Giữa tiết thu dịu mát của biển trời Đông Nam, Côn Đảo đón một ngày hội đặc biệt: hội sách với chủ đề “Huyền thoại Côn Đảo”. Không chỉ là không gian của sách và người đọc, sự kiện năm nay còn là cuộc trở về – bằng tri thức và ký ức để lần giở những trang sử được viết bằng máu, nước mắt và ý chí kiên cường của bao thế hệ người Việt.
Theo lịch trình trong buổi chiều 4/10, sẽ diễn ra không khí trang nghiêm lan tỏa trong lễ viếng Nghĩa trang Hàng Keo, Nghĩa trang Hàng Dương, Đền thờ Côn Đảo và Bia tưởng niệm tại Cầu tàu lịch sử 914. Ở đó, những bước chân chậm rãi, những đóa hoa nghiêng mình trước biển gió như nhắc chúng ta rằng phía sau sự nhộn nhịp của một lễ hội sách là lời tri ân thầm lặng dành cho những người đã hóa thân vào đất, để hôm nay Côn Đảo có thể mỉm cười trong bình yên.
Nếu phần lễ là phút tưởng niệm, thì phần hội sẽ bắt đầu từ 19h tối 4/10 – là một bữa tiệc nghệ thuật giàu chất thơ. Chương trình khai mạc mang chủ đề “Những câu thơ viết nên hình đất nước” đã kể lại hành trình dân tộc bằng chất liệu sân khấu hóa: ngâm thơ, ca khúc, hoạt cảnh và múa dân gian đương đại đan cài, đưa người xem đi từ “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm đến khúc hùng ca Điện Biên, từ tiếng gọi Trường Sơn đến cảm thức về hòa bình sau ngày 30/4/1975. Ở đó, thơ không đứng ngoài lịch sử; thơ bước vào trận tuyến, trở thành “nhịp tim” của Tổ quốc qua những thập kỷ chiến tranh và kiến thiết. Sự dụng công phu trong dàn dựng – từ trang phục, đạo cụ đến tương tác đội hình – khiến sân khấu ngoài trời nơi Cổng chào Tôn Đức Thắng trở thành một “bảo tàng sống” của ký ức, để mỗi câu chữ vang lên đều có sức nặng của thời gian.
Bên cạnh trưng bày, các hoạt động tọa đàm – giao lưu tạo nên độ sâu cho tinh thần hội sách. Sáng 5/10, buổi gặp gỡ cựu tù Côn Đảo và thân nhân, ra mắt tác phẩm Những người con Sài Gòn trong “địa ngục trần gian” Côn Đảo đã thật sự chạm tới trái tim người dự. Chia sẻ của bà Trương Mỹ Hoa – nguyên Phó Chủ tịch nước – cùng các nhân chứng như ông Võ Ái Dân, ông Trịnh Phi Long, bà Bùi Thị Son, bà Trần Kim Cúc… không chỉ kể lại những năm tháng “chuồng cọp” với tra tấn dã man, mà còn gợi ra cách những người tù đã “biến nhà tù thành trường học”, giữ khí tiết, giữ niềm tin và tổ chức đấu tranh trong tăm tối để ngày tự do trở lại. Mỗi mảnh đời là một chương sử sống; mỗi ký ức là một chứng tích của ý chí Việt Nam.
Từ “trường học trong ngục” đến “tiết đọc sách trong trường”: hành trình nối tiếp ấy được hội sách chú trọng bằng chuỗi chương trình lan tỏa văn hóa đọc ở bậc phổ thông. Tại THCS Lê Hồng Phong, hoạt động “Trò chuyện với tương lai – Ước mơ của em” diễn ra 8h sáng 4/10, do các đại sứ văn hóa đọc đồng hành, giúp học sinh viết – nói – mơ về tương lai, từ đó học cách lập kế hoạch và tự đọc có phương pháp. Những phần quà nhỏ – là sách và học bổng – trở thành động lực để thói quen đọc nảy nở. Khi văn hóa đọc bước vào đời sống học đường một cách sinh động, Côn Đảo không chỉ lưu giữ quá khứ oanh liệt mà còn gieo hạt giống tương lai bằng tri thức.
Một điểm nhấn đáng chú ý khác là giới thiệu Thư viện số Nguyễn An Ninh – Chuyên đề Nam Bộ, với sự tham gia của những người tâm huyết với văn hóa đọc và khai phóng tri thức. Trong thời đại số, di sản và tư tưởng của các bậc chí sĩ đầu thế kỷ XX được “số hóa” để lan tỏa bền bỉ tới lớp trẻ. Sách từ nay không còn bó hẹp trên giá gỗ; sách mở rộng biên cương trên không gian mạng, để mỗi cú chạm đều có thể kết nối với một dòng mạch tri thức, một lý tưởng sống đẹp.
Không chỉ “trao” tri thức, hội sách còn “trao” yêu thương. Hàng nghìn bản sách giấy – điện tử, cùng nhiều phần quà thiết thực đã được gửi tặng các đơn vị tại Côn Đảo và các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Những chiếc lồng đèn sáng dịu, những thùng sữa ấm áp, cả thiết bị y tế cứu trợ… đều là thông điệp của một lễ hội sách biết chạm vào đời sống: đọc để hiểu, để thương và để hành động. Đây cũng là cách một sự kiện văn hóa góp phần kích cầu du lịch, thúc đẩy kinh tế – xã hội địa phương, nâng vị thế Côn Đảo trong bức tranh “thành phố đáng sống” mà TP.HCM đang theo đuổi.
Ở Côn Đảo, mỗi phiến đá, mỗi cơn gió đều biết kể chuyện. Nhưng chỉ với sách – với chữ – ký ức mới có thể truyền vượt qua thế hệ. Vì vậy, khi “Huyền thoại Côn Đảo” trở thành chủ đề của hội sách, đó không chỉ là cách đặt tên giàu mỹ cảm; đó là một tuyên ngôn: huyền thoại chỉ thật sự sống khi được đọc lại, hiểu lại và tiếp nối bằng hành động hôm nay. Những trang sách về Bác Hồ, về hành trình dựng xây TP.HCM, về các nhân vật huyền thoại nơi đảo ngục xưa… đã gặp nhau trên cùng một mặt phẳng ký ức, rồi từ đó tỏa ra những con đường rất đời: dạy trẻ biết mơ, giúp người lớn biết nhớ, khiến du khách biết yêu, và để cộng đồng biết gìn giữ.
Và khi con tàu rời bến, để lại phía sau Cổng chào Tôn Đức Thắng ngập ánh đèn, người ta chợt hiểu: Côn Đảo không chỉ có bãi cát và rừng bàng cổ thụ. Côn Đảo còn có những trang sách mới, những giấc mơ mới, những dự phóng mới. Đó là cách một hòn đảo viết tiếp huyền thoại của mình – lặng lẽ, bền bỉ – bằng chữ.
.png "TCIT Reaches 2 Million TEUs for the Third Time: The Momentum of Vietnam’s Leading Deep-Sea Port")
