Vai trò của các quốc gia trung gian trong việc định hình thương mại toàn cầu

Các thách thức mới trong thương mại toàn cầu

Theo báo cáo của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), thương mại quốc tế năm 2023 tiếp tục chịu ảnh hưởng lớn từ căng thẳng thương mại, sự gia tăng bảo hộ kinh tế và phân cực chính trị, kéo theo sự chậm lại trong tăng trưởng kinh tế toàn cầu. Thương mại hàng hóa đã giảm so với các năm trước, và trong khi dịch vụ phục hồi với tốc độ chậm, dịch vụ kỹ thuật số và thương mại “xanh” đang ngày càng được ưa chuộng. Những thay đổi này cho thấy xu hướng kinh tế thế giới đang chuyển dịch từ toàn cầu hóa sang các liên kết khu vực, dựa trên các quốc gia có chung lợi ích chính trị hoặc vị trí địa lý gần nhau để giảm thiểu rủi ro chính trị và kinh tế.

Cùng với đó, các nước phát triển ngày càng chú trọng vào nền kinh tế xanh nhằm giảm khí thải và thúc đẩy công nghệ sạch. WTO cũng đang đàm phán để tự do hóa thương mại môi trường, nhằm hỗ trợ mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Tuy nhiên, những biến động chính trị và sự khác biệt trong chính sách thương mại đang làm phức tạp quá trình này, gây khó khăn cho các nước trong việc đồng nhất quy chuẩn thương mại “xanh”.

Lợi ích và vai trò của các quốc gia kết nối

Trong bối cảnh phân mảnh kinh tế, các quốc gia kết nối có vai trò như một “cầu nối” giúp duy trì hoạt động thương mại ổn định giữa các khối kinh tế lớn. Những quốc gia này thường duy trì lập trường trung lập trong quan hệ quốc tế, không bị cuốn vào các tranh chấp và giữ được mối quan hệ tốt với nhiều nền kinh tế quan trọng. Ví dụ, Việt Nam, Ấn Độ và Mexico đã tận dụng vị trí địa lý thuận lợi để đẩy mạnh vai trò trung gian, hỗ trợ doanh nghiệp duy trì các mối quan hệ đối tác trong bối cảnh các tuyến đường truyền thống gặp rủi ro.

Các quốc gia này cũng giúp đa dạng hóa chuỗi cung ứng và giảm thiểu sự phụ thuộc vào một số nguồn hàng cụ thể, tạo ra “bộ đệm” quan trọng cho thương mại toàn cầu. Điều này được đặc biệt coi trọng trong bối cảnh dịch chuyển sản xuất, khi các công ty quốc tế đang mở rộng mạng lưới sản xuất để giảm chi phí và rủi ro, không chỉ ở các thị trường truyền thống mà còn cả ở các khu vực mới nổi như châu Phi, châu Á và Mỹ Latinh.

Xu hướng mới trong chuỗi cung ứng và vai trò của công nghệ

Khi các công ty đang tìm cách tối ưu hóa chi phí và tiếp cận gần hơn với khách hàng, sự chuyển đổi sang mô hình sản xuất tại các khu vực lân cận đang trở nên phổ biến. Mạng lưới sản xuất khu vực giúp giảm nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng, đặc biệt trong các ngành sản xuất có giá trị cao như linh kiện điện tử và ô tô. Đồng thời, công nghệ đang đóng vai trò then chốt, giúp các công ty cải thiện khả năng giám sát, dự báo và phản ứng nhanh trước những biến động trên toàn cầu. Các giải pháp số hóa và tối ưu hóa quy trình hiện đại không chỉ giúp giảm chi phí mà còn tăng cường khả năng kết nối, đảm bảo thông tin luôn được cập nhật và ra quyết định kịp thời.

Thế giới đang đứng trước những thay đổi lớn về cấu trúc thương mại, với sự trỗi dậy của các quốc gia trung gian trong vai trò cầu nối giữa các khối kinh tế. Các quốc gia này mang lại không chỉ sự linh hoạt mà còn là tính ổn định cần thiết cho hệ thống thương mại toàn cầu vốn đang chịu áp lực từ nhiều phía. Để giảm thiểu rủi ro, một chiến lược đa dạng hóa dựa trên các quốc gia kết nối sẽ là giải pháp hợp lý, giúp ổn định chuỗi cung ứng và bảo vệ lợi ích lâu dài của nền kinh tế toàn cầu.

Trong bối cảnh này, việc các quốc gia và doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ và thương mại bền vững không chỉ là một xu thế mà còn là một yêu cầu cấp bách. Các quyết định hợp lý của các quốc gia kết nối sẽ định hình tương lai của thương mại quốc tế, góp phần xây dựng một thế giới đa cực nhưng ổn định hơn, nơi mà sự hợp tác được ưu tiên hơn sự đối đầu.