Triển vọng air cargo 2025

Tăng chậm nhưng không đảo chiều

Ngày 16/12/2024, IATA đưa ra triển vọng: doanh thu cargo năm 2025 có thể đạt 157 tỷ USD, tăng 5,4% so với 2024 nhưng tốc độ tăng trưởng nhu cầu sẽ chậm lại so với đà bứt tốc giai đoạn phục hồi hậu đại dịch. Tổ chức này cũng nhấn mạnh dư chấn từ chính sách thương mại, thuế và môi trường lãi suất còn dai dẳng.

Bước sang 02/06/2025, FreightWaves cập nhật thêm: trước leo thang căng thẳng thương mại, các hãng bay đã chủ động hạ dự báo tăng trưởng sản lượng 2025 xuống khoảng 0,7% — thấp hơn rất nhiều so với mức dự tính trước đó. Tín hiệu này củng cố nhận định “không có pháo hoa” cho mùa cao điểm, nhưng cũng không phải kịch bản bi quan; thị trường đơn giản là đi chậm lại sau một năm chạy nước rút.

Vì sao “ấm mà không bùng nổ”?

Thứ nhất, địa chính trị và thuế quan làm lệch nhịp đặt chỗ. Các biện pháp nhằm siết hàng thương mại điện tử xuyên biên giới, tranh chấp thuế, cùng rủi ro gián đoạn ở các tuyến biển/đất liền khiến chủ hàng thay đổi hành vi: kéo sớm một phần đơn mùa, nhưng cũng sẵn sàng “đạp phanh” khi giá cước tăng. Năm 2024 từng chứng kiến hiện tượng front-loading trước Tết Âm lịch và các đợt GRI trên biển, kéo một phần nhu cầu “tràn” tạm thời sang air — song hiệu ứng dao động ngắn hạn này không đủ tạo cú bùng nổ kéo dài.

Thứ hai, năng lực cung ứng được bổ sung thận trọng. Đầu tháng 1/2025, một loạt hãng hàng hóa thuần túy mở thêm tải trên trục Âu–Á, tiêu biểu như Maersk Air Cargo khai trương đường bay đến hai thành phố Trung Quốc. Việc bổ sung tải đúng điểm nghẽn giúp “san phẳng” các đỉnh cục bộ, khiến mức tăng giá không kéo dài như những mùa cao điểm “thiếu tải” trước đây.

Thứ ba, cấu trúc nhu cầu thay đổi do thương mại điện tử. Dài hạn, e-commerce vẫn là động cơ chính của hàng không hàng hóa. Báo cáo của Boeing (12/2024) được FreightWaves dẫn lại cho thấy thị trường air cargo có thể tăng gấp đôi trong 20 năm tới, trong đó phân khúc express là động lực chủ đạo. Nhưng ngắn hạn, ngay cả e-commerce cũng trải qua những đợt “xẹp phồng” theo chu kỳ tiêu dùng, khiến tốc độ tăng 2025 có thể dưới kỳ vọng.

Kỳ vọng giữ ở mức thực tế

Cuối 2024, nhiều nhà phân tích mà FreightWaves tổng hợp đã dự đoán “chợ bò” air cargo sẽ nguội khoảng 50% trong 2025 do thiếu tàu bay chuyên dụng mới giao ngay và các biện pháp chính sách đối với hàng thương mại điện tử vào Mỹ. Đến tháng 1/2025, FreightWaves tiếp tục ghi nhận triển vọng đầu năm “sáng” hơn dự kiến, nhờ đơn điện tử từ châu Á và việc đẩy hàng sớm trước Tết, nhưng cũng nhấn mạnh xu hướng này mang tính thời điểm. Cốt lõi vẫn là sự bình tĩnh: tắc nghẽn có thể xuất hiện từng đợt, song thị trường đã học được cách tự điều tiết.

Ở bình diện dài hạn, Boeing duy trì kịch bản tăng trưởng tích cực cho air cargo đến 2043, với tốc độ bình quân 3,4–4%/năm và phân khúc express tăng nhanh hơn bình quân toàn ngành. Điều này cho phép các hãng và người gửi hàng hoạch định đầu tư ở nhịp trung–dài hạn, tránh “đặt cược” quá mức vào các cao điểm ngắn ngày.

