Từ đời sống âm nhạc của một thời vang bóng

Nguyễn Ngọc Hạnh|23/01/2023 08:40

Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, người được mệnh danh là “từ điển sống của âm nhạc Việt Nam” đã góp phần không nhỏ, ông nhớ từng chi tiết về hoàn cảnh ra đời ca khúc, đồng thời phân tích giá trị của các tác phẩm một thời vang bóng, những ca khúc kinh điển được xem như một báu vật tinh thần, một niềm tự hào chung của cả dân tộc.

Tôi may mắn được nhiều lần đồng hành cùng nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha ngao du khắp ba miền đất nước, đặc biệt gần đây trong dịp xuân sắp về, đài Truyền hình Việt Nam thực hiện phóng sự cho chương trình tết về những kỷ niệm dọc đường Trường Sơn của ông ở Đông Hà, Quảng Trị. Cứ mỗi lần nhà thơ Nguyễn Thụy Kha xuất hiện ở đâu đó, nhiều người thường dừng lại ngắm nhìn, có lẽ do hình ảnh của nhạc sĩ xuất hiện nhiều lần trong chương trình Giai điệu tự hào chăng? Những cô cậu học sinh cứ đưa mắt nhìn nhạc sĩ rồi nói nhỏ với nhau điều gì đó thầm thì, không rõ. Khi bước vào trong quán cà phê hay quán nhậu cũng không ít người chăm chú dõi mắt theo ông. Ban đầu tôi còn ngạc nhiên, nhưng dần dà tôi đã quen, ít quan tâm để ý đến nữa.

*Nhạc sĩ Nguyễn Thuỵ Kha và nhà thơ Nguyễn Ngọc Hạnh*

Nhưng mới đây khi nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha và tôi đến thăm gia đình một người bạn cùng quê với nhà thơ, nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo ở Đà Nẵng, bất ngờ trong gia đình có tiếng gọi thật to của một cụ bà, vừa chạy đến ôm chầm vai nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha vừa nói to: “Ông Kha đây rồi”. Tôi lấy làm thú vị chi tiết này, nên tự nhiên máu nghề nghiệp trỗi dậy, tôi ngồi lại hầu chuyện với bà để hiểu thêm về ngọn nguồn từ đâu mà bà lại nhận ra nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha như vậy, biết đâu lại có bài báo cuối năm không chừng.

Bà kể, tên của bà là Hà Thị Cà, năm nay 86 tuổi quê ở Quỳnh Lưu, Nghệ An. Bà thường xem chương trình này trên tivi, bà luôn chăm chú nghe nhạc sĩ Nguyễn Thuỵ Kha phân tích nhắc lại hoàn cảnh ra đời của bài hát, nhớ lại kỷ niệm của những ca khúc cách mạng một thời vang bóng. Cứ mỗi lần nhắc đến ngày xa xưa ấy bà xúc động, rơm rớm nước mắt. Bà nhớ lại thời thanh niên của mình, trong chiến dịch Điện Biên Phủ bà được tham gia gánh gạo ròng rã suốt hai tháng trời phục vụ cho bộ đội trong trận đánh vang dội lẫy lừng của dân tộc...

Ngay lúc ấy, tôi quay sang trò chuyện với nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha ngồi bên cạnh bà. Ông cho biết: “Giai điệu tự hào không đơn thuần là một chương trình ca nhạc chỉ làm mới các ca khúc đã từng được yêu thích trong nhiều thập kỷ trước, mà điều đặc biệt hơn của chương trình nằm ở phần tọa đàm của các vị khách mời bình luận giữa hai thế hệ xưa và nay. Sau mỗi tiết mục biểu diễn, họ chia sẻ những quan điểm cá nhân về bài hát, về ký ức văn hóa xã hội. Bởi có những trải nghiệm và quan điểm khác nhau nên những cuộc đối thoại, phản biện lúc tương đồng, khi lại mâu thuẫn đến nảy lửa”. Nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha không chỉ là người trong Ban cố vấn chương trình này, ngoài ra ông còn là người dẫn dắt, cung cấp tư liệu, phân tích sâu về các tác phẩm âm nhạc, luôn mang lại cho khán giả những điều mới lạ, đậm tính nhân văn, có giá trị kết nối tinh thần sâu sắc giữa các thế hệ những người hâm mộ.

