
Bài viết này sẽ điểm qua thực trạng, các chương trình đào tạo nổi bật, thách thức tuyển dụng và những giải pháp hợp tác công-tư nhằm xây dựng lực lượng lao động logistics phù hợp với thời đại mới.
Tầm quan trọng của nguồn nhân lực trong ngành logistics
Ngành logistics đóng vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt tại châu Á, nơi có nhiều trung tâm sản xuất và tiêu thụ lớn. Theo báo cáo của Inbound Logistics, nguồn nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định đến hiệu quả hoạt động logistics, từ việc quản lý kho bãi, vận tải đến chuỗi cung ứng thông minh. Việc thiếu hụt lao động có kỹ năng chuyên môn không chỉ ảnh hưởng đến năng suất mà còn làm tăng chi phí và giảm khả năng cạnh tranh của ngành.
“Những quốc gia có chiến lược đào tạo và phát triển nguồn nhân lực logistics mạnh mẽ không chỉ giúp giảm thiểu chi phí vận hành mà còn nâng cao tính cạnh tranh của ngành trong khu vực và toàn cầu.”
— Inbound Logistics
Liên kết giữa các trường đại học và doanh nghiệp
Để đáp ứng nhu cầu nhân lực chất lượng cao, nhiều quốc gia châu Á đã triển khai các chương trình đào tạo chuyên sâu trong lĩnh vực logistics. Chẳng hạn, tại Singapore, chương trình đào tạo Logistics & Supply Chain Management của Đại học Công nghệ Nanyang (NTU) kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, với sự tham gia của các chuyên gia trong ngành và doanh nghiệp đối tác. Tại Nhật Bản, các trường đại học như Đại học Hitotsubashi và Đại học Keio cũng đã thiết lập các khóa học chuyên sâu về logistics, cung cấp cho sinh viên kiến thức và kỹ năng cần thiết để làm việc trong môi trường quốc tế.
Ngoài ra, các chương trình đào tạo ngắn hạn và chứng chỉ cũng được nhiều tổ chức triển khai, như khóa học về quản lý chuỗi cung ứng của Viện Nghiên cứu Logistics châu Á (ALRI) tại Hàn Quốc, nhằm nâng cao năng lực cho lực lượng lao động hiện tại.

Thách thức trong tuyển dụng
Mặc dù nhu cầu về nguồn nhân lực logistics chất lượng cao ngày càng tăng, nhưng thực tế vẫn gặp phải nhiều khó khăn trong tuyển dụng. Theo SCMR, một trong những thách thức lớn là sự thiếu hụt lao động có kỹ năng chuyên môn, đặc biệt trong các lĩnh vực như quản lý kho bãi, vận tải đa phương thức và chuỗi cung ứng thông minh. Điều này phần lớn do sự chậm trễ trong việc cập nhật chương trình đào tạo phù hợp với xu hướng phát triển của ngành và sự thiếu liên kết chặt chẽ giữa các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp.
Giải pháp: Hợp tác công-tư và đổi mới chương trình học
Để giải quyết vấn đề trên, nhiều quốc gia châu Á đã thúc đẩy hợp tác giữa chính phủ, doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo. Một ví dụ điển hình là sáng kiến "Community Workforce Initiative" của Prologis tại Mỹ, nơi công ty hợp tác với các tổ chức cộng đồng để đào tạo và cung cấp việc làm cho lao động trẻ trong lĩnh vực logistics . Mô hình này có thể được áp dụng tại châu Á, đặc biệt là ở các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, để tăng cường nguồn nhân lực chất lượng cao.
Bên cạnh đó, việc đổi mới chương trình học để tích hợp các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) và dữ liệu lớn (big data) vào giảng dạy là cần thiết. Các trường đại học cần hợp tác chặt chẽ với doanh nghiệp để thiết kế chương trình đào tạo phù hợp với nhu cầu thực tế, đồng thời tổ chức các khóa học ngắn hạn, đào tạo lại cho lực lượng lao động hiện tại.
“Hợp tác giữa các cơ sở đào tạo và doanh nghiệp chính là chìa khóa giúp ngành logistics đáp ứng được các yêu cầu ngày càng cao về kỹ năng và công nghệ. Những quốc gia biết tận dụng được lợi thế này sẽ phát triển nhanh chóng và bền vững.”
— Alan Amling, Giảng viên tại Đại học Tennessee, chuyên gia về chuỗi cung ứng và đổi mới kỹ thuật số

Để phát triển ngành logistics bền vững và hiệu quả, việc xây dựng một lực lượng lao động chất lượng cao là điều kiện tiên quyết. Điều này đòi hỏi sự nỗ lực không chỉ từ phía các cơ sở đào tạo mà còn từ chính phủ và doanh nghiệp trong việc tạo ra môi trường học tập và làm việc phù hợp. Việc thúc đẩy hợp tác công-tư, đổi mới chương trình đào tạo và áp dụng công nghệ mới sẽ giúp ngành logistics châu Á nói chung và Việt Nam nói riêng đáp ứng được yêu cầu của thời đại mới.