Tác động đến ASEAN và Việt Nam

Với doanh nghiệp xuất khẩu ở Đông Nam Á, năm 2025 sẽ là bài toán của tính kỷ luật trong quản trị năng lực:
Khóa sản lượng nền bằng hợp đồng, để dành linh hoạt cho spot. Do mặt bằng nhu cầu vẫn tốt, việc chia nhỏ sản lượng — khóa 60–80% qua hợp đồng, giữ 20–40% cho spot — giúp doanh nghiệp bắt nhịp cơ hội rút lead time mà không bị kẹt giá cả mùa. Kinh nghiệm 2024–đầu 2025 cho thấy các “đợt sóng” giá thường ngắn ngày và khu trú theo tuyến.

Đa cổng (multi-gateway) và chia tuyến (split volumes). Năng lực Âu–Á được bổ sung sớm 2025 sẽ mang lại lợi thế cho các nhà xuất khẩu điện tử, thời trang nhanh, dược phẩm nhiệt độ kiểm soát nếu họ sẵn sàng phân bổ khối lượng qua nhiều cửa và nhiều hãng. Điều khoản hợp đồng nên cho phép chuyển cửa/ngày bay trong một “khung linh hoạt” mà không phạt nặng.

Xây “hành lang xanh” cho e-commerce/hi-tech ở cấp quốc gia. Về chính sách, các thị trường phát triển đang bàn thảo cơ chế ưu tiên luồng hàng, số hóa quy trình và phối hợp soi chiếu thông minh để giảm thời gian mặt đất. Đây là kinh nghiệm hữu ích cho Việt Nam khi nhu cầu hàng giá trị cao tăng; một khung chính sách chủ động sẽ biến “tốc độ sân bay” thành lợi thế cạnh tranh quốc gia.

Rủi ro và điểm cần canh chừng trong thời gian tới

Giá dầu & phụ phí nhiên liệu: nếu giá nhiên liệu bay biến động mạnh, các phụ phí có thể ăn mòn lợi nhuận của đơn hàng nhạy cảm giá.
Biến động đường biển và hiệu ứng “bình thông nhau”: mỗi khi cước container bốc lên quá nhanh (GRI, tắc kênh), một phần nhu cầu có thể chuyển sang air/sea-air, nhưng hiện tượng này ngày càng ngắn hạn vì các hãng cargo chủ động “dàn tải”.
Nguồn cung máy bay chuyên dụng: thiếu slot giao ngay cho freighter mới khiến thị trường khó tạo đột biến tải; bù lại, các hãng tận dụng đội tàu hỗn hợp (belly + freighter) để điều tiết.
Chính sách với bưu kiện xuyên biên giới: mọi thay đổi ngưỡng thuế/kiểm soát có thể tác động ngay lập tức đến luồng hàng e-commerce, nhất là vào Mỹ và châu Âu.

Khuyến nghị tác nghiệp cho doanh nghiệp Việt Nam

Chốt hợp đồng theo KPI thời gian và độ tin cậy, không chỉ theo giá. Thương lượng điều khoản OTP (đúng giờ) kèm hoàn tiền/đền bù nếu trễ, đồng thời yêu cầu minh bạch phụ phí cao điểm. Việc đo lường “độ tin cậy giao hàng” đang trở thành tiêu chuẩn “mua” mới của các chuỗi bán lẻ quốc tế.

Chuẩn hóa kịch bản chuyển mode (sea → air/sea-air). Xác định ngưỡng kích hoạt theo ba trục: biên lợi nhuận đơn hàng, rủi ro phạt giao trễ, và chênh lead time thực tế so với kế hoạch. Lập sẵn “menu” cổng thay thế để tránh phụ thuộc một hành lang. Điều này đặc biệt hữu hiệu với nhóm hàng thời trang nhanh, điện tử tiêu dùng và linh kiện cao cấp.

Đầu tư vào chuẩn số (E-AWB/E-freight) và kho lạnh đạt chuẩn. Số hóa chứng từ giúp rút ngắn thời gian mặt đất; với dược-sinh phẩm, chuẩn GDP và năng lực kiểm soát nhiệt độ theo ULD là “vé vào cửa” bắt buộc cho hợp đồng quốc tế dài hạn.

Triển vọng air cargo 2025 là một đồ thị đi lên nhẹ nhàng hơn là một đường thẳng dốc đứng. Khu vực châu Á nói chung và ASEAN nói riêng vẫn là động lực chính của nhu cầu, nhưng để biến nhu cầu thành lợi thế, doanh nghiệp cần “kỷ luật” hơn trong khóa chỗ, linh hoạt hơn trong cổng đi, và nhất quán hơn với chuẩn vận hành số. Đó là cách tận dụng một mùa “ấm” dù không có pháo hoa và chuẩn bị vị thế tốt cho chu kỳ tăng trưởng tiếp theo khi những đám mây thuế–địa chính trị tan bớt.