Khi thế giới bước vào giai đoạn chuyển đổi số và tái định hình các mô hình sản xuất – kinh doanh sau đại dịch, chuỗi cung ứng toàn cầu đang chịu ảnh hưởng từ nhiều lực kéo khác nhau.
AI: Đòn bẩy công nghệ nâng cao hiệu quả vận hành
Không còn là khái niệm viễn tưởng, AI đang thực sự làm thay đổi cách các doanh nghiệp quản lý chuỗi cung ứng. Từ khâu dự báo nhu cầu, phân tích dữ liệu lớn đến tối ưu hóa tuyến vận chuyển, AI giúp doanh nghiệp nâng cao tốc độ phản ứng và giảm thiểu sai sót do con người.
Khảo sát của Gartner cho thấy, hơn 50% nhà lãnh đạo chuỗi cung ứng tin rằng AI và máy học sẽ là công nghệ tạo ra giá trị vượt trội nhất trong vòng 3 năm tới. Điều đáng chú ý là nhiều tổ chức đã bắt đầu áp dụng AI không chỉ trong vận hành mà còn trong ra quyết định chiến lược – chẳng hạn như mô phỏng rủi ro chuỗi cung ứng, đánh giá kịch bản địa chính trị, hay tối ưu chi phí mua sắm theo thời gian thực.
Dù vậy, một trở ngại phổ biến là sự thiếu hụt kỹ năng nội bộ để triển khai AI một cách hiệu quả. Nhiều doanh nghiệp vẫn phụ thuộc vào bên thứ ba hoặc chỉ sử dụng công nghệ ở cấp độ thử nghiệm (pilot). Đây là lý do vì sao các sáng kiến chuyển đổi số toàn diện cần đi kèm với chiến lược đào tạo nhân lực và đầu tư dài hạn.
ESG: Sức ép từ thị trường… buộc doanh nghiệp thay đổi
Nếu như trước đây ESG được xem là hoạt động tự nguyện, mang tính “trang trí” cho báo cáo thường niên, thì nay nó đã trở thành yếu tố bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Theo khảo sát của Gartner, 67% nhà quản lý cho rằng các quy định ESG – đặc biệt liên quan đến lượng phát thải carbon và tiêu chuẩn lao động – là một trong những yếu tố gây sức ép lớn nhất trong quản trị chuỗi cung ứng hiện đại. Các thị trường lớn như châu Âu, Mỹ, Nhật Bản đang đặt ra rào cản ngày càng khắt khe, buộc doanh nghiệp phải minh bạch hóa quy trình và dữ liệu ESG.
Ở Việt Nam, ESG đang được Chính phủ khuyến khích thông qua lộ trình phát triển kinh tế tuần hoàn, xanh hóa chuỗi giá trị và cải cách quản trị doanh nghiệp. Bộ tiêu chuẩn ESG quốc gia đang được nghiên cứu nhằm tạo hành lang pháp lý cho doanh nghiệp áp dụng, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường xuất khẩu.
Điều này cũng mở ra cơ hội mới cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) – vốn lâu nay bị cho là khó đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế – có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu nếu được hỗ trợ đúng cách.
Biến động địa chính trị: Tái cấu trúc chuỗi cung ứng để thích nghi
Xung đột thương mại Mỹ - Trung, chiến sự tại Ukraine hay các lệnh trừng phạt kinh tế quốc tế đã cho thấy mức độ rủi ro mà địa chính trị có thể gây ra cho chuỗi cung ứng. Các công ty ngày nay không chỉ quan tâm đến giá thành và chất lượng mà còn phải tính đến khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng trong môi trường đầy bất ổn.
Khảo sát của Gartner cho thấy 65% doanh nghiệp đang tích cực thiết kế lại chuỗi cung ứng để tăng tính linh hoạt địa chính trị, bao gồm chiến lược “đa dạng hóa nguồn cung”, “gần hóa sản xuất” (nearshoring) và “nội địa hóa” (reshoring). Những xu hướng này đang làm thay đổi dòng chảy thương mại toàn cầu.
Chẳng hạn, nhiều tập đoàn công nghệ lớn đã dịch chuyển một phần sản xuất từ Trung Quốc sang Việt Nam, Ấn Độ hoặc Mexico nhằm giảm phụ thuộc vào một nguồn duy nhất. Việt Nam, nhờ vị trí chiến lược và sự ổn định chính trị, đang nổi lên như một điểm đến thay thế quan trọng trong chuỗi cung ứng công nghệ toàn cầu.
Việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng không thể diễn ra trong một sớm một chiều. Nó đòi hỏi sự phối hợp từ cấp chiến lược, cơ sở hạ tầng và chính sách thu hút đầu tư có tầm nhìn dài hạn.
Sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ, kỳ vọng từ xã hội và những bất ổn địa chính trị buộc các doanh nghiệp phải nhìn nhận lại toàn bộ cách họ thiết kế, vận hành và quản lý chuỗi cung ứng. AI mang đến lợi thế công nghệ; ESG tạo ra tiêu chuẩn mới về đạo đức và trách nhiệm; trong khi địa chính trị là yếu tố rủi ro khó lường nhưng có thể biến thành cơ hội nếu biết nắm bắt.
Tái định hình chuỗi cung ứng không chỉ là một chiến lược phòng ngừa rủi ro, mà còn là động lực tăng trưởng. Doanh nghiệp nào chủ động thích ứng, đầu tư dài hạn và có tư duy bền vững sẽ giữ được vị thế vững chắc trên thị trường toàn cầu – nơi mà tốc độ thay đổi ngày càng nhanh và sự thích nghi chính là chìa khóa thành công.
.jpg "Chiến lược giảm thiểu tác động của thuế quan đối với chuỗi cung ứng")
.jpg "Developing the Private Economy – A Driver of Sustainable Growth")
.jpg "Buying Technology or Buying Solutions?")
.png "VLR 192")