*Nhạc sĩ Nguyễn Thuỵ Kha và bà Hà Thị Cả*

Câu chuyện ngẫu nhiên tình cờ mà hết sức thú vị. Bà Hà Thị Cà tuy tuổi đã cao, nhưng trí tuệ còn minh mẫn, đi lại nhanh nhẹn, bà nói với tôi: Khi xem Giai điệu tự hào, mọi người trong gia đình, nhất là người cao tuổi thường hát theo những bài hát nổi tiếng của một thời bi tráng của dân tộc, gắn liền với quá nhiều kỷ niệm trong kháng chiến. Và bà say sưa kể lại chuyện ngày còn thanh niên, khi cõng gạo trên lưng từ Nghệ An ra chiến trường Điện Biên Phủ, bà vừa hát “Trời mưa không lo gạo ướt/ Nhẹ vai gồng chống vượt đường trơn/ Gạo khô đem tới chiến trường/ No lòng bộ đội tiến quân diệt thù”. Tôi hỏi mãi bà vẫn không nhớ ra câu hát ấy trong bài hát nào! Bà Cà nói với nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, tại sao nhiều người thích gây gổ, cãi nhau về những bài hát, nhiều lúc thấy mất vui khi ngồi nghe các bạn trẻ bình luận không đúng về giá trị nội dung nghệ thuật các ca khúc một thời vang bóng ấy. Bà đâu cần hiểu đó là sự khác biệt trong văn hóa tiếp nhận phản biện, những quan điểm trái chiều trong chương trình này, cả những khi nhiều bạn trẻ không đồng tình với các thế hệ đi trước, đó cũng là điều tất nhiên dễ hiểu trong thưởng thức âm nhạc...

Thế mới biết, những ai đã từng là người lính kiên cường, là những công dân kiên trung của thời chiến, thấu hiểu nỗi đau thì những ca khúc của một thời tuổi trẻ này chính là máu thịt của họ. Đó là những ký ức không thể nào quên. Thế hệ trẻ đâu đó vẫn còn không ít người chưa hiểu về ca khúc ấy thì các bậc lão thành sẽ là người kể lại, nhắc hoàn cảnh ra đời, những ký ức không quên... để họ có thể hình dung được bối cảnh lịch sử của ca khúc. Điều này nhạc sĩ Nguyễn Thụy Kha, người được mệnh danh là “từ điển sống của âm nhạc Việt Nam” đã góp phần không nhỏ, ông nhớ từng chi tiết về hoàn cảnh ra đời ca khúc, đồng thời phân tích giá trị của các tác phẩm một thời vang bóng, những ca khúc kinh điển được xem như một báu vật tinh thần, một niềm tự hào chung của cả dân tộc. Mỗi số phát sóng là một lát cắt của lịch sử âm nhạc nói riêng, tái hiện bức tranh của đời sống, văn hóa xã hội một thời được khắc họa đậm đà đầy cảm xúc thông qua con đường âm nhạc.

Thật lòng khi tôi gặp bà Hà Thị Cà, gặp các bậc cha anh, những người đã từng tham gia trong hai cuộc kháng chiến, tôi mới hiểu thêm rằng, đời sống âm nhạc một thời vang bóng ấy có thể chưa hẳn tất cả đã hay về chất lượng nghệ thuật, nhưng trong mỗi tác phẩm đều chất chứa đậm đà tình yêu nước của một thời chiến tranh khốc liệt. Các nhạc sĩ đã viết bằng chính sự rung động của trái tim mình, bằng chính nỗi đau và niềm tin, niềm tự hào dân tộc. Và, cũng chính điều này làm tôi nghĩ đến phong trào sáng tác ca khúc hiện nay, ngoài những tác phẩm đích thực sáng tạo từ tài năng của người nhạc sĩ, còn lại dường như mơ hồ có điều gì đó như một cuộc chơi bày biện hội hè, thiếu tâm huyết cháy bỏng của tình yêu trong tác phẩm của mình?

