Đông Nam Á: Trung tâm logistics đa phương thức mới trên bản đồ thế giới

Với vị trí địa lý chiến lược và những khoản đầu tư lớn vào hạ tầng, Đông Nam Á đang khẳng định mình là trung tâm logistics đa phương thức quan trọng của thế giới. Không chỉ phục vụ nhu cầu vận chuyển nội địa và khu vực, Đông Nam Á còn là cầu nối quan trọng giữa các nền kinh tế lớn, giúp các quốc gia trong khu vực trở thành điểm đến hấp dẫn của nhiều doanh nghiệp logistics quốc tế.

Vị trí chiến lược và tiềm năng phát triển

Khu vực này đang tận dụng ưu thế địa lý để mở rộng mạng lưới logistics, bao gồm hệ thống cảng biển lớn, sân bay quốc tế và mạng lưới đường bộ, đường sắt kết nối tốt. Theo Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), các quốc gia trong khu vực đang đẩy mạnh kế hoạch xây dựng "Hành lang Kinh tế Đông Tây" nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế và logistics nội vùng, dự kiến sẽ giảm chi phí vận chuyển và thời gian giao hàng giữa các nước thành viên.

Đầu tư mạnh mẽ vào hạ tầng logistics

Việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng logistics đã và đang trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của nhiều nước Đông Nam Á. Singapore từ lâu đã nổi tiếng với cảng biển hiện đại nhất nhì thế giới và sân bay Changi tiên tiến. Trong khi đó, Việt Nam nổi lên như một điểm sáng mới. Báo cáo từ Mordor Intelligence cho biết, thị trường vận tải hàng hóa và logistics của Việt Nam đạt khoảng 48,57 tỷ USD năm 2024 và dự kiến tăng lên 71,88 tỷ USD vào năm 2030, đạt mức tăng trưởng 6,75% mỗi năm.

Thái Lan cũng đang đầu tư mạnh vào cơ sở hạ tầng logistics với các dự án lớn như "Hành lang Kinh tế Phía Đông" (Eastern Economic Corridor - EEC), nhằm phát triển hệ thống cảng biển, đường sắt cao tốc và đường bộ kết nối từ thủ đô Bangkok đến các vùng trọng điểm kinh tế. Malaysia, với cảng Klang - cảng biển lớn thứ hai Đông Nam Á, cũng không ngừng đầu tư mở rộng cơ sở hạ tầng logistics để đón đầu cơ hội từ thương mại toàn cầu.

Sự tham gia của các doanh nghiệp quốc tế

Đặc biệt, công ty GEODIS, một trong những tập đoàn logistics lớn của Pháp, đã thiết lập các cơ sở và dịch vụ logistics tại Việt Nam để phục vụ các ngành công nghiệp xuất khẩu chủ chốt như công nghệ cao, thời trang, dược phẩm và ô tô. DHL Global Forwarding cũng nhấn mạnh Đông Nam Á là thị trường tiềm năng trong chiến lược phát triển toàn cầu của họ, với tốc độ tăng trưởng 5,5%/năm trong mảng thương mại điện tử.

Phát triển vận tải đa phương thức

Vận tải đa phương thức - sử dụng kết hợp nhiều phương thức vận chuyển như đường bộ, đường sắt, đường biển và hàng không - đang ngày càng phổ biến tại Đông Nam Á, giúp tối ưu hóa chi phí và thời gian giao hàng. Theo các chuyên gia, vận tải đường bộ xuyên biên giới trong khu vực sẽ ngày càng trở nên quan trọng, nhất là trong lĩnh vực thương mại điện tử và hàng tiêu dùng nhanh (FMCG).

Việt Nam, Campuchia, Lào và Thái Lan đã xây dựng các thỏa thuận hợp tác về logistics nhằm đơn giản hóa thủ tục hải quan và cải thiện khả năng kết nối giữa các nước. Những dự án đường sắt cao tốc kết nối từ Trung Quốc tới Singapore cũng đang được thúc đẩy, góp phần mở rộng mạng lưới logistics xuyên biên giới và tạo ra một hệ sinh thái vận tải đa phương thức đồng bộ hơn.

Thách thức và cơ hội

Mặc dù có tiềm năng phát triển mạnh mẽ, ngành logistics Đông Nam Á vẫn còn đối mặt với không ít thách thức. Đầu tiên, sự khác biệt về quy định hải quan giữa các nước tạo ra những khó khăn trong việc tối ưu hóa quy trình vận chuyển hàng hóa. Mỗi quốc gia có các quy định về hải quan, kiểm dịch và các thủ tục nhập khẩu khác nhau, gây cản trở đến sự liền mạch của chuỗi cung ứng.

Thêm vào đó, cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ giữa các quốc gia và nhu cầu cao về nguồn nhân lực chất lượng cũng là các trở ngại lớn. Nhiều khu vực trong vùng vẫn thiếu các cơ sở hạ tầng logistics cơ bản như kho bãi hiện đại và đường giao thông cao tốc. Việc đào tạo nguồn nhân lực trong ngành logistics, đặc biệt là các kỹ năng chuyên môn về quản lý chuỗi cung ứng và công nghệ logistics, cũng là vấn đề cần được quan tâm.

Tuy nhiên, cơ hội để phát triển ngành logistics Đông Nam Á là rất lớn. Sự hợp tác khu vực trong ASEAN và các hiệp định thương mại tự do như RCEP (Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực) sẽ giúp cải thiện khả năng cạnh tranh của các nước Đông Nam Á trong ngành logistics toàn cầu. Bên cạnh đó, sự phát triển của công nghệ như trí tuệ nhân tạo và blockchain trong logistics đang mở ra các hướng phát triển mới, giúp tăng cường hiệu quả và giảm chi phí vận hành.

Kết luận

Đông Nam Á đang từng bước khẳng định vị thế của mình như một trung tâm logistics đa phương thức quan trọng trên thế giới. Sự phát triển của ngành logistics trong khu vực không chỉ giúp các nước ASEAN trở nên hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư quốc tế, mà còn đóng góp tích cực vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hội nhập khu vực.

Mặc dù còn nhiều thách thức phải đối mặt, nhưng với xu hướng hội nhập và đổi mới, Đông Nam Á đang cho thấy tiềm năng lớn để trở thành mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Động lực từ đầu tư hạ tầng và sự tham gia của các doanh nghiệp lớn chính là những yếu tố thúc đẩy để khu vực này tiếp tục phát triển mạnh mẽ, góp phần đáng kể vào sự ổn định và tăng trưởng của thị trường logistics toàn cầu trong thời gian tới.