Bài 2: Cảng sông và hệ thống đường bộ – Nền tảng mới của logistics Bình Dương

Hệ thống cảng hiện hữu như cảng An Sơn, cảng Thạnh Phước, cảng Tân Vạn có khả năng tiếp nhận tàu trọng tải lớn, phục vụ vận chuyển hàng hóa trong nước và xuất khẩu. Tuy nhiên, phần lớn hàng hóa vận chuyển qua cảng sông chủ yếu là vật liệu xây dựng, xi măng, gỗ chứ chưa khai thác tốt vận chuyển container hoặc hàng xuất nhập khẩu.

Cảng sông giúp giảm áp lực cho đường bộ

Hiện tại, 95% hàng hóa tại Bình Dương vẫn được vận chuyển bằng đường bộ, khiến nhiều tuyến đường huyết mạch bị quá tải. Trong khi đó, vận tải đường thủy có chi phí thấp hơn đến 30-40% so với đường bộ, nhưng lại chưa được tận dụng đúng mức.

Nếu các cảng sông được quy hoạch đồng bộ, gắn kết với hệ thống cảng biển và ICD (cảng cạn), Bình Dương có thể giảm bớt lượng xe container lưu thông trên đường bộ, giúp giảm ùn tắc giao thông và tiết kiệm chi phí logistics.

Những thách thức trong phát triển cảng sông

Dù có nhiều lợi thế, nhưng vận tải đường thủy tại Bình Dương vẫn chưa phát triển mạnh do các lý do sau:

- Tĩnh không cầu thấp: Trước đây, cầu Bình Lợi trên sông Sài Gòn có độ cao hạn chế, gây cản trở tàu lớn đi qua. Tuy nhiên, sau khi được nâng cấp, điều kiện khai thác đường thủy đã được cải thiện đáng kể.

- Thiếu quy hoạch đồng bộ: Nhiều cảng sông chưa kết nối tốt với đường bộ hoặc ICD, khiến việc trung chuyển hàng hóa mất nhiều thời gian và chi phí.

- Chưa có chính sách khuyến khích doanh nghiệp sử dụng cảng sông: Phần lớn doanh nghiệp vẫn quen sử dụng vận tải đường bộ mà chưa quan tâm đến đường thủy do thiếu các cơ chế ưu đãi.

Hệ thống đường bộ đóng vai trò quan trọng trong vận chuyển hàng hóa tại Bình Dương, kết nối các khu công nghiệp với cảng biển, sân bay và các trung tâm tiêu thụ lớn.

Hiện tại, tỉnh đã đầu tư nhiều tuyến đường huyết mạch như:

- Mỹ Phước - Tân Vạn: Tuyến đường trọng yếu giúp hàng hóa lưu thông từ các khu công nghiệp đến TP.HCM và các cảng biển.

- Vành đai 3, Vành đai 4: Hai tuyến đường chiến lược kết nối Bình Dương với Đồng Nai, TP.HCM, Long An và Tây Ninh.

- QL 13, ĐT 743, ĐT 747, ĐT 741: Những tuyến đường chính nối liền Bình Dương với các tỉnh lân cận, hỗ trợ vận chuyển hàng hóa đi các vùng khác.

Thách thức của hệ thống đường bộ

Dù đã có nhiều cải thiện, nhưng hệ thống đường bộ vẫn đang gặp một số vấn đề:

- Áp lực giao thông lớn: Lượng xe tải, container ngày càng gia tăng khiến các tuyến đường chính như QL13, Mỹ Phước - Tân Vạn thường xuyên bị ùn tắc.

- Thiếu bãi đỗ xe và khu trung chuyển hàng hóa: Hiện nay, các trung tâm logistics chưa được quy hoạch đồng bộ, gây áp lực lên hạ tầng giao thông đô thị.

- Chưa tận dụng tốt đường sắt: Bình Dương có tuyến đường sắt Bắc - Nam đi qua nhưng chưa được khai thác mạnh cho vận tải hàng hóa.

Để giảm áp lực cho đường bộ, Bình Dương cần đẩy nhanh việc kết hợp vận tải đa phương thức, đặc biệt là kết nối giữa đường thủy - đường bộ - đường sắt.

Trước những thách thức hiện tại, Bình Dương đã đề ra các giải pháp trọng tâm để phát triển hệ thống logistics bền vững.

Đầu tư mạnh vào cảng sông và ICD

Tỉnh sẽ mở rộng các cảng sông, nâng cấp thiết bị bốc dỡ container, đồng thời xây dựng các ICD (cảng cạn) kết nối với cảng sông nhằm tạo thuận lợi cho vận chuyển hàng hóa bằng đường thủy.

Một số dự án trọng điểm đang được triển khai:

- Phát triển cảng Thạnh Phước thành cảng container trung tâm

- Đẩy mạnh vận tải hàng hóa bằng sà lan từ Bình Dương đến cảng Cát Lái và cảng Cái Mép - Thị Vải

- Xây dựng các trung tâm trung chuyển hàng hóa tại Bến Cát, Tân Uyên và Bàu Bàng

Mở rộng và nâng cấp hệ thống đường bộ

Để giảm ùn tắc, Bình Dương đang triển khai hàng loạt dự án mở rộng đường như:

- Mở rộng Quốc lộ 13 lên 8 làn xe

- Nâng cấp ĐT 743, ĐT 747 và ĐT 741

- Hoàn thành các tuyến đường kết nối Vành đai 3, Vành đai 4

Các dự án này sẽ giúp Bình Dương duy trì tốc độ tăng trưởng logistics, đảm bảo kết nối hàng hóa thuận lợi.

Thúc đẩy vận tải đường sắt

Tỉnh đang đề xuất mở rộng ga Sóng Thần để trở thành trung tâm vận chuyển hàng hóa lớn, giúp giảm tải cho đường bộ. Ngoài ra, việc nâng cấp ga An Bình cũng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vận tải liên vùng.

KẾT LUẬN

Tương lai của logistics Bình Dương không chỉ nằm ở các tuyến đường mà còn ở khả năng tối ưu hóa vận tải thông minh, kết nối hiệu quả giữa các phương thức vận chuyển. Đây chính là chìa khóa giúp tỉnh vươn lên trở thành một trung tâm logistics hàng đầu khu vực Đông Nam Á.