thuế VAT phải bị xử lý nghiêm để đảm bảo quyền lợi chính đáng của các doanh nghiệp chế biến - xuất khẩu sản phẩm gỗ tuân thủ pháp luật và giúp ngăn ngừa từ sớm những rủi ro trong lĩnh vực thuế.

Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cũng đề nghị Bộ Tài chính đưa mặt hàng gỗ ra khỏi nhóm những mặt hàng rủi ro cao trong việc hoàn thuế vì theo quy định của Luật Lâm nghiệp, gỗ rừng trồng là gỗ hợp pháp.

Nếu tình trạng hoàn thuế VAT còn kéo dài và chưa có hướng xử lý, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam, đề nghị bỏ thuế 10% đối với mặt hàng này, để tránh tình trạng lợi dụng việc hoàn thuế VAT để gian lận ngân sách nhà nước, tác động xấu tới các doanh nghiệp tuân thủ pháp luật và làm ăn chân chính; hoặc có cơ chế/chính sách để doanh nghiệp đóng thuế hộ khâu chế biến gỗ trung gian với mức 1,5% và doanh nghiệp được phép hạch toán vào chi phí của doanh nghiệp.

Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam đánh giá cao chỉ đạo kịp thời của Thủ tướng Chính phủ tại cuộc họp ngày 15/4/2023 tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu cho doanh nghiệp ngành hàng gỗ và thủy sản...

* Theo báo Chính phủ, trong thời gian vừa qua, Tổng cục Thuế đã triển khai hoàn thuế điện tử đạt 99% với gần 80% số hồ sơ hoàn thuế GTGT thuộc diện hoàn thuế trước, kiểm tra sau được cơ quan thuế giải quyết hoàn nhanh chóng trong vòng 6 ngày làm việc kể từ khi nhận được đẩy đủ hồ sơ đề nghị hoàn của người nộp thuế (NNT).

*  Từ ngày 1/1/2022 đến ngày 17/5/2023, tình hình giải quyết hồ sơ hoàn thuế đối với mặt hàng gỗ và sản phẩm từ gỗ: Số hồ sơ cơ quan thuế đã giải quyết hoàn: 4.760 hồ sơ, tương ứng số tiền đã được hoàn: 19.100 tỷ đồng; số hồ sơ DN hủy đề nghị hoàn: 215 hồ sơ, tương ứng số tiền đề nghị hoàn: 1.514 tỷ đồng do DN sau khi gửi hồ sơ đề nghị hoàn thì tự rà soát đối chiếu với quy định về hoàn thuế nhận thấy hồ sơ của DN bị thiếu, kê khai sai, cần điều chỉnh số liệu... cần thời gian để xem xét lại hồ sơ, sổ sách chứng từ.

* Số hồ sơ cơ quan thuế từ chối đề nghị hoàn: 44 hồ sơ, tương ứng số tiền đề nghị hoàn: 310 tỷ đồng. Số hồ sơ đề nghị hoàn chưa được cơ quan thuế giải quyết là: 199 hồ sơ, tương ứng số tiền đề nghị hoàn: 1.119 tỷ đồng, tỉ lệ 4,18% so với tổng số hồ sơ cơ quan thuế đã giải quyết hoàn (199/4.760 hồ sơ)

Nguồn: Báo Chính Phủ & Công Thương