Bài liên quan

Triễn lãm nghệ thuật “Tiếp bước Tiến” truyền lửa cho thế hệ trẻ

Triển lãm nghệ thuật “Tiếp bước Tiến” mở cửa trong hai ngày 17-18/12 , tại Ants Studio, TP.Hồ Chí Minh quy tụ 40 tác phẩm nghệ thuật đa màu sắc của 40 nghệ sĩ trẻ đa ngành nghề cùng chung một niềm tự hào về hành trình chuyển mình đầy ngoạn ngục của Việt Nam sau 40 năm.

(0) Bình luận

Xếp theo:

Đọc thêm Văn hóa

Tranh Canvas – Sự kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống và hiện đại

Tranh Canvas – Sự kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống và hiện đại

Nghệ thuật luôn phản ánh đời sống và truyền tải cảm xúc của con người qua từng thời kỳ. Trong bối cảnh hiện đại, tranh canvas nổi lên như một sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật truyền thống và sự phá cách đầy sáng tạo của nghệ thuật đương đại. Với độ bền vượt thời gian cùng tính thẩm mỹ cao, tranh canvas đã và đang khẳng định vị thế trong thế giới hội họa và ứng dụng nghệ thuật đời sống.

Văn hóa
Nhà thơ Đinh Nho Tuấn, còn cánh đồng còn lối ta về...

Nhà thơ Đinh Nho Tuấn, còn cánh đồng còn lối ta về...

"Năm ngón chưa đặt tên" là tập thơ thứ 6 của nhà thơ Đinh Nho Tuấn (Hội viên Hội Nhà văn TP. Hồ Chí Minh). Từ năm 2018 đến nay, chỉ riêng năm 2021, Đinh Nho Tuấn không xuất bản; các năm khác đều mỗi năm anh “trình làng” một tập.

Văn hóa
Lại Quốc Biểu người giữ "hồn quê" bằng thơ lục bát

Lại Quốc Biểu người giữ "hồn quê" bằng thơ lục bát

Đọc lục bát Lại Quốc Biểu, nhận ra, bên cạnh sự chân quê, dung dị, ông đã có nhiều câu thơ óng ánh, huyền ảo. Làng quê, cánh đồng, bờ đê, con sông....luôn ám ảnh, trở thành vùng ký ức sâu đậm trong tâm hồn thơ Lại Quốc Biểu

Văn hóa
Xu hướng thưởng thức Trà hiện nay: Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

Xu hướng thưởng thức Trà hiện nay: Sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại

Xu hướng thưởng thức trà hiện nay là sự kết hợp hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người tiêu dùng. Dù được thưởng thức theo cách cổ điển hay hiện đại, trà vẫn luôn giữ vị trí quan trọng trong đời sống, là biểu tượng của sự tinh tế, thanh khiết và sức khỏe. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, trà không chỉ là một thức uống mà còn là cách để chúng ta tìm lại sự cân bằng, kết nối với thiên nhiên và tận hưởng những giá trị đích thực của cuộc sống.

Văn hóa
Tranh Canvas: Xu hướng trang trí nội thất hiện đại

Tranh Canvas: Xu hướng trang trí nội thất hiện đại

Tranh Canvas được tạo ra bằng cách in hoặc vẽ trực tiếp lên vải canvas, một chất liệu bền, nhẹ và dễ bảo quản. Công nghệ hiện đại giúp loại tranh này tái hiện hình ảnh với độ sắc nét cao, màu sắc sống động, mang lại cảm giác chân thực và cuốn hút. Điểm khác biệt của tranh Canvas so với các loại tranh truyền thống là khả năng kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ. Nhờ đó, người tiêu dùng có thể dễ dàng tiếp cận những tác phẩm mang tính cá nhân hóa cao, phù hợp với mọi sở thích và nhu cầu.

Văn hóa
Giáo dục âm nhạc - “hòn đá tảng” cho phát triển trí tuệ và cảm xúc

Giáo dục âm nhạc - “hòn đá tảng” cho phát triển trí tuệ và cảm xúc

Giáo dục âm nhạc từ lâu đã được khoa học chứng minh là một yếu tố quan trọng giúp trẻ phát triển toàn diện về trí tuệ và cảm xúc. Tuy nhiên, tại Việt Nam, bộ môn này chưa được coi trọng đúng mức trong hệ thống giáo dục phổ thông, khiến cho nhiều cơ hội phát triển về cả nhận thức lẫn thẩm mỹ của học sinh bị bỏ lỡ.

