Dưới thời Tổng thống Joe Biden, chiến lược của Mỹ đối với Trung Quốc có sự thay đổi, tập trung vào việc hợp tác với các đồng minh và đối tác để đối phó với các thách thức từ Bắc Kinh.
Tại cuộc hội đàm thượng đỉnh trực tuyến giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình vào cuối năm 2023, hai bên đã thảo luận nhiều vấn đề quan trọng. Tuy nhiên, vấn đề kinh tế và thương mại bị đặt sau các chủ đề địa chính trị như Tân Cương, Tây Tạng, Hong Kong và Đài Loan. Ông Biden chỉ đề cập thoáng qua về "chính sách kinh tế, thương mại bất bình đẳng" của Trung Quốc, trong khi dành phần lớn thời gian để thảo luận về các vấn đề khác.
Dù vậy, chính quyền Biden vẫn tiếp tục theo đuổi thỏa thuận thương mại giai đoạn một ký vào tháng 1/2020, trong đó Trung Quốc cam kết tăng lượng hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ thêm 200 tỷ USD trong giai đoạn 2020-2021. Tuy nhiên, Trung Quốc mới chỉ thực hiện được khoảng 60% cam kết này. Nhà Trắng đã tuyên bố sẽ theo dõi sát sao việc thực thi thỏa thuận này và có thể áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt nếu thấy cần thiết.
Các biện pháp của Mỹ
Danh sách đen: Mỹ đã bổ sung hơn 60 công ty Trung Quốc vào danh sách đen, gây ra sự phản đối mạnh mẽ từ phía Bắc Kinh.
Hạn chế thương mại: Mỹ cũng áp đặt các hạn chế nghiêm ngặt đối với việc cung cấp linh kiện và phần mềm cho các công ty công nghệ lớn của Trung Quốc như Huawei và SMIC.
Điều tra thương mại: Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan đang thúc đẩy một cuộc điều tra mới dựa trên Điều khoản 301 của Đạo luật thương mại năm 1974, có thể dẫn đến việc áp đặt thuế quan mạnh hơn nữa đối với Trung Quốc.
Phản ứng của Trung Quốc
Trả đũa thương mại: Trung Quốc dọa sẽ áp đặt các biện pháp trả đũa sau các động thái của Mỹ, tạo ra một không khí căng thẳng trong quan hệ thương mại giữa hai nước.
Tăng mua nông sản: Để đáp ứng thỏa thuận thương mại, Trung Quốc đã yêu cầu các doanh nghiệp nhà nước tăng cường mua nông sản Mỹ.
Giảm thuế: Bắc Kinh cũng đã gỡ bỏ thuế quan đối với nhiều sản phẩm Mỹ để thực hiện cam kết trong thỏa thuận giai đoạn một.
Các ảnh hưởng từ chiến tranh thương mại: Tăng giá thành sản phẩm và dịch vụ do chi phí nhập khẩu cao hơn; đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu, làm gián đoạn sản xuất và phân phối hàng hóa; ảnh hưởng tiêu cực đến người lao động trong các ngành công nghiệp bị tác động bởi thuế quan và hạn chế thương mại.
Thực hiện cam kết thương mại
Đánh giá về triển vọng của cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung được nhìn nhận là đã bước sang một giai đoạn mới với nhiều thay đổi trong cách tiếp cận của chính quyền Biden. Sự dịch chuyển từ chính sách "Nước Mỹ trên hết" của Trump sang hợp tác với các đồng minh và đối tác quốc tế nhằm tạo ra một môi trường ổn định hơn cho quan hệ thương mại. Tuy nhiên, những bất đồng cốt lõi giữa hai nước vẫn còn tồn tại và có thể tiếp tục gây ra những căng thẳng trong tương lai.
Bên cạnh đó, việc Mỹ và Trung Quốc tìm kiếm các điểm hợp tác hạn chế có thể giúp giảm bớt các tác động tiêu cực đến nền kinh tế toàn cầu. Việc giảm thuế hoặc nới lỏng các biện pháp hạn chế thương mại cũng là những biện pháp có thể được xem xét để hỗ trợ sự phục hồi kinh tế trong ngắn hạn.
Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung vẫn là một thách thức lớn đối với cả hai quốc gia và nền kinh tế toàn cầu. Dù đã có những nỗ lực giảm bớt căng thẳng, nhưng sự bất đồng về chính sách và chiến lược vẫn còn tồn tại. Trong bối cảnh này, việc theo dõi sát sao các diễn biến và điều chỉnh chính sách kịp thời sẽ là yếu tố then chốt để giảm thiểu các tác động tiêu cực và thúc đẩy sự ổn định và phát triển kinh tế.
Trong bài viết “Quan Hệ Mỹ - Trung 2024: Quản lý cạnh tranh tránh xung đột" (U.S. - China Relations in 2024: Managing Competition without Conflict) của Joe Mazur một chuyên gia phân tích cao cấp tại Trivium China đã tập trung vào việc phân tích cách Mỹ và Trung Quốc quản lý mối quan hệ cạnh tranh mà không dẫn đến xung đột. Ông nhấn mạnh rằng chính quyền Biden đã điều chỉnh chiến lược để hợp tác với các đồng minh nhằm đối phó với Trung Quốc. Mazur cũng đề cập đến những thách thức nội tại của Trung Quốc, bao gồm chính sách kinh tế và những vấn đề xã hội sau đại dịch.
Joe Mazur đã chỉ ra rằng chính quyền Biden vẫn duy trì các biện pháp hạn chế thương mại và đầu tư đối với Trung Quốc, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ nhạy cảm. Điều này nhằm ngăn chặn Trung Quốc sử dụng các khoản đầu tư của Mỹ để phát triển các công nghệ quân sự và an ninh quốc gia. Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh rằng việc này có thể gây tổn hại đến các công ty và nhà đầu tư Mỹ, cũng như làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu".
Còn ở bài viết của tác giả Taylor Loeb “Quan Hệ Mỹ - Trung 2024: Có cải thiện nhưng còn nhiều bấp bênh" (The US - China relationship in 2024 is stabilized but precarious). Tác giả này phân tích rằng mặc dù quan hệ giữa hai nước đã ổn định hơn sau cuộc họp thượng đỉnh giữa Biden và Tập Cận Bình, nhưng vẫn còn nhiều bấp bênh, bất đồng. Loeb nhận định rằng cả hai bên đều muốn duy trì mối quan hệ ổn định nhưng không có nhiều động lực để thúc đẩy một chương trình nghị sự tích cực hơn. Loeb cũng đề cập đến sự hoài nghi sâu sắc và sự cạnh tranh khốc liệt vẫn tồn tại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới này.
Trong bài viết của mình, Taylor Loeb đã phân tích tác động của các biện pháp hạn chế đầu tư mới của Mỹ đối với Trung Quốc. Theo ông, các biện pháp này nhằm bảo vệ an ninh quốc gia của Mỹ nhưng cũng có thể gây ra phản ứng tiêu cực từ phía Trung Quốc, làm tăng căng thẳng thương mại giữa hai nước. Loeb nhấn mạnh rằng cần phải có sự cân nhắc kỹ lưỡng để tránh làm tổn hại đến quan hệ thương mại và kinh tế song phương.
Những phân tích của Joe Mazur và Taylor Loeb cung cấp cái nhìn khá sâu về tình hình chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc hiện nay, nhấn mạnh sự phức tạp và những thách thức trong mối quan hệ của hai cường quốc này. Cả hai chuyên gia đều chỉ ra rằng mặc dù có những nỗ lực để ổn định quan hệ, nhưng các biện pháp hạn chế thương mại và đầu tư của Mỹ cùng với những phản ứng từ Trung Quốc vẫn tiếp tục tạo ra những căng thẳng và rủi ro cho cả hai bên và nền kinh tế toàn cầu.
.jpg "Chuỗi cung ứng liên kết từ mô hình Trung tâm thương mại thế giới")
