Bài 5: Liên kết vùng và vai trò của các khu thương mại tự do trong phát triển logistics tại Việt Nam

1. Liên kết vùng thúc đẩy hiệu quả chuỗi cung ứng

Liên kết vùng giúp tối ưu hóa luồng hàng hóa giữa các khu vực, giảm thời gian và chi phí vận chuyển. Với đặc điểm địa lý trải dài từ Bắc đến Nam, Việt Nam có lợi thế kết nối các vùng kinh tế trọng điểm như Đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Hồng thông qua các hành lang logistics.

Việc liên kết giữa các vùng không chỉ giúp khai thác tối đa tiềm năng kinh tế địa phương mà còn tạo động lực cho sự phát triển logistics đa phương thức, từ đường bộ, đường sắt đến cảng biển và hàng không. Các FTZ, khi được quy hoạch hợp lý, sẽ đóng vai trò như điểm trung chuyển chiến lược, giúp kết nối các trung tâm kinh tế và tối ưu hóa chuỗi cung ứng.

2. Tăng cường sức mạnh kinh tế vùng và quốc gia

Ví dụ, sự kết nối giữa các FTZ tại Đông Nam Bộ với các cảng biển lớn như Cái Mép - Thị Vải giúp gia tăng khả năng xuất khẩu và giảm chi phí logistics cho các doanh nghiệp sản xuất. Đồng thời, các khu vực như Đồng bằng sông Cửu Long có thể tận dụng FTZ để đẩy mạnh tiêu thụ nông sản trong và ngoài nước.

1. FTZ là động lực phát triển vùng kinh tế trọng điểm

Các khu FTZ, như được đề cập trong Báo cáo Logistics Việt Nam 2024, là trung tâm hội tụ của hoạt động sản xuất, lưu trữ và phân phối hàng hóa. Chúng không chỉ hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc tối ưu hóa chi phí vận hành mà còn đóng vai trò như một cầu nối giữa các vùng kinh tế trọng điểm.

Đà Nẵng, với FTZ gắn liền cảng biển Liên Chiểu, đang trở thành trung tâm kết nối khu vực miền Trung và hành lang kinh tế Đông Tây. Tương tự, Hải Phòng và khu vực phía Bắc có thể sử dụng FTZ như một công cụ để mở rộng thị trường và phát triển các hành lang logistics liên tỉnh.

2. Tăng cường kết nối hạ tầng liên vùng

FTZ đóng vai trò quan trọng trong việc định hình và thúc đẩy các dự án hạ tầng giao thông lớn, từ đường cao tốc liên vùng đến hệ thống đường sắt và cảng biển. Chẳng hạn, sự xuất hiện của các FTZ tại Đông Nam Bộ đã tạo động lực để phát triển hạ tầng đường bộ nối các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu, tạo thành một mạng lưới logistics liên vùng hoàn chỉnh.

Khi các FTZ hoạt động hiệu quả, không chỉ luồng hàng hóa giữa các vùng được tăng cường mà các dịch vụ logistics liên quan, như giao nhận, lưu kho và phân phối, cũng được tối ưu hóa. Điều này góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của toàn bộ hệ thống logistics quốc gia.

1. Quy hoạch FTZ gắn liền với chiến lược phát triển vùng

Việc quy hoạch các FTZ cần được tích hợp vào chiến lược phát triển kinh tế vùng, đảm bảo rằng mỗi FTZ không chỉ phục vụ mục tiêu riêng mà còn đóng góp vào sự phát triển chung của toàn khu vực.

Ví dụ, cần ưu tiên phát triển FTZ tại các điểm giao thoa chiến lược, như gần các cảng biển lớn hoặc trung tâm sản xuất, để tối ưu hóa vai trò của FTZ trong việc kết nối các vùng kinh tế.

2. Đầu tư mạnh vào hạ tầng kết nối

Hạ tầng giao thông liên vùng, bao gồm đường bộ, đường sắt và cảng biển, cần được đầu tư đồng bộ để tăng cường khả năng kết nối giữa các FTZ và các khu vực kinh tế lân cận. Chính phủ cần có các chính sách ưu tiên nguồn vốn cho các dự án hạ tầng quan trọng, như cao tốc Bắc - Nam hoặc các tuyến đường sắt chuyên dụng phục vụ vận tải hàng hóa.

Ngoài ra, cần phát triển các trung tâm logistics liên kết với FTZ, nơi hàng hóa có thể được lưu trữ, phân loại và phân phối một cách hiệu quả.

3. Tăng cường hợp tác giữa các địa phương và doanh nghiệp

Liên kết vùng không thể thành công nếu thiếu sự hợp tác chặt chẽ giữa các địa phương và doanh nghiệp. Các tỉnh, thành phố cần có cơ chế hợp tác để phối hợp trong việc phát triển hạ tầng và triển khai các dự án logistics liên vùng.

Liên kết vùng là yếu tố cốt lõi để các khu thương mại tự do phát huy tối đa vai trò trong phát triển logistics và kinh tế. Các FTZ không chỉ giúp tăng cường kết nối giữa các vùng mà còn là trung tâm thúc đẩy sự hội nhập quốc tế của ngành logistics Việt Nam.

Để đạt được điều này, cần có sự đồng bộ trong quy hoạch, đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng và sự hợp tác chặt chẽ giữa các địa phương, doanh nghiệp và chính phủ. Nếu thực hiện đúng hướng, FTZ sẽ trở thành công cụ đắc lực, đưa logistics Việt Nam vươn lên tầm cao mới, góp phần xây dựng nền kinh tế hiện đại và bền vững.