Văn hóa

Nổi bật Tạp chí Vietnam Logistics Review

Thúc đẩy hội nhập thương mại khu vực: Từ bề rộng đến chiều sâu

Thúc đẩy hội nhập thương mại khu vực: Từ bề rộng đến chiều sâu

Việt Nam đã đạt được nhiều thành công trong hội nhập thương mại quốc tế, đặc biệt thông qua các hiệp định thương mại tự do (FTA) với phạm vi rộng lớn. Tuy nhiên, việc tập trung vào số lượng hiệp định thay vì chất lượng cam kết đã khiến chiến lược hội nhập của Việt Nam vẫn còn thiếu chiều sâu.

Toàn cảnh Kinh tế
Tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang thay đổi sâu sắc bởi biến động địa chính trị và sự phát triển công nghệ, chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) không còn hoạt động như trước đây. Sự phân mảnh địa chính trị, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, và xu hướng tự động hóa đã buộc các quốc gia phải tái định hình chiến lược của mình. Việt Nam, với vị trí địa lý chiến lược và nền kinh tế dựa vào xuất khẩu, đang đứng trước những cơ hội vàng để gia tăng giá trị gia nhập GVC.

Thời sự - Logistics
Việt Nam và con đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045

Việt Nam và con đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045

Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng trong lịch sử phát triển kinh tế. Với mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, nước ta cần xây dựng một lộ trình rõ ràng và chiến lược đột phá để duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định, nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất và dịch vụ. Tuy nhiên, liệu Việt Nam có thể biến tham vọng này thành hiện thực khi đối mặt với những thách thức mới từ biến động toàn cầu?

Toàn cảnh Kinh tế
Promoting Regional Trade Integration: From Breadth to Depth

Promoting Regional Trade Integration: From Breadth to Depth

Vietnam has achieved significant success in international trade integration, particularly through wide-ranging free trade agreements (FTAs). However, an emphasis on the quantity of agreements over the quality of commitments has left Vietnam’s integration strategy lacking depth. In an increasingly complex global economy, Vietnam needs to shift its approach from merely reducing tariffs to fostering deeper trade integration to maximize economic benefits.

English
Reshaping Global Value Chains: Opportunities and Challenges for Vietnam

Reshaping Global Value Chains: Opportunities and Challenges for Vietnam

In the context of profound global economic shifts driven by geopolitical disruptions and technological advancements, global value chains (GVCs) no longer operate as they once did. Geopolitical fragmentation, U.S.-China trade tensions, and the rise of automation are forcing nations to redefine their strategies. For Vietnam, with its strategic geographic location and export-driven economy, this presents golden opportunities to enhance its role in GVCs.

English

Đừng bỏ lỡ

Tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Tái định hình chuỗi giá trị toàn cầu: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang thay đổi sâu sắc bởi biến động địa chính trị và sự phát triển công nghệ, chuỗi giá trị toàn cầu (GVC) không còn hoạt động như trước đây. Sự phân mảnh địa chính trị, căng thẳng thương mại Mỹ - Trung, và xu hướng tự động hóa đã buộc các quốc gia phải tái định hình chiến lược của mình. Việt Nam, với vị trí địa lý chiến lược và nền kinh tế dựa vào xuất khẩu, đang đứng trước những cơ hội vàng để gia tăng giá trị gia nhập GVC.

Thời sự - Logistics
Chuyển đổi số Logistics với mô hình 4PL tích hợp đa dịch vụ

Chuyển đổi số Logistics với mô hình 4PL tích hợp đa dịch vụ

Trong bối cảnh thương mại điện tử và chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng mở rộng, mô hình 4PL (Fourth Party Logistics) đang nổi lên như một giải pháp hiệu quả để tối ưu hóa hoạt động Logistics, đặc biệt tại thị trường Việt Nam.

