"Cú hích" chuyển đổi số cho Logistics Việt Nam chuyển mình phát triển

Tham dự diễn đàn có đại diện Bộ Công Thương; Bộ Khoa học và Công nghệ; Bộ Giao thông vận tải; Bộ Tài chính; Bộ Kế hoạch & Đầu tư; UBND TPHCM... và nhiều doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ logistics trên cả nước.

Phát biểu tại Diễn đàn, ông Hoàng Quang Phòng, Phó chủ tịch (VCCI) cho rằng, Việt Nam nằm trong khu vực kinh tế phát triển năng động, nơi giao lưu của nhiều luồng hàng hoá trên thế giới nên được đánh giá có nhiều tiềm năng để phát triển dịch vụ logistics. Những năm qua, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, thúc đẩy tăng trưởng ngành logistics, với nhiều giải pháp toàn diện, thể hiện rõ cam kết của Chính phủ nhằm kiến tạo môi trường thuận lợi, nâng cao năng lực cạnh tranh và giảm bớt chi phí logistics. Dưới sự quan tâm của Chính phủ cũng như những nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp, ngành logistics Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể.

“Trong giai đoạn hiện tại, ngành logistics gặp một số khó nhăn nhất định, chuỗi cung ứng đứt gãy, sự liên kết và đa phần các doanh nghiệp trong ngành thuộc quy mô nhỏ và vừa năng lực tận dụng các cơ hội cũng có những hạn chế nhất định. Do đó, cần có sự liên kết chuỗi chặt chẽ hơn, có sự đồng tâm vạch ra định hướng cho sự phát triển của ngành… Chính vì vậy, ngành logistics Việt Nam đang đứng trước yêu cầu đổi mới, cần có giải pháp và tầm nhìn tổng thể, định hình hướng đi mới để bắt kịp với xu hướng thế giới, tạo bước đột phá cho phục hồi kinh tế - xã hội trong những năm tới đây”, ông Hoàng Quang Phòng nói.

Cũng tại Diễn đàn, ông Lê Huy Hiệp, Chủ tịch VLA cho biết, dịch vụ logistics là một ngành trọng yếu, đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế và đời sống xã hội của nước ta. Tuy nhiên, trên thực tế việc ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số của ngành còn nhiều hạn chế từ tư duy, nhận thức đến năng lực tiếp nhận và nguồn tài chính.

Chúng ta chưa có một nền tảng số thích hợp với các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ logistics với hơn 90% là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, kinh doanh 17 loại hình dịch vụ logistics khác nhau theo quy định tại Nghị định 163/2017/NĐ - CP năm 2017 của Chính phủ.

Cuộc cách mạng công nghệ 4.0 đã làm xuất hiện nhiều dịch vụ phát sinh đặc biệt. Thị trường cung cấp dịch vụ logistics của Việt Nam và thế giới cạnh tranh gay gắt khi thương mại điện tử phát triển vượt bậc với các hình thức dịch vụ logistics tiên tiến như E-logistics, Green logistics… khiến cho chi phí dịch vụ của doanh nghiệp logistics của Việt Nam còn tương đối cao. Chưa kể, việc thiếu tính chuyên nghiệp, tự động hoá còn thấp, năng suất thực hiện dịch vụ chưa tiếp cận được các nước tiên tiến, việc ứng dụng công nghệ thông tin và trình độ số hoá chưa cao dẫn đến giảm sức cạnh tranh so với thị trường Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ Logistics Việt Nam đang nỗ lực hỗ trợ doanh nghiệp hội viên trong việc chuyển đổi số và đạt được kết quả bước đầu.

“Sau Diễn đàn này, VLA mong Chính phủ có các chính sách cụ thể hỗ trợ doanh nghiệp dịch vụ logistics chuyển đổi số như các kiến nghị của Hiệp hội tại Diễn đàn” - ông Lê Huy Hiệp chia sẻ.

Dưới góc độ quản lý nhà nước, bà Trần Thị Hồng Lan, Phó Cục trưởng Cục Ứng dụng và Phát triển công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã chia sẻ những hoạt động hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ đối với ngành logistics.

Theo đại diện Bộ Khoa học Công nghệ, thời gian qua đã có 17 Chương trình khoa học công nghệ trọng điểm cấp Nhà nước và chương trình Đổi mới công nghệ quốc gia đã hỗ trợ thực hiện.

Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành một số văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động quản lý về tiêu chuẩn đo lường chất lượng; chủ trì xây dựng, trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hai đề án có tác động lớn đến sự phát triển của hoạt động logistics. Đó là đề án “Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”; đề án “Triển khai, áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc”. Ngoài ra, còn ban hành một số văn bản pháp luật liên quan đến hoạt động quản lý về tiêu chuẩn đo lường chất lượng.

Hiện nay, Bộ Khoa học và Công nghệ đang tiếp tục hoàn thiện cơ sở dữ liệu quốc gia về mã số, mã vạch phục vụ hoạt động logistics, triển khai xây dựng Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc quốc gia,…

Tại diễn đàn, nhiều doanh nghiệp logistics cũng thẳng thắn chia sẻ những khó khăn trong quá trình chuyển đổi số. Theo bà Lê Thị Ngọc Diệp, Giám đốc Thương Mại Công ty SLP Việt Nam, ứng dụng công nghệ 4.0 được cho là một trong những công cụ hỗ trợ cho các doanh nghiệp đẩy mạnh hơn năng lực, hiệu quả nhưng thực tế đây là bài toán nan giải cho các doanh nghiệp, chẳng hạn làm sao để giảm chi phí nhưng vẫn tạo được hiệu quả, tạo ra giá trị.

“Theo tôi, hiện đại hóa trong hệ thống vận hành quản lý kho vận để tạo nên một hệ thống quản lý chuyên nghiệp chính là sự kết hợp không chỉ ở cơ sở hạ tầng hiện đại kết hợp ứng dụng công nghệ mà là sự kết hợp giữa các đơn vị cung cấp dịch vụ kho vận hiện đại, chuyên nghiệp để tạo nên những giá trị cho ngành logistics, để logistics thích ứng, phát triển mạnh mẽ hơn”, bà Diệp nói.

Tham gia phiên thảo luận, ông Lê Quang Trung - Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (VIMC) cũng thẳng thắn chỉ ra thực trạng của chuyển đổi số trong các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước vẫn còn nhiều khó khăn do sự khác nhau do khác biệt và chênh lệch về điều kiện tự nhiên, cơ sở vật chất, vấn đề lịch sử hoặc ứng dụng công nghệ thông tin.

Bên cạnh đó, một số cơ chế chính sách cho việc nghiên cứu và phát triển, thử nghiệm ứng dụng các công nghệ mới còn thiếu hoặc chưa được quy định rõ ràng, khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn khi triển khai.

Ông Lê Quang Trung đề xuất, để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa quá trình chuyển đổi số, các bên cần xem xét xây dựng một liên minh công nghệ để tăng cường sự trao đổi chia sẻ và hỗ trợ cho các tập đoàn, doanh nghiệp có quy mô lớn. Để làm được điều này, người đại diện VIMC cho rằng, các doanh nghiệp có thế mạnh về công nghệ như Viettel, FPT,... có thể tham gia mạnh mẽ hơn nữa vào quá trình chuyển đổi số của các doanh nghiệp logistics.

Cũng tại Diễn đàn, ông Nguyễn Công Bằng - Phó Vụ trưởng Vụ vận tải, Bộ Giao thông Vận tải khẳng định: “Hoạt động logistics kết hợp với chuyển đổi số là vô cùng quan trọng. Đây chính là phương thức hiện đại để kết nối giữa nhà sản xuất, người vận tải và người tiêu dùng, chưa kể là các nhà thương mại với nhau. Từ đó sẽ tạo ra môi trường pháp lý đầu tư minh bạch, môi trường hoạt động công bằng để việc luân chuyển vận chuyển hàng hóa ngày càng được hiện đại hóa”.

Theo chia sẻ của đại diện Bộ GTVT, mới đây, ngành giao thông vận tải đã xây dựng và công bố các quy hoạch chuyên ngành về đường sắt, đường bộ, đường thủy và đường hàng không. Các doanh nghiệp hoàn toàn có thể nhìn vào các quy hoạch này để tham khảo và có định hướng, cũng như đưa các phương án hoạt động phù hợp để hoạt động của doanh nghiệp ngày càng phát triển.