Ngành hàng không hạ dự báo tăng trưởng: Cảnh báo mới cho chuỗi cung ứng toàn cầu

Thương mại toàn cầu chững lại, tác động trực tiếp đến hàng không

Bức tranh kinh tế thế giới trong nửa đầu năm 2025 bị phủ mây xám bởi các cuộc xung đột thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, căng thẳng địa chính trị ở nhiều khu vực, cùng với nhu cầu tiêu dùng tại các thị trường lớn sụt giảm. Hệ quả là luồng hàng hóa qua đường hàng không – vốn chiếm khoảng 35% giá trị thương mại toàn cầu nhưng chỉ khoảng 1% về khối lượng – giảm tốc rõ rệt.

Giá nhiên liệu và chi phí vận hành tạo áp lực kép

Song song với nhu cầu giảm, giá nhiên liệu hàng không Jet A-1 vẫn duy trì ở mức cao hơn 15–18% so với trung bình giai đoạn 2015–2019, một phần do nguồn cung từ các nhà sản xuất chính bị gián đoạn. Chi phí bảo dưỡng, khấu hao và nhân sự cũng tăng đáng kể khi các hãng phải duy trì đội bay lớn nhưng sản lượng khai thác thấp hơn dự kiến.

Khả năng áp phụ phí nhiên liệu – vốn là công cụ để bù đắp chi phí đã giảm rõ rệt do khách hàng và các nhà giao nhận (forwarder) gây sức ép đàm phán giá, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt. Điều này khiến biên lợi nhuận từ vận tải hàng không bị thu hẹp, ngay cả ở những hãng có vị thế thị trường mạnh.

Các hãng lớn thay đổi chiến lược và hệ lụy lan tới Việt Nam

Để ứng phó với tình hình, nhiều hãng lớn như FedEx, DHL, Qatar Airways Cargo đã chủ động điều chỉnh cơ cấu tuyến bay, giảm tần suất ở các đường bay xa lợi nhuận thấp, đồng thời chuyển máy bay sang các tuyến ngắn hoặc trung bình nơi nhu cầu vẫn ổn định hơn. Một số hãng cũng đẩy mạnh mảng hàng hóa đặc thù như dược phẩm, linh kiện công nghiệp, hàng tươi sống – phân khúc mang lại biên lợi nhuận cao hơn so với hàng thương mại điện tử tiêu chuẩn.

Việt Nam cần chủ động ứng phó trước “mùa đông” tăng trưởng

Thách thức từ việc IATA hạ dự báo tăng trưởng đòi hỏi Việt Nam phải nhanh chóng củng cố năng lực logistics hàng không. Điều này bao gồm việc đẩy nhanh tiến độ mở rộng và nâng cấp các sân bay lớn như Tân Sơn Nhất, Nội Bài, Long Thành để đảm bảo khả năng tiếp nhận thêm slot quốc tế khi thị trường phục hồi.

Cùng với đó là đầu tư vào các trung tâm logistics hàng không tích hợp dịch vụ kho lạnh, phân loại hàng, kiểm định chất lượng và kết nối đa phương thức với đường bộ và đường sắt. Việc tăng cường năng lực xử lý hàng giá trị cao ngay tại Việt Nam sẽ giúp doanh nghiệp trong nước có vị thế tốt hơn khi đàm phán với các hãng vận tải quốc tế, giảm nguy cơ bị ép giá hoặc mất ưu tiên trong mùa cao điểm.

Biến thách thức thành cơ hội

Việc IATA hạ mạnh dự báo tăng trưởng cho thấy ngành vận tải hàng không toàn cầu đang đối diện một “mùa đông” khó khăn, nơi tốc độ tăng trưởng thấp, chi phí cao và áp lực cạnh tranh cùng tồn tại. Nhưng với các quốc gia biết tận dụng giai đoạn chậm này để đầu tư hạ tầng, cải thiện quy trình và nâng cao chất lượng dịch vụ, đây cũng là cơ hội để chuẩn bị tốt hơn cho tương lai.