Thương hiệu - Giao thương
Vietnam and the Path to Becoming a High-Income Nation by 2045

Vietnam and the Path to Becoming a High-Income Nation by 2045

Vietnam stands at a critical juncture in its economic development history. With the goal of becoming a high-income nation by 2045, the country must establish a clear roadmap and breakthrough strategies to sustain stable growth, enhance value-added production, and expand its service sectors. However, can Vietnam turn this ambition into reality while facing new challenges posed by global uncertainties?

English
Việt Nam và con đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045

Việt Nam và con đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045

Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ quan trọng trong lịch sử phát triển kinh tế. Với mục tiêu trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, nước ta cần xây dựng một lộ trình rõ ràng và chiến lược đột phá để duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định, nâng cao giá trị gia tăng trong sản xuất và dịch vụ. Tuy nhiên, liệu Việt Nam có thể biến tham vọng này thành hiện thực khi đối mặt với những thách thức mới từ biến động toàn cầu?

Toàn cảnh Kinh tế
Long An phát triển hình thành 10 trung tâm logistics trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050

Long An phát triển hình thành 10 trung tâm logistics trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050

UBND tỉnh Long An đã ban hành Kế hoạch phát triển trung tâm logistics trên địa bàn tỉnh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Hạ tầng
Developing Green Logistics in the Transition to New-Generation Industrial Parks

Developing Green Logistics in the Transition to New-Generation Industrial Parks

In the context of rapid globalization and increasing pressure from global environmental issues, sustainable development is not merely a trend but has become an urgent necessity for all nations and economic sectors. For Vietnam, a country undergoing a significant transformation to become a production and supply chain hub in Southeast Asia, integrating "green" elements into its economic development strategies-particularly in logistics and industrial parks (IPs) is a top priority.

English
Phát triển logistics xanh trong chuyển đổi khu công nghiệp thế hệ mới

Phát triển logistics xanh trong chuyển đổi khu công nghiệp thế hệ mới

Trong bối cảnh toàn cầu hóa mạnh mẽ và áp lực gia tăng từ những vấn đề môi trường toàn cầu, việc phát triển bền vững không chỉ là một xu thế mà đã trở thành một yêu cầu cấp thiết đối với mọi quốc gia và lĩnh vực kinh tế.

Thời sự - Logistics
Lễ ký kết hợp tác phát triển sản phẩm OCOP, Thủ công Mỹ nghệ và Làng nghề truyền thống

Lễ ký kết hợp tác phát triển sản phẩm OCOP, Thủ công Mỹ nghệ và Làng nghề truyền thống

Thỏa thuận hợp tác giữa AGRITRADE và CSED có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển kinh tế - xã hội của TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung. Thông qua việc xúc tiến thương mại, nâng cao năng lực và kết nối giao thương, chương trình sẽ góp phần thúc đẩy sản xuất, tiêu thụ và xuất khẩu các sản phẩm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc.

Thương hiệu - Giao thương
Cổng chào Đại hải trình The Maris Vũng Tàu - biểu tượng chào đón thượng khách

Cổng chào Đại hải trình The Maris Vũng Tàu - biểu tượng chào đón thượng khách

Tại các thành phố, địa điểm du lịch nổi tiếng trên thế giới, cổng chào được xem là một biểu tượng đặc biệt, dấu hiệu nhận biết của cả một thành phố, điểm đến. Cổng chào Đại hải trình The Maris Vũng Tàu sắp được triển khai thi công sẽ trở thành biểu tượng đặc trưng, điểm check-in dành cho cư dân và du khách khi đến thành phố biển Vũng Tàu.

Thương hiệu - Giao thương
Thành phố Hồ Chí Minh có phòng khám tư nhân khẳng định vị thế trong lĩnh vực nội soi tiêu hóa tiền mê và cắt polyp

Thành phố Hồ Chí Minh có phòng khám tư nhân khẳng định vị thế trong lĩnh vực nội soi tiêu hóa tiền mê và cắt polyp

Theo các chuyên gia y tế, tầm soát sớm cũng như chăm sóc sức khỏe chủ động là “chìa khóa” để mở ra cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc và giảm áp lực lo ngại về bệnh tật cũng như nâng cao chất lượng sống.

Thương hiệu - Giao thương